Τύμφη Όρος ή Αστράκα

Ελληνικός Ορειβατικός Σύνδεσμος Αθηνών
παίζει Φλογερα ο αγνοούμενος Γιώργος Βρακάς.
από την ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΉ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΊΔΕΙΑ του Νίκου Νέζη
ΤΥΜΦΗ 2.499μ.
(παλ. ή άλλη ονομ. ΠΑΠΙΓΓΟ/ΠΑΠΙΓΚΟ ή ΛΑΖΑΡΗ/ΛΑΖΑΡΙ ή ΒΡΑΔΕΤΟ ή ΠΑΛΗΟΤΥΜΦΗ ή ΓΚΑΜΗΛΑ)
Μεγάλο ορεινό συγκρότημα στο βόρειο τμήμα του Ν. Ιωαννίνων στην περιοχή του Ζαγορίου.
Αποτελεί τμήμα του οροσυμπλέγματος της Βόρειας Πίνδου. Η ονομασία Τύμφη είναι αρχαία. Ο ποταμός
Αώος το χωρίζει από τα συγκροτήματα του Σμόλικα και της Τραπεζίτσας στα βόρεια. Από τον ορεινό όγκο
του Φλάμπουρου στα ανατολικά χωρίζεται με την κοιλάδα του Ρασενίτη, μεταξύ των οικισμών Ηλιοχώρι(ον)
(παλ. ονομ. Δοβρίνοβο ή Ντομπρίνοβο - 960μ.) και Λάϊστα (1.040μ.). Στα νότια χωρίζεται από το
συγκρότημα του Κοζακού με το φαράγγι του Βίκου και το Σκαμνελλιώτικο ρέμα. Στα Δ-ΝΔ χωρίζεται από το
συγκρότημα του Στούρου με τον ποταμό Βοϊδομάτη και το φαράγγι του Βίκου. Στα ΒΔ καταλήγει στην
πεδιάδα του Αώου ποταμού ΝΔ από την Κόνιτσα.
Παλαιά γεωγραφικά και γεωλογικά άρθρα και χάρτες του 18ου και 19ου αι. ανέφεραν (λανθασμένα)
ως Λύγκος είτε τον Σμόλικα, είτε την Τύμφη (βλ. σχετικό λήμμα στη Μακεδονία). Σε βιβλίο ξένου περιηγητή
του 19ου αι. αναφέρεται Τύμφη ή Ολύτσικα (λανθασμένα). Στο χάρτη της Ηπειρωτικής Αδελφότητος Αθηνών
(1909) αναφέρεται Πάπιγγον (ή Λαζαρή), σε χάρτη της Χ.Υ. αναφέρεται Λάζαρι (Πάπιγκο) το ΒΔ τμήμα του,
και Παλαιό ή Βραδέτο το ΝΑ τμήμα του, στους χάρτες του Κοντογόνη (1911 & 1917) αναφέρεται Γκαμήλα και
Λαζαρή το ΒΔ τμήμα του και Βραδέτο (Παληο Τύμφη) το ΝΑ τμήμα του και στο χάρτη της Χ.Υ.Σ. (1925)
αναφέρεται Βραδέτο. Αντίστοιχες ονομασίες αναφέρονται και στο χάρτη του J. Perthes (1912) : M. Lazari &
Palaio Vuni. Στη δεκαετία του 1930 αναφερόταν σε κείμενα και χάρτες ως Πάπιγκο και ως Γκαμήλα, ενώ σε
χάρτη του Υπ. Γεωργίας (1947) ανεφέρεται ως Βραδέτο. Αποτελείται από τους σχηματισμούς της Γκαμήλας,
της Αστράκας και του Πάπιγκου ή Λάπατου. Τα πετρώματα της Τύμφης είναι ασβεστόλιθοι και λίγος
φλύσχης.
Στην Τύμφη υπάρχουν μερικά από τα βαθύτερα βάραθρα της Ελλάδας, όπως :
Στα ΝΔ της κορυφής Αστράκα, σε ύψ. 1.820μ. περίπου, βρίσκεται το βάραθρο Προβατίνα (Α.Σ.Μ.
2560) με συνολικό βάθος 405μ.-410μ. Αποτελείται από 2 πηγάδια 200μ. και 205μ. που στο τέλος τους
καταλήγουν σε κατηφορική αίθουσα με λιμνούλες και παγετώνες.
Στα ΝΔ του βαράθρου Προβατίνα, σε ύψ. 1.600μ. περίπου, βρίσκεται το βάραθρο Χάσμα του Έπους
(Α.Σ.Μ. 6546) που αποτελείται από δύο παράλληλα πηγάδια με βάθος 430μ. & 451μ. Στο τέλος υπάρχει
μεγάλη λίμνη (βάθος 14μ.). Είναι μία τεράστια καταβόθρα που δέχεται τα νερά των χειμάρρων της περιοχής.
Στην περιοχή του Βραδέτου βρίσκονται δύο μεγάλα βάραθρα - καταβόθρες, ή Τρύπα της Νύφης
(Α.Σ.Μ. 2558) και η Τρύπα της Λυγερής (Α.Σ.Μ. 6579) που έχουν βάθος 330μ. Μέσα στο Βραδέτο βρίσκεται
και ένα βάραθρο (Α.Σ.Μ. 1161) με άνοιγμα 10μ. και βάθος 70μ.
Κοντά στο Τσεπέλοβο (2,5 χλμ.) και δίπλα στο δρόμο βρίσκεται το βάραθρο Σπιάρα ή Σπηλιάρα
(Α.Σ.Μ. 6585) με άνοιγμα 1μ. και κλιμακωτό βάθος 228μ. Β-ΒΔ από το Τσεπέλοβο, στην περιοχή της
Καζάρμας και στην αρχή του Μέγα Λάκκου βρίσκεται το σπηλαιοβάραθρο της Καζάρμας (Α.Σ.Μ. 6586) με
μήκος 420μ. και βάθος 160μ. Είναι μία καταβόθρα που δέχεται τα νερά της περιοχής.
Στα ΒΔ της κορυφής Πλόσκος, σε ύψ. 1.990μ., υπάρχει η Δρακόλιμνη (της Γκαμήλας). Περιοδικές
λίμνες σχηματίζονται στη λάκκα βόρεια της Αστράκας, η Ξερολούτσα (1.760μ.) και η Ραϊδόβολη ή Ριζίνα
(1.740μ.), καθώς και στα ανατολικά της Αστράκας, η Λούτσα Ρομπόζη ή Ρομπόζι (1.960μ.).
Στη θέση Διάσελο Αστράκας, σε ύψ. 1.930μ., 2.30 ώρες πορείας από το Μικρό Πάπιγκο (980μ.),
υπάρχει το καταφύγιο «Δημήτρης Γεωργούλης» (εγκαίνια 20-7-1966 & 1-11-2003) που ανήκει στην Ε.Ο.Ο.Α.
και διαθέτει 53 θέσεις ύπνου. Πληροφορίες στα τηλ. 26510-83906 & 6973223100. Από το καταφύγιο στην
κορυφή σε 3 ώρες περίπου.
Το εθνικό μονοπάτι 03, ερχόμενο από Μιτσικέλι - Δίκορφο - Κήποι - Κουκούλι - φαράγγι Βίκου -
πηγές Βοϊδομάτη - Πάπιγκο, διασχίζει την Τύμφη και περνώντας από το καταφύγιο, τις λάκκες / οροπέδια
μεταξύ Αστράκας - Γκαμήλας και το πέρασμα του Καρτερού φθάνει στο Βρυσοχώρι(ον) (παλ. ονομ.
Λεσινίτσα - 950μ.) για να συνεχίσει για Σμόλικα.
Ανάβαση στην κορυφή μπορεί να γίνει από τους οικισμούς Μικρό(ν) Πάπιγκο(ν) (980μ.),
Τσεπέλοβο(ν) (1.080μ.) και Βραδέτο(ν) (1.350μ.). Ενδιαφέρουσα διαδρομή είναι και από τον οικισμό
Καπέσοβο(ν) (παλ. ονομ. Κεπέσοβο - 1.100μ.) για Βραδέτο(ν), μέσω της περίφημης Σκάλας του Βραδέτου
και από εκεί για θέση Μπελόη (1.400μ.), όπου σημείο θέας για το φαράγγι του Βίκου, σε 3 ώρες περίπου.
.
προβολή στον χάρτη ΕΔΩ