13. Η Γαλλική Επανάσταση.

Το 13ο βίντεο επεκτείνει το δεύτερο μισό του 3ου μαθήματος της Α’ ενότητας του βιβλίου. Ενώ ιστορικά οι δυο επαναστάσεις συμβαίνουν δεκαετίες πριν την Ελληνική επανάσταση, διδάσκονται στην αρχή του έτους. Έπειτα το βιβλίο επιστρέφει πάλι στην εποχή της Αναγέννησης και ξανά ξεκινά από το 1453. Όλη αυτή η παλινδρόμηση έχει διορθωθεί στο κανάλι.

00:00 Εισαγωγή.
00:20 Ιστορική Πηγή.
00:36 1) Η Γαλλία σε Κρίση.
02:21 2) Οι Αστοί αποκτούν Εξουσία.
04:50 3) Το τέλος της Μοναρχίας;
06:19 4) Η Τρομοκρατία.
07:44 5) Ναπολέων Βοναπάρτης.
08:47 Τίτλοι τέλους.

Τι να πει κανείς για την Γαλλική Επανάσταση; Τι να πρωτογραφεί και πως να τονισθεί περαιτέρω ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ανθρώπινη ιστορία;

Θα μπορούσατε να διδάξετε το μάθημα της Γαλλικής Επανάστασης δείχνοντας στα παιδιά εικόνες και βίντεο από την δική μας οικονομική κρίση – και τα δυο γεγονότα αποτελούν περιόδους εντόνων κοινωνικών μεταβολών, πολιτικών αναταράξεων και συστημικής κρίσης. Θα το απέφευγα όμως εάν ήμουν στην θέση σας, διότι μια τέτοια διδασκαλία θα σας εξανάγκαζε να πάρετε πολιτική θέση και θα βρισκόσασταν αντιμέτωποι με μπελάδες, ακόμα και εάν χειριζόσασταν το θέμα ορθά.

Μόνο ένας ανόητος θα αμφισβητούσε ότι αίτιο της Γαλλικής Επανάστασης ήταν η οικονομική κρίση και ένδεια. Όπως θα δείτε και στο βίντεο, η κρίση είναι απότοκο των αποτυχημένων πολέμων της Γαλλίας – και ταυτόχρονα αντίστοιχα προβλήματα έχει και η Ισπανία ( η οποία θα χάσει όλες τις αυτοκρατορικές κτήσεις της μέσα στον επόμενο αιώνα). Χρέη από τους πολέμους και κακές σοδειές οδήγησαν την γαλλική οικονομία στην κρίση.

Από την άλλη, μου φαίνεται αδιανόητο το ότι ορισμένοι ιστορικοί δεν θεωρούν τον Διαφωτισμό ως αίτιο του γεγονότος. Η διάχυση της γνώσης στα κατωτέρα στρωματά της κοινωνίας είναι πράγματι μικρή, ωστόσο οι ηγέτες των επαναστατών ήταν ως επι το πλείστον μορφωμένοι αστοί Γάλλοι – επομένως θα έπρεπε να είναι επηρεασμένοι σίγουρα από το ρεύμα του Διαφωτισμού. Αν ο Διαφωτισμός δεν ήταν το αίτιο της οργής ενάντια στο σύστημα, σίγουρα κατεύθυνε την οργή μέσω των ανθρώπων που επηρέασε.

Θα μπορούσε να ειπωθεί, εύστοχα, ότι η Γαλλική επανάσταση είναι η αρχή του τέλους του φεουδαρχικού συστήματος, ενός συστήματος το οποίο ρύθμιζε την κοινωνική ζωή από τον Μεσαίωνα. Βεβαίως, η άνοδος του καπιταλισμού έχει προηγηθεί της επανάστασης και το τέλος του φεουδαρχισμού θα έρθει με την Βιομηχανική Επανάσταση. Ωστόσο η μεταφορά της εξουσίας από τα κέντρα των πλουσίων ευγενών προς την βάση της κοινωνικής πυραμίδας που συμβαίνει είναι κοσμοϊστορική.

Η γαλλική επανάσταση μας διδάσκει δυο πολύτιμα μαθήματα – πρώτον, ότι η αστική τάξη είναι ο πυρήνας του δημοκρατικού πολιτεύματος, καθώς είναι αρκετά μορφωμένη για να αντιλαμβάνεται την λειτουργία του συστήματος, αλλά εξίσου πολυπληθής ώστε η εξουσία να μην συγκεντρώνεται σε λίγα χέρια.

Το δεύτερο μάθημα είναι ότι έντονες κοινωνικές συγκρούσεις εύκολα ωθούνται προς περιόδους ανομίας και βαναυσότητας – η περίοδος της τρομοκρατίας με τον Μαρά και τον Ροβεσπιέρο είναι ο εφιάλτης κάθε φιλελευθέρου δημοκράτη, ένα αυταρχικό, καταπιεστικό και αιμοσταγές κράτος, το οποίο σιγεί κάθε αντίπαλη φωνή με κάθε είδος βίας. Ένα κράτος τέτοιο θα γεννηθεί στο πρόσωπο της ΕΣΣΔ, όπου η αντίστοιχη τρομοκρατία θα λήξει ( εν μέρει) με το θάνατο του προσώπου που την εγκαθίδρυσε ( το Στάλιν).

Θα δούμε και στην δική μας Ιστορία την σύγκρουση του Παλατιού με τους Αστούς. Και στην δική μας ιστορία θα επιχειρηθεί η μεταφορά της εξουσίας από το συγκεντρωτικό κέντρο της μοναρχίας στην αστική τάξη μέσω της δημοκρατίας και του συντάγματος. Και φυσικά αυτό είναι εμπνευσμένο από τις δυο επαναστάσεις – η ιστορία όμως θα μας δείξει ότι όταν συμβαίνει στην Ελλάδα, η αστική τάξη δεν είναι έτοιμη να το στηρίξει.

Με αλλά λογία, θα μας δοθεί δημοκρατία, προτού φτιάξουμε το κράτος. Και έτσι θα αξιοποιηθεί η δημοκρατία για το καλό ομάδων και όχι για το κοινό συμφέρον. Και θα γεννηθεί το πελατειακό σύστημα, το οποίο μας τυραννάει ακόμα και σήμερα.

Θα παρατηρήσετε επίσης πόσο αλλεργικές είναι οι Δημοκρατίες απέναντι σε στρατηγούς ήρωες πολέμων; Πως η Ιστορία επαναλήφθηκε, στην Γαλλία και πόσο μοιάζει η ιστορία του Ναπολέοντα με του Καίσαρα; Ένας επιτυχημένος στρατηγός είναι επικίνδυνος για την Δημοκρατία – ένα ακόμη μάθημα το οποίο θα ξαναδούμε και στον 20ο αιώνα.

-----------
All photos and music are property of their respective owners.
This video is of academic purpose.