Aşının Ekonomi Politiği: COVID-19 Aşısı, Bilim Etiği ve Dezenformasyon

Bu videoda Dr. Gökçe Başbuğ ile birlikte COVID-19'a karşı geliştirilen aşı ve aşı haberleri üzerinden aşı çalışmalarında bilimsel yöntem ve bilimse etik, aşılara karşı duyulan güvensizlik ve bilimi iletişimi üzerine konuşuyoruz.

[baristumerkan]

Mutlak risk azalmasının neden esas önemli rakam olduğunu düşündüğünüz daha fazla açıklamaya muhtaç. Yanlış anlamıyorsam, mutlak risk azalması aşının yapıldığı / denendiği ortama bağlı bir şey. Burada bahsedilen deneyde en fazla yüzde 1.6 çıkabilirmiş zaten, aşı 100% koruma sağlasa bile. Aşının etkinliğini tartışırken payda olarak aşı kullanılmadığı durumdaki riski kullanmak (açıkladıkları yüzde 95 rakamında yaptıkları gibi) daha doğru. Mutlak risk bazı durumlarda karar vermek için daha önemli olabilirdi gerçekten - mesela, ciddi yan etkileri olan bir aşıda yan etkilerin riskiyle hasta olmanın riskini karşılaştırıp hangisinin ağır bastığına karar vermekte (ve hasta olma riskinin karantina gibi geçici önlemlerle düşürülmediği bir zamanda yapılan hesaplamayla).

[ErsunU]

Aşı ve plasebo gruplarına aşı uygulanmadan önce antikor testi yapıldı mı? 44 bin kişiye mevcut emfeksiyonları için pcr yapıldı mı?

[cemoyvat]

Size bir soru. 170 hastanın, 8'i aşı grubunda olduğunda; risk oranı 154/162=%95.1 mi oluyor yoksa 162/170=95.3 mü oluyor. İkisi arasında fark var çünkü oranlar %70'lere veya %50'lere düştüğü zaman. Eğer ikincisiyse %50 aşının hiç etkisinin olmadığını, ilkiyse %50 risk yarı yarıya düştüğünü gösteriyor. Eğer ilkiyse o kadar yanıltıcı bir hesap değil bence. Neticede mutlak risk dediğiniz şey zamana ve mekana göre değişiyor. Her yer için evrensel bir mutlak risk söylemek mümkün değil.

Gökçe'nin evrim ağacı yazısında "aşıyı üreten şirketlerin yaptığı açıklamalarda belirtilen aşının %95 etkili olduğu ifadesi, çalışmaya katılan insanlardan enfekte olanların %95’inin plasebo grubunda olduğunu gösteren göreli risk oranıdır" gibi bir ifade var. Biraz yanılıcı oluyor o ifade eğer hesap 154/162=%95.1 ise. Sanki iki %95 aynı sayıymış gibi anlaşılıyor.

[-dv]

5:20 soldaki konuşmacı vahim bir hata yapmış. Burada çıkarma değil bölme yapacaksınız.

[fatihyenigun]

hızlı konuşmazsanız ne dediğiniz anlaşılabilir.