΄΄Ερχόμενος ο Κύριος΄΄ Κυριακή των Βαίων εσπέρας - Θανάσης Δασκαλοθανάσης

Ἐρχόμενος ὁ Κύριος, πρὸς τὸ ἑκούσιον πάθος, τοῖς Ἀποστόλοις ἔλεγεν ἐν τῇ ὁδῷ. Ἰδοὺ ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα, καὶ παραδοθήσεται ὁ Υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, καθὼς γέγραπται περὶ αὐτοῦ. Δεῦτε οὖν καὶ ἡμεῖς, κεκαθαρμέναις διανοίαις, συμπορευθῶμεν αὐτῷ, καὶ συσταυρωθῶμεν, καὶ νεκρωθῶμεν δι' αὐτόν, ταῖς τοῦ βίου ἡδοναῖς· ἵνα καὶ συζήσωμεν αὐτῷ, καὶ ἀκούσωμεν βοῶντος αὐτοῦ· Οὐκέτι εἰς τὴν ἐπίγειον Ἱερουσαλὴμ διὰ τὸ παθεῖν, ἀλλὰ ἀναβαίνω πρὸς τὸν Πατέρα μου, καὶ Πατέρα ὑμῶν, καὶ Θεόν μου καὶ Θεὸν ὑμῶν· καὶ συνανυψῶ ὑμᾶς εἰς τὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ, ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν.

As the Lord was coming to His voluntary Passion, He said to the Apostles on the way, "Behold, we are going up to Jerusalem, and the Son of man will be betrayed, as it is written of Him." Come, then, and with our minds now purified, let us also go with Him and be crucified with Him and die for Him to the pleasures of this life, so that we may also live with Him and hear Him when He says, "No longer am I going up to the earthly Jerusalem to suffer there, but rather I am ascending to my Father and your Father, and to my God and your God as well. And I will raise you up with me to the Jerusalem on high in the Kingdom of heaven."
Διάταξη Μ. Εβδομάδος
Κατά τη περίοδο της Μεγάλης εβδομάδος ο όρθρος της επόμενης ημέρας τελείται την προηγούμενη εσπέρας. Ο όρθρος περιλαμβάνει :
1) Απολυτίκια ( Ιδού ο Νυμφίος.. Ότε οι Ένδοξοι μαθηταί…..)
2) Καθίσματα
3) Κανόνες
4) Κοντάκιο – οίκος - Μηνολόγιο
5) Εξαποστειλάριο
6) Πάσα πνοή – Αινείτε – στιχηρά, Δόξα και νυν….
7) Απόστιχα, Δόξα και νυν…
Κανόνες
Κυριακή των Βαΐων με α΄ωδή η΄και θ΄,
Μ. Δευτέρα η΄& θ ωδή.΄ ( ΄΄Τω δόγματι τω τυρρανικώ΄΄)
Μ. Τρίτη με γ΄ωδή η΄& θ΄ ( Της Πίστεως εν πέτρα με στερεώσας),
Μ. Τετάρτη με όλες τις ωδές: α΄γ΄δ΄ε΄στ΄, ζ΄, η΄, & θ,΄ ( Τμηθείς Τμάται πόντος ερυθρός).
Μ. Πέμπτη με ε΄, ωδή, η΄, & θ,΄ ( Προς σε ορθρίζω τον δι ευσπλαχνίαν).
Μ. Παρασκευή α, ωδή, β’, γ΄, δ΄, ε,΄στ,΄ζ,΄η,΄θ,΄ (Κύμματι θαλάσσης).

Επανέρχομαι ως προς το θέμα των κανόνων της Μ. εβδομάδος για να σας επισημάνω την δυσκολία του μέλλους και του λόγου.
Οι κανόνες απαιτούν άριστη γνώση του κειμένου έχουν δυσνόητα και δογματικά νοήματα. Η δυσκολία τους κορυφώνεται με τον κανόνα του όρθρου της Μ. Πέμπτης, ( εσπέρας Μ. Τετάρτης ΄΄ Τμηθείς Τμάται πόντος ερυθρός΄΄), ο οποίος περιέχει δογματικά νοήματα που περιστρέφονται γύρω απ΄την παράδοση των ιερών μυστηρίων ,την προδοσία του Ιούδα , τον μυστικό δείπνο, και τον νιπτήρα.
Αναφέρει χαρακτηριστικά το μηνολόγιο της ημέρας εκείνης:
Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Πέμπτῃ, οἱ τὰ πάντα καλῶς διαταξάμενοι θεῖοι Πατέρες, ἀλληλοδιαδόχως ἔκ τε τῶν θείων Ἀποστόλων, καὶ τῶν ἱερῶν Εὐαγγελίων, παραδεδώκασιν ἡμῖν τέσσαρά τινα ἑορτάζειν, τὸν ἱερὸν Νιπτῆρα, τὸν μυστικὸν Δεῖπνον (δηλαδὴ τὴν παράδοσιν τῶν καθ' ἡμᾶς φρικτῶν Μυστηρίων), τὴν ὑπερφυᾶ Προσευχήν, καὶ τὴν Προδοσίαν αὐτήν.
Οπότε όλη η υμνολογία περιστρέφεται γύρω απ΄αυτά τα γεγονότα.
Είναι κανόνας ΄΄παρεξηγημένος΄΄με την έννοια πως δεν δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα την ημέρα εκείνη λόγω του ότι προηγείται το Μέγα ευχέλαιο.
Επίσης ο κανόνας της Μ. Παρασκευής εσπέρας (΄΄Κύμματι θαλάσσης), είναι ο κατεξοχήν κανόνας ο οποίος μας εισάγει και μας προδιαθέτει για το κοσμοχαρμόσυνο γεγονός της Αναστάσεως. Περιέχει το στοιχείο της χαρμολύπης, γεγονός σύνηθες στην λατρεία της εκκλησίας.

Πρακτικά λοιπόν για να μάθουμε να ερμηνεύουμε ψαλτικά τους κανόνες χρειάζεται να κατανοούμε τα λόγια διαβάζοντάς τα, αρκετές φορές. Κατόπιν ακούγοντας τη μελωδία προσπαθούμε να ψάλλουμε και εμείς μαζί.
Οι κανόνες ψάλλονται σε σύντομη χρονική αγωγή με έντονο ρυθμό και χωρίς μεγάλες παύσεις. Πρέπει δηλ. να υπάρχει η αίσθηση της συνεχούς ροής στα αυτιά του πιστού. Αυτό επιτυγχάνεται με τη καθαρή άρθρωση των λέξεων και τη συνέχεια των φράσεων.
Τέλος τονίζω για ακόμη μια φορά πως οι κανόνες όπως και οι αναβαθμοί αποτελούν σημείο αναφοράς των ψαλτών και καταδεικνύουν την επάρκεια ή μη, της γνώσης της βυζαντινής μουσικής.

[skillzonboard]

θα μπορούσατε να μου στείλετε το μάθημα σε pdf?