Νότης Περγιάλης - Ένας πολυτάλαντος καλλιτέχνης…

Νότης Περγιάλης (16 Αυγούστου 1920 Ανώγεια Λακωνίας - 9 Νοεμβρίου 2009) - Ένας πολυτάλαντος καλλιτέχνης…

Στις 9 Νοεμβρίου 2009, πέθανε ο Νότης Περγιάλης, ένας από τους πλέον πολυτάλαντους καλλιτέχνες της χώρας μας κατά τον 20ο αιώνα με αξιολογότατη παρουσία στα πολιτιστικά μας δρώμενα.

Ο Περγιάλης γεννήθηκε στις 16 Αυγούστου 1920 στα Ανώγεια Λακωνίας, ένα μικρό χωριό στους πρόποδες του Ταϋγέτου. Τις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου τελείωσε στο Γυμνάσιο Σπάρτης και στη συνέχεια φοίτησε στη Σιβιτανίδειο Σχολή Αθηνών.

Έπειτα σπούδασε στο θεατρικό εργαστήρι του Βασίλη Ρώτα, αυτό το αληθινά μεγάλο σχολείο, και από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 άρχισε να εργάζεται ως ηθοποιός ερμηνεύοντας, κατά το πέρασμα των
επόμενων χρόνων, πολλούς ρόλους στο θέατρο και τον κινηματογράφο.

Ως θεατρικός συγγραφέας έκανε την πρώτη εμφάνισή του το 1948 με το έργο «Ο πόνος γεννάει θεούς», το οποίο βραβεύτηκε στον Καλοκαιρίνιο Διαγωνισμό.
Ακολούθησαν έργα όπως:

«Νυφιάτικο τραγούδι», που ανέβηκε το 1949 στο Ρεαλιστικό θέατρο του Αιμίλιου Βεάκη
«Ηλιογέννητη» (1950)
«Το κορίτσι με το κορδελάκι» (1954) που ανέβηκε από το Λαϊκό θέατρο του Μάνου Κατράκη
«Τραγούδι στο Μεσολόγγι» (1957)
«Το χρυσό χάπι» (1958)
«Μάσκες για αγγέλους» (1959)
«Αντιγόνη της Κατοχής» (1960)
«Μαγική πόλη» (1963) σε συνεργασία με τον Ιάκωβο Καμπανέλλη
«Τρελλό φεγγάρι» (1965)
«Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή» (1974)
«Η γειτονιά του Τσέχωφ» (1976)
«Άνοιξε την πόρτα» (1986) κ.α.

Αρκετά από τα έργα του μεταφέρθηκαν στο ραδιόφωνο ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που δάνειζε τη φωνή του σε αυτές τις ραδιοφωνικές μεταφορές.

Σημειωτέον ότι πολλά από τα θεατρικά του παρουσιάστηκαν από αθηναϊκούς και επαρχιακούς θιάσους ενώ μερικά από αυτά μεταφράστηκαν και σε διάφορες γλώσσες (αγγλικά, γερμανικά, βουλγαρικά, εβραϊκά, δανικά, ρωσικά).

Επίσης, εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων «Το κόκκινο πουλί» και μυθιστορήματα όπως «Η καπετάνισσα», «Όταν σηκώθηκαν τα δέντρα» και «Τα παλληκάρια». Αξίζει να τονιστεί ότι αποσπάσματα έργων του συμπεριλαμβάνονταν σε σχολικά βιβλία.

Στον κινηματογράφο είχε, μεταξύ άλλων, συμμετοχή σε γνωστές ταινίες όπως:

«Το κορίτσι με τα μαύρα» (1956) του Μιχάλη Κακογιάννη
«Τα κόκκινα φανάρια» (1963) του Βασίλη Γεωργιάδη
«Η νεράιδα και το παλικάρι» (1969) του Ντίνου Δημόπουλου
«Η δασκάλα με τα χρυσά μαλλιά» (1969) του Ντίνου Δημόπουλου
«Αγάπη για πάντα» (1970) του Βασίλη Γεωργιάδη
«Η κόρη του ήλιου» (1971) του Ντίνου Δημόπουλου
«Οι βάσεις κι η Βασούλα» (1975) του Ντίνου Δημόπουλου

Ωστόσο, ξεχωριστή θέση κατέχουν δύο αριστουργηματικές ταινίες, η «Ηλέκτρα» (1962) του Μιχάλη Κακογιάννη όπου υποδυόταν το σύζυγο της Ηλέκτρας και, φυσικά, «Το χώμα βάφτηκε κόκκινο» (1966) του Βασίλη Γεωργιάδη που ενσάρκωσε συγκλονιστικά το μεγάλο αγωνιστή και υπέρμαχο των δικαιωμάτων του λαού, Μαρίνο Αντύπα (1872-1907).

Θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι και μόνο με το ρόλο του Μαρίνου Αντύπα θα άφηνε τη σφραγίδα του στον Ελληνικό κινηματογράφο.

Οπωσδήποτε από τα πιο ενδιαφέροντα έργα του ήταν η διασκευή σεναρίου, σε συνεργασία με τον Γεράσιμο Σταύρου, της πασίγνωστης τηλεοπτικής σειράς «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», βασισμένης στο ομότιτλο βιβλίο του Νίκου Καζαντζάκη ενώ συμμετείχε σε αυτή κι ως αφηγητής αφήνοντας το στίγμα του με τη χαρακτηριστική χροιά της εκφραστικότατης φωνής του.

Παρόλο που ο Περγιάλης δεν χαρακτηρίζεται πρωτίστως ως στιχουργός, μας κληροδότησε εξαίρετους στίχους που μελοποιήθηκαν από κορυφαίους συνθέτες.

Αξίζει να αναφέρουμε τα τραγούδια του:

«Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι» (1961) του Μάνου Χατζιδάκι. Μολονότι ο Χατζιδάκις έχει γράψει πάμπολλες λαμπρές επιτυχίες, το εν λόγω κομμάτι είναι από τα κλασικότερα δημιουργήματά του στη δεκαετία του 1960
«Το κοριτσάκι» (1960) του Γιάννη Μαρκόπουλου
«Τι να την κάνω τη χαρά» (1963) του Μίκη Θεοδωράκη
«Αν είχα δυο φτερά» (1964) του Γιάννη Μαρκόπουλου
«Γκρεμισμένα σπίτια» (1964) του Γιάννη Μαρκόπουλου. Ένα έξοχο τραγούδι που οι στίχοι του φέρνουν στη θύμησή μας τη θρυλική «Δραπετσώνα» του Μίκη Θεοδωράκη και του Τάσου Λειβαδίτη.
«Σκονισμένοι δρόμοι»(1964) του Γιάννη Μαρκόπουλου. Ουσιαστικά πρόκειται για την ίδια μελωδία με τα «Γκρεμισμένα σπίτια».
«Ο λεβέντης» (1974) του Μίκη Θεοδωράκη που ήταν, αναμφισβήτητα, από τα γνωστότερα κομμάτια της δεκαετίας.
«Δεν ήσουν σκυφτό ένα δέντρο» (1974) του Μίκη Θεοδωράκη από το έργο του Περγιάλη «Αυτό το δέντρο δεν το λέγανε υπομονή».
«Το μπλόκο της Καισαριανής» (1977) του Μίκη Θεοδωράκη

Τα τραγούδια που θα ακούσουμε είναι:
1. ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΟΥΝΗΣ – ΤΟ ΚΟΡΙΤΣΑΚΙ
2. ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΚΕΔΟΝΑΣ – ΓΚΡΕΜΙΣΜΕΝΑ ΣΠΙΤΙΑ
3. ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ – ΤΙ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΝΩ ΤΗ ΧΑΡΑ
4. ΜΑΡΙΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗ – Ο ΛΕΒΕΝΤΗΣ
5. ΝΟΤΗΣ ΠΕΡΓΙΑΛΗΣ – ΓΡΑΜΜΑ ΕΝΟΣ ΑΡΡΩΣΤΟΥ του Νίκου Καββαδία (Απαγγελία Ν.Περγγιάλης)
6. ΧΑΡΙΣ ΑΛΕΞΙΟΥ – ΤΟ ΜΠΛΟΚΟ ΤΗΣ ΚΑΙΣΑΡΙΑΝΗΣ