Εσπερινός Μετόχι Μεγίστης Λαύρας, Μικρομάνη Μεσσηνίας 14 08 2016

[ΑναστάσιοςΝτυμένος]

Ευχαριστούμε τον κ. Δημήτρη Σταματόπουλο, για τις πληροφορίες

ΣΤΗΝ ΚΩΜΟΠΟΛΗ ΜΙΚΡΟΜΑΝΗ ΤΗΣ ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Ο ιερός ναός του μετοχίου της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου βρίσκεται στα ΒΔ. όρια του χωριού της Μικρομάνης και γειτνιάζει με τις τελευταίες ΒΔ. κατοικίες της από τις οποίες το χωρίζει κοινοτικός δρόμος, στον οποίο βρίσκεται η ΒΑ θύρα εισόδου στον αύλειο χώρο της ιεράς μόνης.
Ο ναός στον οποίο ιερουργεί ο ευσεβέστατος ιερομόναχος Αρχιμανδρίτης πατήρ Πολύκαρπος Ψωρομύτης, ενώ ηγούμενος της Ι. Μ. Μεγίστης Λαύρας είναι ο ιερομόναχος π. Πρόδρομος άρχισε να χτίζεται περί το 1700 μ. Χ. με καλές προθέσεις του κτήτορα ή των κτητόρων του, να χτίσουν ένα περικαλλή ναό σε ρυθμό μπαρόκ, ο οποίος συνηθιζόταν στην Ευρώπη τους χρόνους εκείνους, για να τιμήσουν την ιερή μνήμη της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, αλλά είτε, λόγω μη διάθεση επαρκών χρηματικών ποσών είτε λόγω έλλειψης επαρκούς εμπειρίας των αρχιτεκτόνων μερικά αρχιτεκτονικά μέλη του έγιναν, καθώς διαπιστώνεται, κατά τρόπο αδέξιο ή κατά τρόπο πρωτόφαντο. Ως πρότυπο τους οι αρχιτέκτονες του ναού του μετοχίου είχαν το αρχιτεκτονικό σχέδιο με το οποίο είχε χτιστεί η μητέρα μονή, το καθολικό της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους, την εποχή του βυζαντινού αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά (963 - 969 μ.Χ.) από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη, το θεμελιωτή του μοναχισμού στο Άγιο Όρος το 963 μ.Χ. και το χτίσμα της συμπληρώθηκε στη β΄ αρχιτεκτονική της φάση, περί το 1002 μ.Χ. με κίονες αντί πεσσών, και “χορούς”, για να γίνει “σταυροειδής εγγεγραμμένος τετρακιόνιος ναός αθωνικού τύπου με τρούλο”, όπως, περί το 1700, το καθολικό του μετοχίου στη Μικρομάνη. Αρκετά αρχιτεκτονικά μέλη της ιεράς μονής στη Μικρομάνη έχουν τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του δημώδους (λαϊκού) μπαρόκ (baroque ).
Κύριο γνώρισμα αυτού του ρυθμού, που εμφανίστηκε κι αναπτύχθηκε στις χώρες της Δ. Ευρώπης και της Αμερικής που συνηθιζόταν και στην Πελοπόννησο κατά τη διάρκεια του τέλους του 17ου αιώνα και στις αρχές του 18ου, περί το 1700 ήταν: ο υπερβολικά πλούσιος αρχιτεκτονικός διάκοσμος, οι έντονες αντιθέσεις μεταξύ των ίδιων αρχιτεκτονικών μελών από το 16ο ώς το 18ο αιώνα, το επιδεικτικό ύφος των μελών, οι παράτολμες επινοήσεις και δημιουργίες των αρχιτεκτόνων στην αρχιτεκτονική καθώς και των γλυπτών στη γλυπτική. Αργότερα ο ρυθμός αυτός εμφανίστηκε και στις άλλες καλές τέχνες.
Τα υπάρχοντα, λοιπόν, αρχιτεκτονικά στοιχεία του ρυθμού αυτού στην τοιχοδομία του ιερού ναό της Παναγίας δεν αφήνουν καμία αμφιβολία στους βυζαντινούς αρχαιολόγους της 26ης ΕΒΑ, Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων (Δ/ντρια Ευγενία Χαλκιά) το καθολικό του μετοχίου της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου χτίστηκε μέσα στη χρονική περίοδο 1685 - 1715, στην περίοδο της Ενετοκρατίας στην Πελοπόννησο, όταν το 1685 οι Βενετοί μισθοφόροι του Φραγκίσκου Μοροζίνι (Francesco Morosini/Μαυρογένη) μαζί με Μανιάτες εθελοντές κατέλαβαν την το κάστρο της Καλαμάτας και στη συνέχεια οι Βενετοί έδιωξαν τους Τούρκους της Α΄ Τουρκοκρατίας 1460 - 1685 από την Πελοπόννησο και έθεσαν την αρχή της Ενετοκρατίας 1685 - 1715 στην περιοχή αυτή.
Ενώ το όλο κτίσμα αποτελεί πολύτιμο μνημείο του χριστιανισμού και της μεσσηνιακής ιστορίας, η δυτική πλευρά του ναού παρουσιάζει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Στο κέντρο της ανοίγεται η κεντρική, η δυτική θύρα εισόδου η οποία περιβάλλεται από πολυτελές θύρωμα, πλαίσιο, στην κορυφή του οποίου υπάρχει άβαθης (ρηχή) επίπεδη τοξωτή κόγχη (εσοχή), που στέγαζε την αφιέρωση του ναού, την εικόνα της Παναγίας.Π
Ποθώντας, όμως, ο Ιωάννης το μοναχικό βίο έφυγε κρυφά και ήρθε στη Μ. Λαύρα με άλλο όνομα και παριστάνοντας τον αγράμματο και αδαή, για να μη τον βρει ο αυτοκράτορας, ανέλαβε, αυτός ο μορφωμένος, ο αξιωματούχος, ο πολλά τιμώμενος, το διακόνημα του βοσκού. Όμως ο αυτοκράτορας που είχε βάλει λυτούς και δεμένους τον ανακάλυψε. Θαύμασε, όμως, την ταπεινότητα του και δεν τον ανάγκασε να επιστρέψει στην Κωνσταντινούπολη. Έτσι παρέμεινε στο μοναστήρι και έγινε πρωτοψάλτης. Κατά την ίδια παράδοση, μια μέρα που έψελνε μπροστά την εικόνα, κουράστηκε και νύσταξε. Τότε η Παναγία από την εικόνα μίλησε και του είπε: “Κουράγιο, συνέχισε, και εγώ θα σε ανταμείψω”, και του έδωσε ένα χρυσό νόμισμα το οποίο φυλάσσεται στην Ι. Μονή Μεγίστης Λαύρας, στο Άγιο Όρος. Στο άλλο, στο δεξιό, προσκυνητάρι εικονίζεται η άγια μορφή του Ιωάννη Γ΄ Δούκα του Βατάτζη αυτοκράτορα του Βυζαντίου (1222-1254 μ.Χ.) ο οποίος για την εξαιρετική φιλανθρωπία του ανακηρύχτηκε Άγιος από την Εκκλησία μας και τιμάται με περισσή ευλάβεια ως Άγιος Ιωάννης ο Βατατζής, ο Ελεήμων. Η μνήμη του εορτάζεται στις 4 Νοεμβρίου."ΜΑΡΑΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ"