Αναστάσιμοι ύμνοι Ι. Θ. Σακελλαρίδη· ψάλλει ο Σπύρος Καψάσκης

Ο Σπύρος Καψάσκης ψάλλει το "Χριστὸς ἀνέστη", το "Ἀναστάσεως ἡμέρα" και τις Καταβασίες του Πάσχα σε μέλος του Ι. Θ. Σακελλαρίδη, σε κατ' οίκον ηχογράφηση. Από το αρχείο της Κικής Καψάσκη. Τα μέλη προέρχονται από την "Ἱερά Ὑμνῳδία" (γ΄ έκδ: Δημητράκος, Αθήνα 1924, σ. 209-214, 230).
Η ηχογράφηση αυτή μας παρουσιάζει μια εξαιρετική ευκαιρία να ακούσουμε τον μονωδό Καψάσκη σε συνθήκες οιονεί "στούντιο" και, ενδεχομένως, με μία διάσταση υποδειγματικής (=διδακτικής) προσέγγισης των μελών αυτών. Η ερμηνεία συστοιχεί, κατά τη γνώμη μας, απολύτως με το ύφος του Σακελλαρίδη και της "σχολής" του· πράγμα φυσικό, αφού ο Καψάσκης υπήρξε μαθητής του και διάδοχός του στην Αγία Ειρήνη, αλλά όχι αυτονόητο, διότι ο Καψάσκης έφερε ισχυρότατη και την ζακυνθινή παράδοση, την οποία αναμφισβήτητα διοχέτευσε εν μέρει στην εκτέλεση των μελών του δασκάλου του.
Όλα αυτά μας οδηγούν και σε μία ακόμα παρατήρηση, ίσως την πιο ουσιαστική: ο φωνητικός καλλωπισμός αυτών των μελών απ' τον εκτελεστή δεν γίνεται πάνω στο ύφος άλλων σχολών και ερμηνευτικών παραδόσεων της βυζαντινής μουσικής· κατά το μεγαλύτερο μέρος του αποτελεί ιδιότητα (ίδιον) της σακελλαριδικής παράδοσης, με τρόπο μάλιστα που να ανάγεται σε δομικό της στοιχείο, σε στοιχείο "ύφους". Ίσως εδώ βρίσκεται και η "λύση" στο πρόβλημα της μουσικής (αν)ορθογραφίας του Ιωάννη Σακελλαρίδη, όσον αφορά τα "σημεία ποιότητας" της βυζαντινής παρασημαντικής.
Κατά την άποψή μας, πάντως, ο μελετητής πρέπει να ακούσει επισταμένως τον Νίκο Φίλιππα στις ηχογραφήσεις που έχουμε αναρτήσει, ο οποίος, λόγω του πλεονεκτήματος της μονωδιακής του εκτέλεσης (καθότι αριστερός ψάλτης) αλλά και της εμβάθυνσής του στο ύφος και την ερμηνεία των μελών, αντιπροσωπεύει πλήρως τον σακελλαριδικό μονωδό.

Κωνσταντίνος Βαγενάς