Şirketler Sizi 'Karbon Ayakizi' ile Nasıl Kandırıyor?

Günümüzde karbon ayakizinin azaltılmasından bahsedilen reklamları sürekli görüyorsunuzdur. Büyük büyük şirketlerin sponsorluğunda yapılan bu reklamlar, iklim değişiminin yıkıcı etkilerini azaltabilmemiz için işte elektrikli arabaları tercih etmenizi, evinizdeki lambaları değiştirmenizi, plastiklerinizi geri dönüştürmenizi, su harcamanızı kısmanızı, uçak yerine trene binmenizi, alışveriş yapma biçiminizi değiştirmenizi söylüyor. Yani bir nevi bunlar, eğer ki bunları yaparsak iklim değişimini durdurabileceğimizi iddia ediyor. Hatta "karbon ayakizi" lafının bu kadar yaygın olmasından ötürü terimin bir iklimbilimci veya en azından bir çevre aktivisti tarafından türetildiğini düşünebilirsiniz; ama değil! Bu terimin arkasında, bu videoyu izleyen herkesten yüz binlerce kat büyük bir "karbon ayakizine" sahip olan şirketi BP var. Nası'? Aldatılmış hissediyor musunuz? Toplanın, bu absürtlüğe bir bakış atalım.

#İklimKrizi #KarbonAyakizi #Yalan

00:00 Giriş: İklim Krizi Bizim Suçumuz mu?
01:17 Karbon Ayakİzi Nedir?
02:35 Karbon Ayakizini Neler Etkiliyor?
04:19 Türklerin Karbon Ayakizi Kaç?
06:22 BP, Karbon Ayak İzi Terimini Nasıl Kötüye Kullandı?
10:35 Neden Bizi Suçluyorlar?
14:44 Şirketler Neden Çözüm Üretmiyorlar?
16:51 Kapanış: İklim Krizi Sadece Bizim Suçumuz Değil!

***

📽️ Videografi & Post-Prodüksiyon: Çınar Ege Bakırcı

Evrim Ağacı'nın Türkiye'de bilim anlatıcılığı çalışmaları tamamen okurları ve izleyenleri tarafından maddi olarak desteklenmektedir. Yaptıklarımızı faydalı buluyorsanız ve daha fazlasını yapmamıza katkı sağlamak isterseniz:

Yanımızda durduğunuz için çok teşekkürler! ❤

***

BAZI FAYDALI BAĞLANTILAR:

[Vibasdo]

Param yetmediği için araba alamıyorum, param yetmediği için kışın evimi zar zor ısıtıyorum, bazen ısıtamıyorum ama işe giderken aldığım bir bardak kahvenin karbon ayak izini yüzünden mi şuçlu benim? Süpermiş :)

[hueembat]

6 milyon aboneli sözde bilim anlatıcısı bir kanalın geçen paylaştığı fiyasko yapay et videosunda iklim değişikliğinin sebebinin öküz ve ineklerin osurması olduğunu ve bu yüzden yapay et yememiz gerektiğini dinledikten sonra bu video ilaç gibi geldi. O videonun nerelerden fonlandığını da şimdi anladım. Bilimin ışığında yürüdüğün için teşekkürler Evrim Adam. Seni de biz fonlayacağız ;)

[BarrytheCuda]

Çağrı sinirlenmiş. "Yeminimi bozdum ulen" modunu açmış gibi gördüm... Buna açıkçası çok sevindim; çünkü ilk defa bir evrim ağacı videosundaki bilgilerin hemen hemen hepsine hakimim ve bu dönen ikiyüzlülüğe ben de ayar oluyordum. Bu konuda bir bilinçlenme sağlamaya çalışmasını destekliyorum. Umarım Çağrı'nun başını yakmazlar; zira ülkemizde akıllı-fikirli, yeni nesil gençlerdeki etkisinin büyük olduğunu düşünüyorum...

[ahmetokur]

Şu yayını yapmış olmanızdan dolayı şoktayım.Şokta olmamın sebebi küresel sermayenin her yerde aykırı sesleri kesme noktasında gösterdikleri gayreti çok iyi bilen birisi olarak hazırladığınız bu video ile büyük bir hizmet verdiğinizi düşünüyorum, çok teşekkür ederim, umarım video YouTube tarafından kaldırılmaz.Büyük bir hizmet veriyorsunuz, sonsuz minnet duygularım ile başarılar diliyorum.

[erknscma]

bizzat aynı durum su kullanımı ile ilgili de dayatılıyor. evsel su kullanımının sanayi tarım ve hayvancılık yanında muazzam küçük bir miktarda olmasına rağmen biz elimizi 30 sn daha kısa yıkarsak tüm problem çözülcek gibi bilinçli bir kandırmaca var. bu konuda da bi video gelirse güzel olur

[YECZZZ]

Türkiyenin en fazla enerji üreten termik santralinde çalışan bir mühendis olarak aynen katılıyorum. Bazen yaptığımız birkaç saatlik testler hemen hemen bir ilçenin yıllık emisyonuna denk oluyor.

[arsenflower]

Uzun zamandır etrafımdakilere açıklamaya çalıştığım şeylerden birisi bu. Umarım videoyu da izlediklerinde ikna olabilirler.

[ZamanYolcusu]

*_Çok güzel ve faydalı bir belgesel olmuş. Teşekkür ederim. Gezegeni mahvedenler, utanmadan gezegeni kurtarma rollerine bürünüyorlar. Gerçekten inanılmaz._*

[ryomannn]

Efsane bir anlatım sundun. Mükemmelsin.
Arz-talep döngüsü her zaman bunların kaçış kapısı olacak. "Siz talep etmeseniz biz niye üretelim?". Halbuki sanayi devrimiyle gelişen kapitalist sistem yıllar boyu bize gösterdi ki, teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin bunu sistemleri optimize etmek için değil daha çok üretebilmek için kullanıyorlar. Gerçekten arz-talep dengesi olsaydı bu kadar üretime ihtiyaç duymayacaklarını anlarlardı. Onlar üretiyorlar ki biz de talep oluşturuyoruz. Yani biz de suçsuz değiliz. Ama sistem kesin suçlu, bizi tüketmeye zorluyor.

[ckaracan]

"Greenwashing" kavramını anlatan video çekin yazacaktım son bölümde değinmiş ve anlatacağım demişsiniz, çok teşekkürler. Bu kavram insanlara mutlaka ama mutlaka anlatılmalı.

[emreyilmaz]

Adamın her kelimesi tek tek doğru. Sonuna kadar katılıyorum. Helal olsun net ve kısa bir video. Bunlara benzer hep söylüyordum çevreme inanmiyorlardi

[OkanBabaHan]

Saatlerce, belki günlerce araştırıp toparlayacağım bilgileri oturduğum yerden keyifle öğrenmek şaheser bir duygu. 1959 doğumluyum, ablamla radyonun içindeki küçük insanları görmek için radyonun arkasını sökmüştüm. Böylece ilk transistörleri de görmüş oldum. 1987 de ilk bilgisayarımı aldım. Ben İlkokulda iken bilgisayar olsaydı. Herhalde Astronomi ve Uzay Bilimleri gibi bir dalda çalışmaları olan biri olurdum. İnsan beyni de başka bir evren. Arada kalırdım, herhalde.
İyi ki bir şey olmamışım, böylesi daha iyi.
Çalışmalarınız için çok teşekkürler.

[myconerd]

Çocukluğumdan beri çevresel problemlere karşı aşırı hassas bir birey olarak ekolojiyi hayatıma çok erken yaşlarda sokmaya başlamıştım. Daha Türkiye’de bu tarz konular gündemde değilken bile ileriki yıllarda sebep olacağı felaketleri öngörüp bireysel olarak kendi çapımda yaptığım uğraşlardan öteye geçmek isteyerek daha büyük işler başarma hevesi ve gayretindeydim. Bu idealist yapım beni yıllar sonrasında biyoloji okumaya ve sonrasında en iyi teknik üniversitelerden birinde çevre bilimleri ve mühendisliği bölümünde yüksek lisans yapmaya kadar sürükledi. Bir zaman sonra ise çok istediğim bir işe, Türkiye’nin en kurumsal havayolu şirketinde sürdürülebilirlik uzmanı olarak eriştim. Lakin, benim idealimdeki kafa yapısıyla ne bu büyük şirketin ne de diğer havayolu şirketlerinin ve çalışanlarının bu farkındalığa ve algıya asla sahip olmadıklarını ve olamayacaklarını görmek beni büyük bir buhrana ve neticesinde her şeyin koca bir yalandan ibaret olduğu gerçekliğine sürükledi. İşin içinde birebir olunca konuyu daha farklı geniş bir pencereden görebilme şansım oldu, oldukça da her şeyden daha çok soğudum. Greenwashing’i ağzından düşürmeyen şirketlerin greenwashing’in alasını yapıyor olmalarını hayretle seyrettim. Ülkemizde ilk defa yeşil yakıt (sadece %2 mix) kullanılarak yapılacak olan uçuşun aylar öncesinden reklamını her yerde yaptık. O dönem covid olduğu için evden çalışılıyordu ki bu benim fikrimce müthiş bir şeydi, çünkü bilgisayar üzerinden halledilebilecek bir işi, o kadar personelin Mars’tan daha uzak olan yeni havalimanına gitmeden, yani şirkette ve ulaşımda karbon salmadan, evden çalışılabiliyor olmasını bir çok açıdan destekliyordum. Çılgınlar gibi her yerde reklamı yapılan çok komik bir yeşil yakıt oranıyla yapılacak ilk uçuş lansmanı için ise şirket, ilgili departmanlardaki tüm personeli emri vaki şekilde çağırarak (kalabalık olsun, iki alkış tutalım, reklam olsun zihniyetiyle, uçuşun yapılacağı gün yeni havalimanına çağırdı. Evlerinden çıkartılan o kadar personelin 2 saatlik bir olay için İstanbul gibi bir şehirde git-gel ulaşımda saldığı emisyon, zaten yeşil yakıtla yapılacak olan uçuştaki kardan çok daha fazla oldu. Bu bana son darbeyi vuran saçmalık olmuştu. Kafamda bu tutarsızlığı asla oturtamayacaktım ki bu örneği şirketlerin zihniyetini anlayasınız diye veriyorum. Bunun gibi neler neler.. Sadece PR ve kar odaklı “sürdürülebilirlik” anlayışı. Sonrasında severek yapabileceğim bu işten, bu ve bunun gibi sürdürülebilirlik misyonuna çok uzak, diğer bir çok tutarsız olan sebepler ve değişmesi zor kafa yapısından ötürü istifa etmek durumunda kaldım. Yapacağınızı belirttiğiniz greenwashing videosunda havayolu şirketlerini, yeşil mutabakatı, özellikle İskandinav ülkelerindeki “flight shame” olayını araştırıp videonuza dahil etmenizi naçizane tavsiye ederim. Bu videoda bahsettiğiniz konuyla alakalı olduğunu düşünüyorum. İyi çalışmalar dilerim.

[ze-de]

Bu video beni hem rahatlattı hem mahvetti. Öyle işte.

[MimOzanTamamogullar]

Keşke petrol şirketlerinin nükleer karşıtı lobi faaliyetlerine de yer verseydiniz, gene de çok güzel video. Ellerinize sağlık.

[Nobobie]

Geçen sene Taner hoca derste kısaca değinmişti konuya. Şimdi detaylı bir anlatımla tekrar dinlemek güzel oldu. Teşekkürler youtube evrim adam

[savunmaninsiniri]

Evrim Ağacı'nı hem bilimsel hem devrimci ve demokratik tavır göstermekten çekinmediği için teşekkür ederim. Çağrı Mert hoca BirGün'de boşuna yazmıyor ✌🏻

[emeltarik]

Karbon Ayakizi konusunda sirketlerin algı olusturmaya calıştığını duymuştum. Ama konuyu sizden oğrenince daha bir anlam kazanıyor.

[kaoz]

Neredeyse yüklediğiniz her videoyu severek ve sonuna kadar izliyorum. Başka hiç bir kanalın başaramadığı farkındalıklar ve bilgiler sunuyorsunuz. Ve o kadar iyi bir sunum yapıyorsunuz ki... Konuşma tarzınız, ses tonunu ve konuya hakimiyetiniz harikulade. Akademik olarak da çok iyisiniz. Ayakta alkışlanacak bir sunum ve ekipsiniz. Tebrikler, tebrikler ve tebrikler.

[Lady__Galadriel]

Oh be sonunda gerçeklerin doğru düzgün anlatıldığı detaylı video geldi ❤❤❤ Harikasınız!!!