Wspólnota życia – ewolucja odsłania prawdę o pochodzeniu człowieka | dr Piotr Bernatowicz

Wiedza o systematyce świata zwierząt, czyli o pochodzeniu poszczególnych gatunków i pokrewieństwach między nimi, dynamicznie się teraz zmienia z powodu badań paleontologicznych i genetycznych. Dzięki tym ostatnim wiemy, że wszystkie strunowce (a więc szeroki zakres gatunków od prosto zbudowanych osłonic przez kręgouste minogi, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki aż po ludzi) dzielą te same geny odpowiedzialne za rozwój embrionu. To znaczy, że na bardzo wczesnym etapie rozwoju embrion człowieka bardzo trudno jest odróżnić od na przykład myszy czy krokodyla. O ewolucji strunowców opowiada w tym odcinku dr Piotr Bernatowicz z Zakładu Fizjologii Zwierząt na Wydziale Biologii UW.

Każdy strunowiec zbudowany jest w pewnym sensie tak samo. Wszyscy mamy scentralizowany układ nerwowy, drożne jelita i dwuboczną symetrię ciała. W rozwoju zwierząt nastąpiło kilka ważnych kamieni milowych. Najważniejsze to wykształcenie wspomnianego układu nerwowego oraz możliwości poruszania się. Kolejnym ważnym krokiem było wykształcenie drożnego układu trawiennego oraz trzeciej warstwy komórek. Pierwotne zwierzęta składają się bowiem z dwóch warstw: zewnętrznej ektodermy i wewnętrznej endodermy. U ludzi z ektodermy zrobiony jest z niej naskórek i układ nerwowy, a z endodermy nabłonek jelita i układ oddechowy. Cała reszta naszych organów wykształciła się z trzeciej warstwy komórek, czyli mezodermy. Dalej pojawiły się struktury chroniące delikatny układ nerwowy (czaszka i kręgi) oraz parzyste kończyny.

Jak do tego doszło, że pewne zwierzęta (konkretnie ryby mięśniopłetwe) wyszły na ląd i dalej ewoluowały już tam? Wydaje się, że to z powodu trudnych warunków życia w płytkich, tropikalnych wodach, gdzie często brakowało tlenu. Ryby wykształciły więc płuca, potrzebne do czerpania tlenu z powietrza. Płuca i umięśnione, parzyste płetwy umożliwiły ekspansję na ląd. Niektóre gatunki wróciły potem z powrotem do wody: pęcherz pławny u ryb to ewolucyjna pozostałość po… płucach właśnie. A wychodzenie na ląd wciąż się dzieje na naszych oczach: do życia coraz bardziej na lądzie dostosowują się na przykład różne gatunki krabów czy poskoczki mułowe, ryby zdolne przemieszczać się po lądzie między zbiornikami wodnymi.

Zdawałoby się intuicyjne, że ewolucja przebiega zawsze liniowo, od prostych organizmów do złożonych: ryba, płaz, gad, ptak, ssak. Niekoniecznie. – Ewolucja biegnie tak, by organizm był jak najlepiej przystosowany do konkretnych warunków środowiskowych – wyjaśnia mój gość. Gigantyczną zmianę w postrzeganiu zoologii przyniosły badania nad tasiemcami. Podobnie jak inne pasożyty, zwierzęta te wyewoluowały w kierunku od bardziej złożonego organizmu do prostszego.

W odcinku usłyszycie też, co to znaczy, że strunowce są wtórouste (możecie być zniesmaczeni), dlaczego układ trawienny dżdżownicy krzyżuje się znienacka z jej układem nerwowym, skąd wzięły się szczęki (z łuków skrzelowych!) i dlaczego ulubionym zwierzęciem dra Bernatowicza jest rozwielitka. Chwalimy też Wikipedię!

POLECAMY INNE MATERIAŁY:

00:00 - 01:33 Wstęp
01:33 - 08:14 Rozwój zarodkowy - ile wspólnego mamy z rybą
08:14 - 13:51 Jak wyglądał wspólny przodek wszystkich zwierząt? Jaka jest definicja zwierzęcia?
13:51 - 19:11 Dawna i współczesna zoologia
19:11 - 24:25 Z czego wynika wygląd i budowa organizmów?
24:25 - 30:30 Strunowce czyli organizmy żyjące do góry nogami
30:30 - 32:41 Okres embrionalny i pragęba
32:41 - 37:59 Geny wspólne obsługujące dane organy
37:59 - 50:40 Drzewo genealogiczne organizmu człowieka
50:40 - 52:20 Różnorodność świata zwierząt
52:20 - 56:53 Ulubiony skorupiak - rozwielitka
56:53 - 1:01:55 Obecny stan wiedzy na temat systematyki organizmów
1:01:55 - 1:04:28 XXI wiek wiekiem biologii?

🧠 Radio Naukowe - włącz wiedzę! 🧠

#RadioNaukowe #KarolinaGłowacka

[tomaszchlebicz]

Pan doktor ma dar do przekazywania wiedzy 👍 Świetna rozmowa

[joannagadzinowska-szczucin]

Świetny temat, dziękuję! Czekam na więcej biologicznych.

[adamderdowski]

Witam.
SUPER.
Serdecznie dziękuję I pozdrawiam

[lapilibra]

Fantastyczny temat, świetny ekspert, aż przyjemnie słuchać.

[KatBujak]

Jak zawsze slucha sie z przyjemnoscia <3 nie moge doczekac sie nastepnego

[Krzysiek.R]

Bardzo ciekawy podcast, dużo uświadamiającej wiedzy🙂

[MariuszFormanowicz]

Pani Karolino, niezwykle ciekawy materiał. Dziękuję za wybór tematu i gratuluję doboru eksperta ! Z wielką przyjemnością wysłuchałem i wiele się dowiedziałem.

[bartodziejoracz]

Jeden z najciekawszych odcinków. Świetnie się tego słucha. Dzięki Ci R.N.

[AnnaBien-plwz]

Jak zwykle fascynujące. Oczywiście udostępniam na Fb 👍

[samuan]

Jak zwykle super podcast❤ słucham bez przerwy. Przepraszam, ale muszę to powiedzieć: Pan doktor ma głos🥰...

[adbor]

Pani Karolino, Pani głos i kultura słowa urzeka . Pani goście nie mają wyjścia.

[robertklimczak]

No wreszcie czas, mozna spokojnie posluchac. Pycha.

[aniad]

Fantastyczny odcinek, dobrze że jeszcze zdążyłam załapać się na taką wiedzę

[imperioSonny]

najlepszy kanał w tej tematyce w historii polskiego YouTuba, a prowadząca jest OKAZEM i mega goście!

[snakeinweb]

Odcinek bardzo mi się spodobał. Dzięki. Po dłuższej przerwie w końcu jakiś interesujący i konkretny program o charakterze naukowym.

[zbigniewbulka]

Cóż za wspaniały gość, wiedza w połączeniu z cudownym głosem stworzyła mieszankę dla mnie idealną, dziękuję!

[IwonaBocian-lj]

Jak zwykle super podcast słucham bez przerwy. Przepraszam, ale muszę to powiedzie

[miensojady]

Widzę miniaturkę Karoliny i już kawa nie potrzebna 😍
Dzień rozpoczęty od uśmiechu ❤

[marmarjer]

O wtórousta! 😉wspaniale się słuchało tego odcinka👍Dziękuję, pozdrawiam😊

[alchemik-]

Świetny podcast. Ja, stary chemik, słuchałem z otwartymi ustami. Pozdrawiam! 😊