Janikowo - Na drodze starożytnego Mare Polonorum - Kołuda Wielka, Chrońmy Mokradła Bagna Rzeki Stawy

Jezioro Gopło zaznaczane było na najstarszych mapach, w tym na mapie Ptolemeusza. Zasila je swymi wodami Noteć, która dawniej była królową rzek i świętą rzeką, gdyż jej wylewy były dla okolicznych mieszkańców dobrodziejstwem, niczym wylewy Nilu.

Na Wysoczyźnie Inowrocławskiej intensywnie rozwijała się grupa mątewska kultury przeworskiej i w jej ramach powstało protomiasto Askaukalis zaznaczone na mapie Ptolemeusza u przeprawy przez Noteć.

Wody zaczęły powoli opadać i od czasów Ptolemeusza do 1810 roku wody Gopła opaść mogły o 3,3 metra.
Królowie budowali na Kujawach groble, aby móc przemieszczać swe wojska do obrony. Jednak pierwsze prace melioracyjne na Noteci wykonywano dopiero w XVIII wieku. W 1806 roku ruszyły jeszcze bardziej intensywne prace melioracyjne na tej dzikiej rzece i dawniej świętej rzece, gdyż czczono tu bóstwa wodne. Mimo pierwszych wysiłków odwodnieniowych, w 1811 roku Noteć była nadal pozostawiona, jak pisał w tymże roku Surowiecki – „pierwiastkowej swej dzikości”. Powódź z 1855 roku sięgała ponad 10 kilometrów wgłąb lądu po wieś Konary i Papros na wschodzie, drogą doliny Bachorza i dalej jeszcze w jej głąb w kierunku Wisły. Tuż przy dzisiejszej granicy Inowrocławia rozlała się w jarze w między Jarontami a Miechowicami wlewając się do strumienia, rozlewającego się aż po wieś Komaszyce, możliwie że zwanej ówcześnie Komarzyce, już na wschód od Inowrocławia, do niegdysiejszego Kanału Balczewo / Fryderyka, łączącego się przez Kanał Parchański z Tążyną i Wisłą. Po zakończeniu prac melioracyjnych w latach 80. XIX wieku koryto Noteci zostało uregulowane, a wiele terenów odwodnionych, choć nadal pozostały do dziś stare, dzikie meandry wśród nadnoteckich łąk.

Noteć ograniczała jedynie dolina, która przed 1772 lub jeszcze w 1800 roku była bagnem o szerokości od 3 do 3,7 km z lasami łęgowymi, sitowiem, trzcinowiskami i „rozlewiskami stagnujących wód pochodzących z wiosennych roztopów lub letnich obfitych deszczy”, licznymi zwalonymi drzewami naniesionymi podczas wezbrań, tworzącymi lokalne podpiętrzenia.
Mimo prowadzonych prac odwodnieniowych Gopła i w dolinie Noteci w 1806 roku oraz wcześniejszych, w 1811 roku Noteć opisywana była jeszcze, jako „zostawiona pierwiastkowej swojej dzikości”

Co więcej od czasów Długosza do 1810 roku poziom Gopła miał się obniżyć o 3,3 metra, a rozległe płaszczyzny doliny Noteci dowodzą o dawnym przepełnieniu koryta rzeki, wnosząc, że zalane były do samej wysokości, co niegdyś Gopło. Na podstawie przekazu Jana Długosza można odczytać, że Gopło w jego czasach było o 12 km dłuższe. Po 6 km zarówno w kierunku północnym, obejmując Jezioro Szarlejskie i Mielno, jak i południowym – sięgając do miejscowości Noć, łącząc się niżej z Wartą przez jedno wielkie Jezioro Ślesińskie.
To „polskie morze” – mare polonorum Ptolemeusza ciągnęło się zatem do Jezior Pakoskich i jego południowej części zwanej Jeziorem Trląg, do nie istniejącego już jeziora Tur. Sięgało do wspomnianego już jeziora Łącko (Łączko), dziś jeziora Mielno (miejsce przystani żeglarskiej Yacht Clubu Polskiego Inowrocław). Wypływająca z niego Noteć docierała do Jeziora Wolickie, dawniej Ptur, koło miejscowości Pturek. To jezioro z kolei łączy się z kilkoma jeziorami, sięgając aż do Jeziora Chomiąskiego i Chomiąży Szlacheckiej. Bachorze kanał river fleuve Przybyszewski Kasprowicz dziedzictwo kulturowe gmina Ujma Słupy Wisła Noteć Pologne Histoire Ziemia Kujawy

Jeziora poprzez tereny podmokłe bardziej wyraźnie niż dzisiaj ciągnęły się wgłąb lądu, tak Jezioro Łącko (Mielno) łączyło się z Jordanowem i aż po dolinę i Bagna Oniczkowskie i Dzimońskie – potoku Dziemionna, której wody przez Zieloną Strugę wpadają do Wisły.
Gopło łączyło się przez Bagna Bachorskie ze Zgłowiączką, a ta z Wisłą, w średniowieczu Bachorze było żeglowne, dziś pozostał kanał Bachorze, który nadal łączy Noteć z Wisłą. Podobnie wyglądało to w kolejnej dolinie przez Bagna Parchańskie, łącząc się z rzeczką Tążyną wpadającą do Wisły. W południowej części Gopła także istniał podobny łącznik, aktualnie przez kanał Mietlica, zwany też Gopło-Świesz, przepływając przez jeziora Świesz i Głuszyńskie, łącząc się ze Zgłowiączką – dopływem Wisły.

Autor: A.L.Janowski, Inowrocław 2017 r.

tagi
Szczecin Kraków Gdańsk Białystok Warszawa

[jolarta]

Witaj, Kocham lato, ale zimowe pejzaże są piękne i budzą zachwyt. Te pochylone i przewrócone drzewa dodają niesamowitego uroku... Wow jakie cudowne stare drzewa, normalnie bajka, dzięki za miły zimowy akcent, choć jest kwiecień to u nas dzisiaj było 28 stopni... pozdrawiam serdecznie 😍😍🌼🌼🖐🖐