Αποκριάτικο Γλέντι στο Λιθί της Χίου. 2023

Με κέφι και έντονο ενθουσιασμό πραγματοποιήθηκε το πρώτο Ψυχοσάββατο κατά το
αποκριάτικο εορτολόγιο το καθιερωμένο έθιμο στο Λιθί της Χίου με την παρουσία
μικρών και μεγάλων γύρω από την φωτιά υπό την συνοδεία παραδοσιακών οργάνων
των κ. Θοδωρή Κατσιμάρη και Βασιλείου Μπιζάνη.

Με αφετηρία το άναμα της φωτιάς νωρίς το απόγευμα, αρχίζει η προσέλευση των κατοίκων αλλά και φίλων που θα πλαισιώσουν την γιορτή αυτή με άφθονη σούμα και μεζέδες ώσπου να ανάψουν τα αίματα και να αρχίσει ο χορός, με τις κοπέλες του χωριού, ενώ οι νεαροί θα χορέψουν με την σειρά του τον αποκριάτικο παραδοσιακό χορό της τούμπας, όπου μετά από κάθε δίστιχο, ο οδηγός του χορού καλείται να κάνει μια τούμπα στο έδαφος δίνοντας την σειρά του στον επόμενο χορευτή.

Ένα σημαντικό κεφάλαιο και ενδεικτικό της κουλτούρας ενός τόπου στον ελλαδικό χώρο, είναι αναμφίβολα το κεφάλαιο με Τοαρχαίο έθιμο της Αποκριάς.
Βασικό χαρακτηριστικό της περιόδου των αποκριών είναι η πολυφαγία, η πολυποσία, οι διασκεδάσεις, οι μεταμφιέσεις, οι άσεμνες φράσεις, και γενικά ένα πνεύμα ευθυμίας που ξεφεύγει από τα χριστιανικά δεδομένα και μπορεί να χαρακτηρισθεί Διονυσιακό, αναφορικά στον αρχαίο των ελλήνων θεό του κρασιού, της αναπαραγωγής και των μεταβολών της φύσης, τον θεό Διόνυσο .
Ο σοφός Χιώτης Αδαμάντιος Κοραής στο βιβλίο του «Χιακῆς ἀρχαιολογίας ὕλη», γράφει:
«Ἡ ἑορτή τοῦ οἰνοπότου Θεοῦ, τοῦ Φλίου Διονύσου, τά Διονύσια, ἑορτάζετο εἰς τὴν οἰνοφόρον Χίον κατά τόν ᾿Ανθεστηριῶνα μῆνα (Φεβρουάριον) μέ τήν λαμπρότητα, πιθανόν ὅτι καί μέ τήν αὐτήν πολυποσίαν, ὡς καί εἰς τήν μητρόπολιν, τάς ᾿Αθήνας. Τοῦτο μόνον εἶχεν ἴδιον παρ᾽ αὐτὰς τὰς ᾿Αθήνας καί κοινόν μέ τήν Τένεδον ὅτι ἐθυσίαζαν εἰς τόν Θεό Διόνυσον καί πλαστόν ἄνθρωπον εἰς ἀνάμνησιν τοῦ φονευθέντος ἀπό τούς Τιτᾶνας Διονύσου».
Η σημαντική αυτή πληροφορία του Κοραή, αναμφίβολα ενισχύει την άποψη ότι οι αποκριές περιέχουν διονυσιακά κατάλοιπα και διατηρούν μια μακρινή σύνδεση με τις αρχαίες τελετές προς τιμήν του Θεού Διονύσου, τα ρωμαϊκά Σατουρνάλια και τις κρόνιες εορτές της ελληνορωμαϊκής παράδοσης προς τιμήν του Τιτάνα Κρόνου.

Αφετηρία για το αποκριάτικο γλέντι και πανηγύρι είναι η Πέμπτη της Κριατερής - η
Τσικνοπέμπτη, ονομαζόμενη από την τσίκνα ή την κνίσσα όπως την έλεγαν οι αρχαίοι
Έλληνες, που μοσχοβολούσε, όταν έψηναν τα σφαχτά της θυσίας, και σύμφωνα με τον
μύθο έφτανε έως την κορυφή του Ολύμπου που κατοικούσε ο Δίας και οι άλλοι Θεοί.
Από το πρώτο Ψυχοσάββατο και μέχρι το απόγευμα της Καθαράς Δευτέρας, το Λιθί
όπως και τα υπόλοιπα χωριά της Χίου, βρίσκεται σε συνεχή αποκριάτικη διέγερση με
κρασοποσίες, χορούς, και ελευθεροστομίες βακχικών ενθουσιασμών.