Στο Μουσείο των Βασιλικών Τάφων των Αιγών στη Βεργίνα Ημαθίας ή 'Ερώτων ατελών αβέβαιες μνήμες'...

Το Μουσείο των Βασιλικών Τάφων των Αιγών βρίσκεται στη Βεργίνα της Ημαθίας. Το μουσείο έχει στον εξωτερικό του χώρο τη μορφή ενός τύμβου από χώμα, ενώ στο εσωτερικό του παρουσιάζεται η έκθεση των θησαυρών που βρέθηκαν μέσα στους βασιλικούς τάφους. Χρειάστηκαν 20 χρόνια, από την αποκάλυψη των βασιλικών τάφων των Αιγών, το 1977 και τη συντήρηση των περίφημων τοιχογραφιών που τους διακοσμούσαν. Παράλληλα, δημιουργήθηκε στον ίδιο χώρο εργαστήριο συντήρησης για την διάσωση και αποκατάσταση των εξαιρετικά σημαντικών κινητών ευρημάτων που περιείχαν. Για την προστασία των βασιλικών τάφων κατασκευάστηκε το 1993 υπόγειο κτίριο που εγκιβωτίζει και προστατεύει τα αρχαία μνημεία, διατηρώντας σταθερές τις συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας, πράγμα απαραίτητο για την διάσωση των τοιχογραφιών.
Όπως σημειώνει και η αρχαιολόγος Αγγελική Κοτταρίδη, επιστρατεύεται η σύγχρονη τεχνολογία για να σταματήσει τη φυσική διαδικασία της φθοράς, υπηρετώντας το ουτοπικό όνειρο της "αιώνιας" διατήρησης. Το αρχαίο αντικείμενο καθαρίζεται, συντηρείται, "αποκαθίσταται" και εκτίθεται στο κοινό αποξενωμένο από την πρωτογενή λειτουργία του. Ό,τι "πέθανε" και θάφτηκε, ακολουθώντας το νεκρό στον τάφο του, μπορεί ίσως να επιστρέψει κάποτε ξανά στο φως, όμως ποτέ πια δε θα είναι αυτό που ήταν.
"Ο τρόπος έκθεσης οφείλει να σέβεται τη μορφή και το χαρακτήρα του, ωστόσο δεν μπορεί παρά να εκφράζει την αισθητική των συγχρόνων στις ιδεολογικές ανάγκες των οποίων απευθύνεται. Με γνώμονα αυτές τις σκέψεις επιλέχθηκαν για την έκθεση φόρμες αυστηρά λιτές, διαχρονικά γεωμετρικές και υλικά μοντέρνα και ουδέτερα που ανταποκρίνονται στις πιο αυστηρές προδιαγραφές συντήρησης: μέταλλο, κρύσταλλο, θαμπό αλουμίνιο, συνθετικό γυαλί. Χρησιμοποιήθηκε ό,τι καλύτερο διαθέτει η σύγχρονη διεθνής τεχνολογία στον τομέα της μουσειογραφίας, μετάλλινες, στεγανές, αυτόνομα κλιματιζόμενες προθήκες, κρυστάλλινες οπτικές ίνες, μετάλλινα, ηχοαπορροφητικά πετάσματα, πολλαπλά ηλεκτρονικά συστήματα ελέγχου, ώστε να εξασφαλίσουμε τις καλύτερες δυνατές συνθήκες προστασίας και διαρκούς συντήρησης για τα ευρήματα, χωρίς ωστόσο να θυσιάσουμε την ατμοσφαιρικότητα που έπρεπε να έχει αυτή η έκθεση που θέλει να απευθύνεται όχι μόνο στη λογική αλλά και στο συναίσθημα.
Παίρνοντας ως αξίωμα την ιδέα ότι ο θάνατος, το παρελθόν, το χώμα και η λήθη είναι σκιά και απουσία χρώματος, ενώ η ζωή και η μνήμη είναι φως και χρώμα, οι εμπνευστές αυτής της έκθεσης δημιούργησαν έναν κόσμο σκιών, όπου πάμφωτα και θερμά βασιλεύουν τα αρχαία αντικείμενα και όπου, εκτός από τα μνημεία, το μόνο χρώμα είναι η πορφύρα, υπαινιγμός του αίματος των βασιλικών νεκρών. Το σκοτάδι που βασιλεύει στο χώρο γεννά δέος, κάνει τις φωνές να γίνονται ψίθυροι και υποβάλλει την ατμόσφαιρα της χώρας των νεκρών, όπου ο επισκέπτης πλανιέται ξετυλίγοντας το κουβάρι της μνήμης."
Στο χώρο της Βεργίνας ήρθα για πρώτη φορά, με φίλο από τη γειτονική Μελίκη, το 1980. Το χωριό της Βεργίνας ήταν τότε ένα άσημο χωριό στον κάμπο της Βέροιας. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε και παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις αλλαγές αυτές μέσα στο χρόνο, γιατί στα σαράντα τόσα χρόνια ποτέ δεν χάνω ευκαιρία να ξαναδώ τους θησαυρούς των Βασιλικών Τάφων της Βεργίνας, ακόμη από το 1979 που αποτελούσαν το καμάρι του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης!
... "αβέβαιες μνήμες, ερώτων ατελών..."
Βεργίνα, 27-3-2022