Συρτό Δράμας, από κύκλο Παραλογής - ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ,(Μια μάνα είχε ένα παιδί) - Κωνσταντίνα Πάτση

Ο αρχέγονος, διονυσιακός ήχος της ασκομαντούρας.
Η ασκομαντούρα είναι απόγονος του άσκαυλου, ενός αρχαιότατου πνευστού μουσικού οργάνου για το οποίο υπάρχει αναφορά στη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη.
Ο μεγαλύτερος κωμικός ποιητής της αρχαίας Ελλάδας σύγκρινε μάλιστα τον ήχο που βγάζει ο άσκαυλος, όργανο-σύμβολο της ιερής μέθεξης, με αυτόν που κάνουν οι μέλισσες.

Στίχοι-Μουσική: Παραδοσιακοί
Ερμηνεία: Κωνσταντίνα Πάτση
Γκάιντα: Βασίλης Γραμματικός
Νταϊρές: Γιάννης Γευγελής

Μια μάνα είχ’ ένα παιδί τον λέγαν Κωσταντίνο, Λενιώ
τον λέγαν Κωσταντίνο
Τον έλουζε τον χτένιζε και στο σχολειό τον στέλνει.
Ξεχνάει τη μελάνη του, γυρίζει να τη πάρει.
Βρίσκει και τη μανούλα του με Τούρκο αγκαλιασμένη.
Τι είδαν τα ματάκια μου και θα το μαρτυρήσω.
Πιασ' τον βρε Τούρκε μ’ σφάχτονε και καν' τονε κομμάτια.
Και δωσ' μου το τζιέρι του ρυζόσουπα να κάνω.
Πού είναι γυναίκα το παιδί πού ’ναι ο Κωσταντίνος;
Κάτσε βρε άντρα μου να φας κάτσε και θα τον βρούμε.
Και με την πρώτη πιρουνιά μια φωνή του λέει.
Αν είσαι Τούρκος φάε με μ’ αν είσαι ο μπαμπάς μου.
Πιάσε την μάνα σφάχ' τηνε και καν' τηνε κομμάτια.

[OrpheusDionysus]

Η ονομασία του Συρτού προκύπτει από το αρχαίο «Σύρω το χορό», αλλά και από το τρόπο εκτέλεσης του, αφού χορεύεται από πολλά άτομα πιασμένα, με τον πρώτο να δίνει το έναυσμα και να σύρει στο χορό το δεύτερο και ούτω καθεξής. Τα βασικά βήματα του είναι δώδεκα και χορεύονται ταυτόχρονα, από όλους τους χορευτές. Δίνει την ευκαιρία στον χορευτή που σέρνει το χορό, να κάνει πολλούς αυτοσχεδιασμούς.
Στην αρχή όλοι οι χορευτές σχηματίζουν κύκλο και βλέπουν το κέντρο του. Τα πόδια τους είναι σε θέση προσοχής και κρατιούνται μεταξύ τους, από τους καρπούς ή με μαντήλια.
Τα είδη του εν λόγου χορού, όπως και η μορφή τους, διαφοροποιούνται ανάλογα με το μέρος. Ενδεικτικά αναφέρουμε τον καλαματιανό, τον συρτοκαλαματιανο, τον συρτό της Ρόδου, της Κεφαλονιάς και τον Κρητικό .
Ο χορός μνημονεύεται στην Επιγραφή του Επαμεινώνδα (στα μέσα του 1ου αι. μ.Χ.), που βρέθηκε στη Βοιωτία και αναφέρει: "Τὰς δὲ πατρίους πομπὰς μεγάλας καὶ τὴν τῶν συρτῶν πάτριον ὄρχησιν θεοσεβῶς ἐπετέλεσεν", δηλαδή "με θεοσέβεια τέλεσε τις μεγάλες εθνικές πομπές και την εθνική όρχηση του συρτού"