Σὰν σήμερα ἡ πρώτη ἅλωση Ἡ εἴσοδος τῶν Σταυροφόρων στὴν Κωνσταντινούπολη (Εὐγένιος Ντελακρουά, 1840)

Σὰν σήμερα ἡ πρώτη ἅλωση της Κωνσταντινούπολης ἀπὸ τους σταυροφόρους της Δύσης
Ὁ ἀρχηγὸς της Δ’ Σταυροφορίας, Βονιφάτιος ὁ Μομφερατικός. Η Δ' Σταυροφορία ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Πάπα Ιννοκέντιου Γ' το 1201, γιὰ την κατάληψη των Ἁγίων Τόπων, ποῦ κατεῖχαν οἱ Μουσουλμᾶνοι. Ὁλοκληρώθηκε στὶς 12 Ἀπριλίου 1204, με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης καὶ την προσωρινή κατάλυση της Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, χωρίς τὴ θέληση του Ποντίφικα.



Μετά την ἀποτυχία της τρίτης Σταυροφορίας (1189-1192) γιὰ την κατάληψη των Ἁγίων Τόπων, το ἐνδιαφέρον τῶν δυτικοευρωπαίων ἀτόνησε. Την Ἱερουσαλήμ, ὅπως καὶ το μεγαλύτερο μέρος της Συρίας καὶ της Αἰγύπτου, ἤλεγχε ἡ μουσουλμανική δυναστεία τῶν Ἀγιουβιδών. Το λατινικό Βασίλειο της Ἱερουσαλήμ μόνο κατ' ὄνομα ὑπῆρχε, περιορισμένο σε λίγες πόλεις στὶς ἀκτὲς της Παλαιστίνης.
Το ἐνδιαφέρον γιὰ μία νέα σταυροφορία ἀνακίνησε ὁ πάπας Ἱνοκέντιος Γ' το 1198. Στὴν ἀρχὴ συνάντησε τὴ γενική ἀδιαφορία τῶν ἐστεμμένων της Εὐρώπης, ποῦ εἶχαν τα δικά τους προβλήματα νὰ ἐπιλύσουν.
Τον ἑπόμενο χρόνο, κάποιοι εὐγενεῖς, κυρίως ἀπὸ τα ἐδάφη της σημερινῆς Γαλλίας, πείσθηκαν νὰ συγκροτήσουν ἕνα ἐκστρατευτικό σῶμα, με ἐπικεφαλής τον Κόμη Τιμπό της Καμπανίας. Ὁ Τιμπό πέθανε τον ἑπόμενο χρόνο καὶ ἀρχηγὸς της Δ' Σταυροφορίας ἀνακηρύχθηκε ὁ ἰταλός κόμης Βονιφάτιος ὁ Μομφερατικός. Το σχέδιο προέβλεπε τὴ συγκέντρωση τῶν Σταυροφόρων στὴ Βενετία καὶ ἀπὸ ἐκεῖ θὰ κατευθύνονταν στὴν Αἴγυπτο, ὅπου θὰ ἄρχιζαν τις στρατιωτικές ἐπιχειρήσεις, με σκοπό την κατάληψη της Ἱερουσαλήμ.
Τὴ δύναμη των Σταυροφόρων συγκροτοῦσαν 33.500 ἄνδρες καὶ 4.500 ἄλογα καὶ τὴ διεκπεραίωσή τους στὴν Αἴγυπτο ἀνέλαβαν ἔναντι ἀνταλλαγμάτων οἱ Ἐνετοί το 1200. Ζήτησαν 85.000 ἀργυρᾶ μάρκα, τα μισά ἐδάφη ποῦ θὰ κατακτοῦσαν οἱ Σταυροφόροι καὶ προθεσμία ἑνὸς ἔτους γιὰ τις ἑτοιμασίες της φιλόδοξης ἐκστρατείας. Το 1201 το μεγαλύτερο μέρος των Σταυροφόρων ἔφθασε στὴ Βενετία. Ὅμως, οἱ ἡγέτες τους δὲν τήρησαν τὴ συμφωνία καὶ μόλις καὶ μετά βίας συγκέντρωσαν 51.000 ἀργυρᾶ μάρκα. Οἱ Ἐνετοί ἐξοργίσθηκαν καὶ τους φυλάκισαν στὸ νησάκι Λίντο, ἑως ὅτου ἀποφασίσουν γιὰ την τύχη τους.



Ὁ γηραιός δόγης Ἐρρίκος Δάνδολος ἀποφάσισε νὰ ἐκμεταλλευτεῖ την περίσταση καὶ νὰ χρησιμοποιήσει τους Σταυροφόρους γιὰ τους δικούς του σκοπούς. Στὴ Βασιλική του Ἁγίου Μάρκου, ὅπου ἔγινε ἡ ἐπίσημη τελετή ὑποδοχή τους, ὁ δόγης πρότεινε στοὺς ἀρχηγούς τους νὰ ἐπιτεθοῦν πρῶτα στὸ λιμάνι της Ζάρας στὴ Δαλματία (σημερινή Κροατία), προκειμένου νὰ ξεπληρώσουν τα χρέη τους. Η Ζάρα, ποῦ προμήθευε με ξυλεία τον στόλο του δόγη, εἶχε ἀποσκιρτήσει ἀπὸ τὴ Βενετία καὶ βρισκόταν ὑπὸ προστασία του βασιλιά τῶν Οὕγγρων Ἔμερικ. Οἱ κάτοικοί της ἦταν χριστιανοί καὶ μάλιστα καθολικοί.
Γιὰ την ἐπιχείρηση συμφώνησε ἀπρόθυμα ὁ παπικός ἀντιπρόσωπος Καρδινάλιος Καπουάνο, ὄχι ὅμως καὶ ὁ Πάπας Ἰνοκέντιος, ποῦ ἀπείλησε με ἀφορισμό ὅσους σταυροφόρους στραφοῦν ἐναντίον χριστιανῶν. Τὴ σχετική ἐπιστολή του φρόντισαν νὰ την κρατήσουν μυστική οἱ ἐπὶ κεφαλῆς της ἐκστρατείας. Ἡ ἐπιχείρηση τελικά πραγματοποιήθηκε. Η πόλη της Ζάρας καταλήφθηκε, ὕστερα ἀπὸ σύντομη πολιορκία καὶ ὁ Πάπας Ἰνοκέντιος Γ' πραγματοποίησε την ἀπειλή του.
Ἡ εἴσοδος τῶν Σταυροφόρων στὴν Κωνσταντινούπολη (Εὐγένιος Ντελακρουά, 1840)