Αντώνης Μόλλας-Καβγάς Σιορ Διονύση, Καραγκιόζη και Βεληγκέκα(1910)

Δίσκος γραμμοφώνου του Αντώνη Μόλλα από την ODEON Γερμανίας. Ηχογράφηση του 1910.

Αυτή και άλλες 7 ηχογραφήσεις του ιδίου θεωρούνται ως οι πιο παλιές ηχητικές καταγραφές παραστάσεων - διάλογων καραγκιόζη.
Μπορεί ο ωφέλιμος χρόνος της κάθε πλευράς του δίσκου να είναι ελάχιστος και να μην επιτρέπει την διατήρηση του ρυθμού που θα είχε σε μια ζωντανή παράσταση ,όμως έστω κι έτσι «δειγματοληπτικά», υπάρχουν καταγεγραμμένο ,όχι μόνο το ηχόχρωμα του στον καραγκιόζη ,τον Διονύσιο και του Βεληγκεκα, αλλά και το ηχόχρωμα των παραστάσεων του καραγκιόζη εκείνης της εποχής γενικότερα.
Η ηχογράφιση προέρχεται από δίσκο που βρίσκεται στη συλλογή μου.
Ο Αντώνης Μόλλας ,γεννήθηκε στο Βατραχονήσι (Σημερινή συνοικία Σταδίου) στις 28 Δεκεμβρίου 1878.
Την πρώτη του γνωριμία του με τον καραγκιόζη την έκανε το 1893 σαν θεατής του καραγκιοζοπαίχτη Γιάννη Ρούλια, που έπαιζε εκείνο το καλοκαίρι στην πλατεία του Σταδίου κοντά στον Ιλισσό.
Το δεύτερο καλοκαίρι που έπαιξε ο Ρούλιας – το 1894 – ο μικρός Αντώνης είχε αποστηθίσει όλες τις παραστάσεις του και γίνεται βοηθός για 3 χρόνια μέχρι το 1897.
Από το 1898 έως το 1948, κράτησε τα σκήπτρα του Ελληνικού Θεάτρου Σκιών και θεμελίωσε το νεοελληνικό καραγκιόζη. Προέβη σε τεχνικές και αισθητικές αλλαγές. Εμπνέεται από το αστικό θέατρο. Έντυσε τον καραγκιόζη με κουρελιασμένα «ευρωπαϊκά» παντελόνια. Μεγάλωσε την πλατεία του θέατρου και κατά συνέπεια και το μέγεθος της σκηνής από 3.00 Χ0,65 σε 6.00 Χ1,60 ,μεγαλώνοντας στο διπλάσιο και το μέγεθος των φιγούρων. Τοποθέτησε αυλαία μπροστά από το πανί. Σε συνεργασία με τον ζωγράφο του και τραγουδιστή Κώστα Καραμπάλη, καθιερώνει την έγχρωμη δερμάτινη φιγούρα στο θέατρο σκιών. Εμπλούτισε τον θίασο με νέους τύπους όπως τον Κεκέ ,τον Σαναλέμε, τον Πεπόνια και τον Μορφονιό ο οποίος παραμένει μια από τις πιο γνωστές και δημοφιλείς φιγούρες στο σύγχρονο θέατρο σκιών. Το 1925 στου «Παπασπύρου»-στο Στάδιο έκανε για πρώτη φορά τις αλληλοδιάδοχες σκηνές συνολικού μήκους 18 μέτρων για να μην διακόπτεται ο ρυθμός της δράσης από την ανάγκη διαλείμματος για αλλαγή σκηνικού. Αυτές οι συνεχόμενες σκηνές φωτίζονταν εκ περιτροπής ανάλογα με την σκηνική αναγκαιότητα. Χρησιμοποίησε κάθε τεχνολογικό επίτευγμα που μπορούσε να βοηθήσει στην παρουσίαση .Ηλεκτρικό φωτισμό, ,αντιστροφή φάσης των ακροδεκτών για την δημιουργία φωτοβολταϊκού τόξου για παρουσίαση αστραπών επί σκηνής κτλ. Το 1932 υιοθετεί την εφεύρεση του σπουδαίου συνάδερφου του από την Θεσσαλονίκη, Χαρίλαου Πετρόπουλου και κάνει και αυτός στο θέατρο του τα εναλλασσόμενα πανιά με ραουλα. . Η σκηνή του είναι ένα εργαστήρι όπου η λαϊκή παράδοση μπολιάζεται με τον αστικό πολιτισμό. Το έμβλημα του Μόλλα ήταν πως «η αισχρολογία είναι η ευφυΐα των ανόητων». Σε αυτό έμειναν πιστοί και οι μαθητές του.
Τα αποτελέσματα των προσπαθειών του δεν αργούν να φανούν. Γίνεται γνωστός και δημοφιλής σε όλη την Ελλάδα. Αυτός και η τέχνη του γίνονται αποδεκτοί από όλες τις κοινωνικές τάξεις της αθηναϊκής κοινωνίας. Συγκρίνουν την τέχνη του με τα πιο φημισμένα θέατρα της εποχής, ακόμα και με τις κωμωδίες του Αριστοφάνη. Μέχρι και ο βασιλιάς Κωνσταντίνος με τους πρίγκηπες συγκαταλέγονταν στους τακτικούς θεατές του Μόλλα. Θεωρούσαν τον καραγκιόζη σχολή αναγνώρισης και προσέγγισης με τον λαό. Στο απόγειο της καριέρας του είχε πέτυχει κάτι πάρα πολύ δύσκολο. Να αποδεχθεί την τέχνη του η αφρόκρεμα της τότε αστικής τάξης, χωρίς να χάσει όμως την αγάπη των λαϊκών στρωμάτων.Στο πανι του Μόλλα «αι κοινωνικαί προλήψεις υποχωρούν, οι κοινωνικοί φραγμοί καταπίπτουν, τα διάφορα κοινωνικά στρώματα, αναμίξ κείμενα, αποτελούσι μιαν μάζαν, ήν θα εζήλευεν ο νεώτερος κοινωνισμός, ο νεώτερος Σοσιαλισμός»
Το 1928 υπαγόρευσε 32 κωμωδίες, εκδομένες από τον οίκο Βελλή και και δημιούργησε άλλες 83 παραστάσεις, πολλές από αυτές χαρακτηρίζονται πια ως κλασσικές και παίζονται από συγχρόνους καραγκιοζοπαίχτες μέχρι σήμερα
Ο Μόλλας, όπως και όλοι καραγκιοζοπαίχτες εκείνης της εποχής, τα πρώτα χρόνια της καριέρας του περιόδευσε στην Ελλάδα. Από το 1903 μέχρι και το 1948, που έμελλε να είναι και το τελευταίο καλοκαίρι, έπαιξε μόνο σε θέατρα της Αθήνας. Επίσης έκανε περιοδείες στην Αίγυπτο και Στην Σμύρνη πριν από την καταστροφή.
Το καλοκαίρι του 1948 στο τελευταίο του θέατρο στην λεωφόρο Αλεξάνδρας, από τις 10 Οκτωβρίου μέχρι τις 26 που θα τελείωνε η σεζόν, έπαιζε τις παραστάσεις του Ρούλια που ήταν η αρχή της καριέρας του. Ήταν και η τελευταία φορά.
Έφυγε από τη ζωή στις 28 προς 29 Δεκεμβρίου τα μεσάνυχτα, ημέρα και ώρα που γεννήθηκε.
Ήταν ακριβώς 70 ετών

Φίλες και φίλοι και λοιποί καραγκιοζόφιλοι καλή ακρόαση!