Το Λύκειο του Αριστοτέλη στην Αθήνα (Aristotle's Lykeion / Lyceum, Athens, GR)

Στην οδό Ρηγίλλης, στο κέντρο της Αθήνας, στον χώρο νότια του Σαρόγλειου Μεγάρου και βόρεια του Ωδείου Αθηνών έχουν αποκαλυφθεί τα κατάλοιπα της παλαίστρας ενός από τα πρώτα γυμνάσια της αρχαίας Αθήνας, του γυμνασίου του Λυκείου. Σύμφωνα με τις αρχαίες μαρτυρίες το Λύκειο ήταν ένα ειδυλλιακό, κατάφυτο προάστιο στα ανατολικά της Αθήνας, έξω από την Πύλη του Διοχάρους. Στα νοτιοδυτικά οριζόταν από το Ολυμπιείο και τα άλλα παριλίσια ιερά, στα νότια από τον ποταμό Ιλισό και στα βόρεια από τον Λυκαβηττό και τον Ηριδανό. Η περιοχή φαίνεται ότι είχε πάρει το όνομά της από το Ιερό του Λυκείου Απόλλωνος, που προϋπήρχε του γυμνασίου αλλά δεν έχει ακόμη εντοπιστεί. Ο Λύκειος Απόλλων λατρευόταν στην περιοχή από τους πανάρχαιους χρόνους, ίσως ως ποιμενικός θεός, προστάτης των κοπαδιών από τους λύκους.

Η παλαίστρα του Λυκείου, χώρος προπόνησης των αθλητών στην πάλη, στην πυγμαχία και στο παγκράτιο (συνδυασμός πάλης και πυγμαχίας) έχει αποκαλυφθεί σε έκταση 2,5 στρεμμάτων (50 x 48 μ.). Πρόκειται για ένα μεγάλο κτήριο με διαμήκη άξονα από βορρά προς νότο, το οποίο θεμελιώθηκε στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. και διατηρήθηκε, με επισκευές και προσθήκες, για περίπου επτά αιώνες, ως τις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ., οπότε και εγκαταλείφθηκε οριστικά. Ωστόσο, μετά τα μέσα του 3ου αιώνα μ.Χ. μάλλον δεν λειτουργούσε ως παλαίστρα.

Το κτήριο αποτελείται από μία εσωτερική αυλή (23 x 26μ.) που περιβάλλεται στις τρεις πλευρές της από στοές πλάτους 3,5 έως 4 μ., πίσω από τις οποίες αναπτύσσονται με αξιοπρόσεκτη συμμετρία ευρύχωρα, ορθογώνια δωμάτια. Η κεντρική είσοδος στην παλαίστρα ήταν πιθανόν στη νότια πλευρά της, που δεν έχει ερευνηθεί ακόμα. Τον 1ο αιώνα μ.Χ. κατασκευάστηκε στη βόρεια πλευρά της αυλής δεξαμενή ψυχρού λουτρού για τους αθλητές, με αψιδωτές τις στενές πλευρές της. Στην ίδια περίοδο εντάχθηκαν με απόλυτη συμμετρία στο βορειοανατολικό και βορειοδυτικό τμήμα της παλαίστρας τα λουτρά που πιθανότατα αντικατέστησαν τους προγενέστερους λουτρώνες των κλασικών χρόνων.

Συνυφασμένα με το θεσμό της γυμναστικής ως συστήματος εκπαίδευσης και με την έννοια του «καλο? κ?γαθο?», τα γυμνάσια έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη φυσική και πνευματική αγωγή των νέων. Σταδιακά, εξελίχθηκαν σε σπουδαία πνευματικά κέντρα. Τον 4ο αιώνα π.Χ. ιδρύθηκαν στα γυμνάσια οι πρώτες φιλοσοφικές σχολές, κατ? ουσίαν τα πρώτα Πανεπιστήμια: στην περιοχή του Λυκείου ίδρυσε, το 335π.Χ τη σχολή του ο Αριστοτέλης και δίδαξε για περίπου δώδεκα χρόνια, τα πιο δημιουργικά της ζωής του.

Οn Rigillis street, in the centre of Athens, just a few minutes? walk from the Greek Parliament, in the plot south of the Sarogleion Mansion and north of the Athens Conservatory, rescue excavations have revealed building remains of a palaestra, part of the famous Gymnasium of the Lykeion. According to ancient testimonies, Lykeion was an idyllic grove, lying east of the city, outside the Gate of Diochares. The area of Lykeion was delimited to the southwest by the sanctuary of Zeus Olympios or Olympieion and the other sanctuaries on the banks of the River Ilissos, to the south by the Ilissos and to the north by Lycabettus hill and the River Eridanos. The sanctuary of Apollo Lykeios, which pre-existed the gymnasium but has not yet been found, seems to have given its name to the area. Apollo Lykeios must have been worshipped here since time immemorial perhaps as a pastoral god, protector of herds and flocks from the wolves (Gr. lykos = wolf).

The palaestra of the Lykeion, where athletes trained in wrestling, boxing and pankration (a combination of wrestling and boxing) has been revealed over an area of 0.25 hectares (50 x 48 m.). A large building with longitudinal axis from north to south, its foundations were laid in the second half of the 4th century BC. The complex was preserved, with repairs, for some seven hundred years, until the early 4th century AD, when it was finally abandoned. However, after the mid 3rd century AD it probably did not function as a palaestra.

The building comprises an inner court (23 x 26 m.) surrounded on its three sides by porticoes 3.5 to 4m. wide, behind which were arranged, with remarkable symmetry, spacious rooms of rectangular plan. The main entrance to the palaestra was possibly in its south side, which has yet to be investigated. In the 1st century AD, at the northern part of the court, a cistern with apsidal narrow sides, in which athletes took a cold bath, was added. In the same period, the baths, which most probably replaced the earlier bath complexes of Classical times, were incorporated with absolute symmetry in the northeast and the northwest part of the palaestra.

Πηγή κειμένου: επίσημη ιστοσελίδα ΥΠ.ΠΟ.

Δείτε φωτογραφίες από το μνημείο εδώ: