Melis Cankara “Lozan Antlaşması ile Mübadele Edilemeyenler' Ankara Tartışmaları 2017-18/12

TARİH VAKFI
ANKARA TARTIŞMALARI / 2017-2018 - 12
23 Mart 2018

“Lozan Antlaşması ile Mübadele Edilemeyenler ve Resmo Eski Şehrin Dönüşümü”
Melis Cankara

Girit Adası, mübadele tarih yazımında önemli bir yer tutmaktadır. Nüfus mübadelesinin Türkiye ve Yunanistan’daki ekonomik, siyasi, psikolojik ve sosyal etkileri araştırmalara sıkça konu edilirken, mübadelenin mekânsal sonuçları bir anlamda göz ardı edilmiş bir alandır. Taşınmazlar, ekonomik değerleri üzerinden mübadele tarihinin konusu olmuşlardır ki zaten mübadele edilen, taşınmazların kendileri değil ekonomik değerleridir. Oysa mübadeleden geriye kalan yapılar ve şehirler kültürel olarak değer üretmeye devam etmişlerdir. Bu bağlamda mübadele tarihi gidenlerin ve gelenlerin olduğu kadar, (orada) kalanların da tarihidir. Melis Cankara sunumunda, mübadeleden geriye kalan yapıların ve bu yapıların bulunduğu yerleşimlerin dönüşümünü Girit-Resmo örneği üzerinden ele alacaktır. Amaç, Resmo’da mübadelen geriye kalanları ve Resmo eski şehrin mübadele ertesinde geçirdiği değişimleri homojenlik ve heterojenlik kavramları bağlamında tartışmaya açmaktır. Çalışmanın temel kaynakları, bir kısmı online olarak Akdeniz Araştırmaları Enstitüsü tarafından Digital Crete projesi kapsamında yayınlanan Resmo Mülteci Rehabilitasyon Komitesi belgeleri, 1900-1927 tarihleri arasında tutulan Resmo Belediyesi kayıtları ve 2013-2015 yılları arasında Cankara’nın Resmo’da yaptığı alan araştırmasıdır.

Melis Cankara
2003 yılında Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) mimarlık bölümünden mezun oldu. 2013-2015 yılları arasında, Selanik Aristoteles Üniversitesi, Girit Üniversitesi ve Girit-Resmo’daki Akdeniz Araştırmaları Enstitüsü’nde misafir araştırmacı olarak bulundu. 2016 yılında, YTÜ Mimarlık Tarihi ve Kuramı Programı’nda hazırladığı “Mübadelenin Sessiz Tanıkları: Lozan Antlaşması ile El Değiştiren Girit-Resmo Yapıları” başıklı teziyle doktor ünvanını aldı. Girit, nüfus mübadelesi, geleneksel mimari, mekânsal süreklilik ve 20. yüzyıl Türkiye mimarlık arşivleri başlıca araştırma alanları arasındadır. Çalışmalarını 2016’dan bu yana SALT Araştırma ve Programlar’da arşiv yönetmeni olarak sürdürmektedir.