Φρούριο Ελευθερών

Οι Ελευθερές είναι αρχαία πόλη που βρίσκεται στα σύνορα Αττικής και Βοιωτίας, στη θέση Κάζα, σε σημείο όπου δημιουργείται φυσικό πέρασμα μεταξύ των ορεινών όγκων του Κιθαιρώνα και του όρους Πάστρα. Από τους αρχαίους συγγραφείς αναφέρεται ως πόλη βοιωτική.

Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών

Τον 4ο αι. π.Χ., στο ύψωμα πάνω από τον οικισμό, που ελέγχει το φυσικό πέρασμα κατασκευάστηκε ένα ισχυρό φρούριο. Η ανέγερση του αποδίδεται στους Βοιωτούς, οι οποίοι, μετά την παρακμή της Αθήνας, επέκτειναν και αποκατέστησαν την κυριαρχία τους στην περιοχή. Πιθανότατα στην ίδια θέση υπήρχε ένα παλαιότερο οχυρό ή κάποια στρατιωτική εγκατάσταση.

Το Φρούριο έχει σχήμα ακανόνιστο και ενισχύεται από 12 συνολικά πύργους. Η πρόσβαση στο Φρούριο γινόταν από δύο κύριες πύλες, στα δυτικά και στα ανατολικά και τέσσερις μικρότερες πυλίδες. Οι πύργοι είναι τετράπλευροι, κατασκευασμένοι εξολοκλήρου από πέτρα και θα είχαν δύο ορόφους. Μεταξύ των πύργων, στα ενδιάμεσα διαστήματα του τείχους διαμορφωνόταν διάδρομος, ο λεγόμενος περίδρομος. Λίθινες σκάλες οδηγούσαν από το εσωτερικό του Φρουρίου στους πύργους και στον περίδρομο.

Το Φρούριο των Ελευθερών, που κατά τους νεότερους χρόνους αναφέρεται και ως Γυφτόκαστρο, αποτελεί ένα από τα καλύτερα διατηρημένα αρχαία φρούρια στον ελλαδικό χώρο.