ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ 2021- Λύκειο των Ελληνίδων Σερρών

Πριν καθιερωθεί από τους Ρωμαίους ο Ιανουάριος ως πρώτος μήνας του έτους, την πρωτιά είχε ο Μάρτιος και η πρωτομηνιά του ήταν και πρωτοχρονιά. Ως μήνας που άνοιγε το νέο έτος, ήταν μήνας μεταβατικός και τα έθιμά του -που επικράτησαν και μετά την αλλαγή του ημερολογίου κι έφτασαν μέχρι τις μέρες μας- ήταν ανάλογα: οι γυναίκες έσβηναν τη φωτιά της εστίας το προηγούμενο βράδυ και την 1η Μαρτίου άναβαν νέα και καθάριζαν τα σπίτια για το καλωσόρισμα της νέας χρονιάς με επωδούς όπως: «Όξω ψύλλοι και κοριοί, μέσα οι νοικοκυροί, όξω Κουτσοφλέβαρε, μέσα Μάρτης και χαρά και καλή νοικοκυρά».
Ο Μάρτης έφερνε και τις Δρίμες, δαιμονικά των νερών που εμφανίζονταν κυρίως τις τρεις πρώτες ημέρες του μήνα. Αλίμονο σε όποιον έκοβε ξύλα εκείνη την ημέρα! Οι Δρίμες τού τα σάπιζαν. Ούτε ρούχα έπλεναν, οι Δρίμες τα έλιωναν. Κι έχει κι άλλες αναποδιές ο Μάρτης, με κυριότερη την καιρική του αστάθεια, για την οποία πίστευαν ότι οφείλεται στις δύο γυναίκες του, μια όμορφη μα φτωχή και μια άσχημη και πλούσια, με τις οποίες κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι και ανάλογα με το ποια κοιτά κάθε φορά ακολουθεί κι ο καιρός.

Ο Μάρτης είναι μήνας «ανοιξιάτης» και φέρνει τα χελιδόνια. Έτσι, από τα πανάρχαια χρόνια καθιερώθηκαν την Πρωτομαρτιά τα «χελιδονίσματα», έθιμο κατά το οποίο τα παιδιά έφτιαχναν ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδόνας και γυρνούσαν στις γειτονιές λέγοντας τραγούδια, τα «χελιδονίσματα», με στίχους σχεδόν απαράλλαχτους από τότε.
Ο Μάρτης φέρνει και τις πρώτες ζεστές ημέρες και παλιά πίστευαν ότι τότε πέφτει κάρβουνο από τον ουρανό στη γη και τη ζεσταίνει – ένας τρόπος να κατανοήσουν τη μεταβολή του καιρού και της θερμοκρασίας. Η εαρινή ισημερία πλησιάζει, ο ήλιος καίει, κι έτσι, για προστασία, τα παιδιά και οι νέες κοπέλες φορούν τον «Μάρτη», ένα βραχιολάκι από κόκκινη και λευκή κλωστή, που το βγάζουν όταν δουν το πρώτο χελιδόνι και το κρεμούν σε ένα κλαδί δέντρου για να το πάρουν τα χελιδόνια.