Ομιλία περί τῆς συμπληρώσεως τῶν 100 χρόνων τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ από τον Διδάσκαλο κ. Εὐάγγελο Ἀρβανίτη

Σεβασμιώτατε, κύριε δήμαρχε, κύριε αντιπεριφερειάρχα, άγιοι πατέρες, κύριοι δημοτικοί άρχοντες, αγαπητοί μου συντοπίτες.
Με την αρχιερατική λειτουργία τιμήσαμε κατά το πλείστον τον πολιούχο μας Άγιο Γεώργιο. Συγχρόνως, σήμερα γιορτάζει το χωριό μας, η ενορία μας, για τα εκατό χρόνια από την ανέγερση του ιερού ναού στον οποίο βρισκόμαστε. Έναν περίλαμπρο ναό που σε δύσκολες συνθήκες ζωής και με μεγάλη φτώχεια, οι πρόγονοί μας αποφάσισαν να τον χτίσουν για να είναι αντάξιος του πολιούχου Αγίου Γεωργίου. Χαίρεται μαζί μας και ο Άγιος γιατί βλέπει ότι σ΄ αυτόν τον ναό που στέκει εδώ κι εκατό χρόνια μεγαλοπρεπέστερος απ’ ότι ήταν, πέρασαν γενιές και γενιές Παλαιοχωριτών που βαπτίστηκαν, παντρεύτηκαν αλλά και αποχαιρέτησαν αυτόν τον κόσμο. Γιατί εδώ κάθε Κυριακή και γιορτή συνεχίζουν να έρχονται με ευλάβεια οι χριστιανοί να προσευχηθούν, να βρουν παρηγοριά και να ζητήσουν τη βοήθειά του.
Πριν προχωρήσω στην ουσία της ομιλίας μου που είναι το ιστορικό της ανέγερσης του ναού , θα μου επιτρέψετε, αν και ίσως δεν είναι δόκιμο τέτοια μέρα, εγώ όμως θα το τολμήσω, να κάνω μια σύντομη ιστορική αναφορά για να δείξω ότι αυτός ο μικρός και ασήμαντος τόπος έχει συνεχή παρουσία ζωής εδώ και χιλιάδες χρόνια και ότι οι κάτοικοί του ασπάστηκαν το χριστιανισμό από τους πρώτους αιώνες. Γιατί αν μη τι άλλο είναι καθήκον μας να μαθαίνουμε την ιστορία του τόπου που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε και να την διδάσκουμε στις επόμενες γενιές. Σύμφωνα λοιπόν με διάφορα ευρήματα που υπάρχουν σε όλη την έκταση των Ζερβοχωρίων η περιοχή μας κατοικείται τουλάχιστον από τη νεολιθική εποχή, δηλαδή πάνω από τέσσερις με πέντε χιλιάδες χρόνια από τώρα. Στους ιστορικούς χρόνους κατοικήθηκε από τους Μύγδονες, τους Βοττιείς, τους Θράκες και στη συνέχεια από τους Μακεδόνες που αναμείχθηκαν με τους προηγούμενους λαούς. Αυτοί ήταν ιστορικά οι τελευταίοι κάτοικοι της περιοχής μας όταν κατακτήθηκε η Μακεδονία και όλη η Ελλάδα από τους Ρωμαίους. Μέχρι πριν μερικές δεκαετίες γνωρίζαμε ότι στην ευρύτερη περιοχή υπήρχε μόνο μία σημαντική πόλη, η Απολλωνία, που βρισκόταν κάπου ανάμεσα στο Μελισσουργό και στη Νέα Απολλωνία. Η αρχαιολογική σκαπάνη όμως ανακάλυψε και μια εξίσου σημαντική πόλη, τα Καλλίνδοια, που βρίσκονταν ανάμεσα στα Δουμπιά και στο Καλαμωτό, όπως επίσης και τρεις μικρότερες στη γύρω περιοχή. Αυτό από μόνο του δίνει την απόδειξη ότι η περίφημη Εγνατία οδός που ένωνε την Αδριατική θάλασσα με τον Εύξεινο πόντο περνούσε από τις δύο προαναφερόμενες πόλεις. Είναι ιστορικά καταγεγραμμένο και αποδεδειγμένο ότι ο Απόστολος Παύλος όταν πέρασε με το καράβι στην Ευρώπη μέσω της Σαμοθράκης, αποβιβάστηκε στη Νεάπολη, δηλαδή τη σημερινή Καβάλα το 49 με 50 μ.Χ. Από εκεί πήγε στους Φιλίππους όπου και δίδαξε και ίδρυσε την πρώτη χριστιανική εκκλησία σε έδαφος της Ευρώπης. Στη συνέχεια έφυγε από τους Φιλίππους με προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Από πού θα πήγαινε; Μέσα από τα βουνά και τα λαγκάδια; Όχι , ακολούθησε την Εγνατία οδό. Σύμφωνα με την προφορική παράδοση ο Απόστολος Παύλος σταμάτησε και δίδαξε έξω από την Απολλωνία, εξού και το βήμα του Αποστόλου Παύλου που θα έχετε πιστεύω ακούσει οι περισσότεροι αν δεν το έχετε κιόλας επισκεφθεί. Υπάρχει όμως και στα Δουμπιά μια προφορική παράδοση ότι σταμάτησε κι εκεί να ξεκουραστεί στο μέρος που βγαίνει το ξινό νερό. Μα λίγο βορειότερα ήταν τα Καλλίνδοια. Βλέπουμε λοιπόν ότι ο Απόστολος Παύλος πέρασε από την περιοχή μας και ο χριστιανικός σπόρος έπεσε πολύ νωρίς. Το πότε ασπάστηκαν το χριστιανισμό οι κάτοικοί του δεν το ξέρουμε ακόμα επακριβώς. Γνωρίζουμε όμως, από μια τυχαία ανακάλυψη ενός χτιστού μεγάλου χριστιανικού τάφου ανάμεσα στα Ριζά και στο Γεροπλάτανο, ότι ο χριστιανισμός υπήρχε στην περιοχή τουλάχιστον από τον 5ο αιώνα μ.Χ.
Ας έρθουμε τώρα στα πιο στενά τοπικά, δηλαδή της ενορίας μας. Από πότε υπάρχει η Παλαιόχωρα σαν χωριό μ’ αυτό ή με άλλο όνομα δεν γνωρίζουμε ελλείψει ιστορικών αναφορών. Από πότε υπάρχει ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου είναι υπό εξέταση. Από καταγεγραμμένες πληροφορίες του αείμνηστου δάσκαλου Δημητρίου Τσιότρα, που άφησε σημαντικότατο έργο, παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές, στον ναό μας υπήρχε, και λέω υπήρχε γιατί πλέον δεν υπάρχει , εικόνα του Αγίου Γεωργίου με χρονολογία 1273. Αυτό από μόνο του μπορεί να μη σημαίνει τίποτα, μπορεί όμως να δείχνει ότι τον άγιο τον ευλαβούνταν και τον τιμούσαν στην περιοχή πολλούς αιώνες πριν. Η παλιότερη γραπτή μαρτυρία που αποδεικνύει ότι υπήρχε ναός του Αγίου Γεωργίου και κατ’ επέκταση και το χωριό Παλαιόχωρα είναι ένα ιερό ευαγγέλιο που βρίσκεται στο ναό μας, τυπωμένο το 1719 και δωρισμένο από κάποιον μοναχό Κοσμά το 1735 με την αφιέρωση «αυτό το ιερόν αιφαγγέον αφιερώνεται εις τον ναόν του αγίου μεγαλομάρτυρος γεωργίου δια μνημόσυνον αιώνιον» .........


Ευάγγελος Αρβανίτης
Δάσκαλος