Πιλοτική Δράση Δήμου Λακατάμιας - Life - UrbanProof Climate Change

Πιλοτική Δράση: Ανακατασκευή κυκλικού κόμβου λεωφόρου Μελίνας Μερκούρη

Ο Δήμος Λακατάμιας στα πλαίσια του προγράμματος Life, θα προβεί στην αναβάθμιση του κυκλικού κόμβου της λεωφόρου Μελίνας Μερκούρη. Κυρίαρχο στοιχείο στο σχεδιασμό του έργου έχει η χρήση διαπερατών υλικών, όπως το διαπερατό σκυρόδεμα. Επιπλέον θα υπάρχει το στοιχείο της συλλογής και χρήσης του νερού της βροχής. Η Κύπρος σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Περιβάλλοντος (European Environmental Agency), είναι στις πρώτες θέσεις όσον αφορά τη σφράγιση του εδάφους (Soil sealing), ανάμεσα στα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η σφράγιση των εδαφών από αδιαπέραστα υλικά είναι, κατά κανόνα, επιζήμια για τις οικολογικές λειτουργίες του. Οι ανταλλαγές ενέργειας, νερού και αερίων περιορίζονται ή παρεμποδίζονται και ασκείται αυξανόμενη πίεση σε γειτονικές, μη σφραγισμένες περιοχές. Oι αρνητικές επιπτώσεις εντείνονται από την απώλεια της φυτικής παραγωγής και των φυσικών οικοτόπων σε αυξημένες πλημμύρες, ρύπανση και κινδύνους για την υγεία και κατά συνέπεια προκαλούν υψηλότερο κοινωνικό κόστος. Γενικά, το πορώδες, το χρώμα, η γεωμετρία των υλικών που χρησιμοποιούνται για τη σφράγιση των εδαφών, η ποιότητα του σφραγισμένου εδάφους και η αναλογία διαστάσεων των αστικών υποδομών αποτελούν βασικές πτυχές για τη διατήρηση των λειτουργιών του εδάφους (Scalenghe and Marsan, 2009; Burghardt, 2006).

Τα οφέλη από το διαπερατό σκυρόδεμα είναι: α) Μειώνει την απορροή των όμβριων υδάτων, β) Εξαλείφει την ανάγκη για δεξαμενές κράτησης και άλλες δαπανηρές πρακτικές διαχείρισης των όμβριων υδάτων, γ) αναπληρώνει τους υπόγειους υδροφορείς, δ) επιτρέπει την αποτελεσματικότερη ανάπτυξη της γης, ε) ελαχιστοποιεί τις πλημμύρες και τα στάσιμα νερά ζ) Αποτρέπει την είσοδο μολυσμένου νερού σε υδάτινα ρέματα, στ) μειώνει την επιφανειακή απορροή υδάτων. Ως εκ τούτου το διαπερατό σκυρόδεμα δύναται να χρησιμοποιηθεί για τη διαχείριση των έντονων κατακρημνίσεων σε πεζοδρόμια και χώρους στάθμευσης (Ganpule and Pataskar, 2011).

Ως εκ των άνωθεν κρίνεται αναγκαίο το γεγονός ότι πρέπει να παρουσιαστούν νέοι τρόποι στο κοινό για την κάλυψη του εδάφους και της συλλογής και χρήσης των όμβριων υδάτων για άλλες χρήσεις όπως και για σκοπούς άρδευσης. Η σφράγιση των εδαφών από αδιαπέραστα υλικά είναι επιζήμια για τις οικολογικές και τις λοιπές λειτουργίες του εδάφους. Η παρουσίαση του διαπερατού σκυροδέματος στο κοινό ενδεχομένως να αποτελέσει παράδειγμα προς χρήση τόσο σε ιδιωτικούς όσο και σε δημόσιους χώρους.

Στο σχεδιασμό του κυκλικού κόμβου, σημαντικό ρόλο λαμβάνει η παρουσίαση του παραδοσιακού τρόπου άρδευσης, που στο περελθόν χρησιμοποιούταν ευρέως στην περιοχή. Δηλαδή η χρήση των καναλιών άρδευσης, των δεξαμενών και του μαγγανοπήγαδου το οποίο αποτελεί και το έμβλημα του Δήμου. Συνεπώς στον κυκλικό κόμβο έχει σχεδιαστεί κανάλι άρδευσης, δεξαμενή και τεχνητό μαγγανοπήγαδο το οποίο θα λειτουργεί με φωτοβολταϊκά πλαίσια. Το τεχνητό παραδοσιακό αρδευτικό δίκτυο θα διέρχεται διαμέσου των φυτεύσεων.
Η κάλυψη των αναγκών σε νερό του καναλιού άρδευσης και του μαγγανοπήγαδου θα γίνεται από τη συλλογή των όμβριων υδάτων μέσω του περιφερειακού καναλιού συλλογής τους. Από εκεί θα γίνεται αποθήκευση του σε υπόγειο ντεπόζιτο. Τονίζεται ότι σε περιπτώσεις που χρειάζεται επιπλέον νερό για την άρδευση θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά ανακυκλωμένο νερό τριτοβάθμιας επεξεργασίας για το οποίο υπάρχει αγωγός στον κυκλικό κόμβο. Το γεγονός αυτό θα αποτελέσει παράδειγμα ασφαλούς χρήσης ανακυκλωμένου νερού προς το κοινό.

Για τις φυτεύσεις του κυκλικού κόμβου εχουν χρησιμοποιηθεί ενδημικά φυτά και δέντρα της περιοχής. Θα γίνει παρουσίαση στο κοινό για τον τρόπο φύτευσης ενδημικών δέντρων της περιοχής και ενδημικών θάμνων. Η κάλυψη του εδάφους με χαμηλούς θάμνους και εδαφοκαλυπτικά φυτά μειώνει τις απαιτήσεις των μεγαλύτερων δέντρων σε νερό. Ο τρόπος αυτός φύτευσης αναμένεται να αποτελέσει καλή πρακτική για το κοινό ως προς τη δημιουργία των ιδιωτικών κήπων με φυτά και τρόπους που έχουν χαμηλότερες απαιτήσεις σε νερό.

Ο σχεδιασμός του κυκλικού κόμβου αναμένεται να αποτελέσει κυρίαρχο στοιχείο για το Δήμο Λακατάμιας. Η χρήση του διαπερατού σκυροδέματος, των άλλων διαπερατών υλικών όπως πέτρες, η φύτευση ενδημικών δέντρων και θάμνων με χαμηλές απαιτήσεις σε άρδευση και η χρήση ανακυκλωμένου νερού θα αποτελέσουν καλές πρακτικές προς χρήση σε δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους. Επιπλέον η πλαισίωση όλων αυτών των χρήσεων, με την παρουσίαση του παραδοσιακού τρόπου άρδευσης της περιοχής θα αποτελέσει σημαντική επιπρόσθετη αξία στο έργο.

Οι δράσεις αυτές συνάδουν και με τα μέτρα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή που παρουσιάζονται στην Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή και στο Σχέδιο Δράσης για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή του Τμήματος Περιβάλλοντος, του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος.