ΚΕΜΑΝΕΣ Λύρα Καππαδοκίας, απόδοση απο τον δάσκαλο ΧΡΙΣΤΟ ΤΣΙΑΜΟΥΛΗ

«Πρωτοεμφανίστηκε ως μονόχορδο όργανο (7ος αιώνας), εμπλουτίστηκε στη συνέχεια με τρεις χορδές (10ος αιώνας) και γίνεται τετράχορδος (15ος αιώνας), έχοντας και 4 συμπαθητικές χορδές. Ο κεμανές έχει μακρύτερο ηχείο και πιο πλατύ από της λύρας με σχεδόν διπλό ύψος, ανάγεται στα βάθη των αιώνων, με διάφορες μορφές, κυρίως στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή εποχή».
- Εχουμε αναφορές;
«Απεικονίζονται σε τοιχογραφίες διαφόρων ιερών μοναστηριών, όπως στη μονή Βαρλαάμ (16ος αιώνας), στη μονή Φανερωμένης της Σαλαμίνας (18ος αιώνας) και στη μονή Ιβήρων (14ος αιώνας). Η σημερινή του μορφή, όπως παρουσιάζεται από τα τέλη του 19ου αιώνα έως σήμερα, έχει δυο βασικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τον τρόπο χορδίσματος και τον τρόπο παιξίματος, όπως μας παρουσιάστηκε στις περιοχές της Καππαδοκίας (Φάρασα, Νίγδη) και του κεντρικού Πόντου»
«Εχουμε τον κεμανέ με τέσσερις χορδές και τέσσερις συμπαθητικές που βοούν στις παραπάνω. Οι κύριοι σκοποί αυτής της κατηγορίας είναι καρσιλαμάς, τικ (αργό), και εμπρ'πις. Δεν υπάρχει μονόχορδος τρόπος παιξίματος, όπως η λύρα ή το βιολί, αλλά συνολικός και καθολικός όγκος ήχου, που υποστηρίζει δυο μουσικά θέματα. Αυτό το είδος του χορδίσματος το συναντάμε στην περιοχή του Ατα-παζάρ (Βιθυνία), στην Πουλαντζάκη, στην Κερασούντα, στα Κοτύωρα, στην Τρίπολη, στην περιοχή της Κριμαίας και στον ευρύτερο χώρο της Κολωνίας (Νικόπολη)».
- Δοξάρι για ισοκράτημα;
«Το δοξάρι παίζει έναν ιδιαίτερο, ξεχωριστό ρόλο, γιατί χρησιμοποιούμε δοξάρι σε σχήμα τοξοειδές (σε καμπύλη μορφή) για να μπορεί να εφάπτεται και στις τέσσερις ή τρεις χορδές του οργάνου και να παίζεται ταυτόχρονα δημιουργώντας και το ισοκράτημα, ξεχωριστά από την κύρια μελωδία».
Γιώργος Πουλαντζακλής από την Ακρινή Κοζάνης