Sovet rejiminin amansız diktatoru Stalin ona qarşı çıxanları belə məhv edirdi

Показать описание

"Gizli tarix" kanalına abunə olaraq yeni videoları izləyə bilərsiz

Stalin diktaturasına qarşı çıxan qüvvələrin müqaviməti getdikcə zəifləyirdi. Stalinizmin əksinə istifadə edilən vasitələr Mərkəzi Komitənin baş katibinin əlində daha da möhkəmlənən hakimiyyətlə müqayisədə az effektli görünürdü.
Ölkədə 1930-1932-ci illərdə hüdudsuz şəxsi diktaturaya qarşı çıxmaq cəhdləri 1925-1926-cı illərdəkindən xeyli zəif olmuşdu. Əslində 1932-ci ildə partiya aparatının üst səviyyələrində şəxsi diktaturaya qarşı fəal müqavimət göstərənlərin sayı iyirmi nəfərdən artıq olmazdı. Özmənəvi dəyərləri və gələcək baxımından bu müqavimətin tarixi əhəmiyyəti var idi. Lakin praktiki olaraq o artıq heç nəyi dəyişdirmək iqtidarında deyildi. Belə müqavimət qruplarından birinin rəhbəri Martemyan Nikitoviç Ryutin böyük nüfuz sahibi və cəsur bolşevik idi. O, 1890-cı ildə İrkutsk quberniyasında kəndli ailəsində anadan olmuşdur. 1914-cü ildə bolşeviklər partiyasına daxil olan Ryutin Oktyabr inqilabı zamanı Xarbində fəhlə və əsgər deputatları sovetinin sədri, sonra İrkutsk hərbi dairəsinin komandanı olub. 1923-cü ildə Ryutin Dağıstan vilayət partiya komitəsinin katibi təyin edilib. Bir neçə dəfə partiya qurultaylarının və konfransların nümayəndəsi olub. Lakin partiya tarixi onun adını daha çox çağırışla (“Manifest”) əlaqələndirib. 1932-ci ildə o həmin manifestlə partiya üzvlərinin diqqətinə çatdırmaq istəyib ki, ölkədə mövcud böhranı aradan qaldırmaq yalnız Stalini vəzifəsindən kənarlaşdırmaqla mümkün ola bilər. Sovet İttifaqında manifestin mətni yalnız onun yazıldığı vaxtdan 56 il keçəndən sonra geniş yayılıb.
“Yoldaşlar!
Partiya və proletar diktaturası Stalin və onun dəstəsi tərəfindən çıxılmaz vəziyyətə salınıb və ölümcül təhlükəli böhran yaşayır. Partiya üzvlərinin aldatmaqla, şərləməklə və axmaq yerinə qoymaqla, misli görünməmiş zorakılıq və terrorla, bolşevizm prinsiplərinin təmizliyi və partiyanın vəhdəti bayrağı altında mübarizə adı ilə, mərkəzləşdirilmiş güclü partiya aparatına arxalanaraq Stalin axrıncı beş il müddətində partiya rəhbərliyindən bütün ən yaxşı, əsl bolşevik kadrları kənarlaşdırıb və məhv edib,ÜK(b) P-sində və bütün ölkədə özünün şəxsi özbaşınalıq yoluna keçib, Sovet İttifaqını uçurumun kənarına gətirib...”
Stalin, şübhəsiz, bu çağırışın mətnini əldə edib oxumuşdu. Kamenev və Zinovyev də Ryutinin qrupunun üzvləri olmasalar da, bu çağırışı oxumuşdular. Stalin dərhal Ryutini güllələməyi tələb etdi. Kirov, Kuybışev, Orconikidze və siyasi Büronun bəzi başqa üzvləri bu tələbi qəbul etmədilər. Buna baxmayaraq qəbul edilmiş kompromis lazımi nəticə vermədi. Qərara alındı ki, “cəmisi” 10 il həbs cəzası alacaq, mətbuat isə əksinqilabi bandanın darmadağın edildiyi haqqında məlumat yayacaq.

Laslo Beladi, Tamaş Kraus. “Stalin”. (Tərcümə Abdulhəlim Mikrağvi) Səh. 237-238, "Qanun" Nəşriyyatı 2013