Πεντοζάλης: Ο μύθος του πέμπτου «ζάλου»

Όλη η αλήθεια για τον πεντοζάλη και την κατασκευή του μύθου του «πέμπτου ζάλου».
Η εισήγηση του κου Θεόδωρου Ρηγινιώτη είναι από την εκδήλωση «Φόρος τιμής στο Δάσκαλο, τον πρώτο των κουρσάρω. Μηνύματα και αξίες της εποχής του Δασκαλογιάννη σ΄ένα φιλόξενο σήμερα»

[τυμπανάτορας]

Θα ήθελα να σημειώσω ότι δεν έχει σημασία ποιός είναι ο ομιλητής και από που είναι, ή αν είναι ιστορικός, σημασία έχει η αξία της συλλογιστικής του και η ορθότητα των επιχειρημάτων και των πηγών του. Οι προσωπικές επιθέσεις δεν βοηθούν τον όποιο προβληματισμό αναπτύσσεται. Αυτά πρέπει να είναι αυτονόητα σε έναν δημόσιο διάλογο. Θα μπορούσε βέβαια στην αρχή να συστηθεί ο κ. Ρηγινιώτης κάτι που μπορεί να κάνει και τώρα και το θέμα λήγει. Και νομίζω ότι δεν θα έχει πρόβλημα να το κάνει διότι τον γνωρίζω και ξέρω ότι τον διακρίνει ήθος. Θεωρώ τις πηγές που προβάλλει ο κ. Ρηγινιώτης έγκυρες και ενισχυτικές του προβληματισμού που αναπτύσσει. Δύο παρατηρήσεις μόνο έχω να κάνω: Η Ευαγγελία Φραγκάκη όταν γράφει ότι ο Σιγανός ¨γυρνάει¨ σε Πηδηχτό μάλλον εννοεί τον Καστρινό Πηδηχτό. Στην ανατολική Κρήτη ακόμη και σήμερα σε πολλά χωριά τοπικοί λαϊκοί μουσικοί ¨γυρνούν¨τον Σιγανό σε Πηδηχτό (με όλες τις ονομασίες που παίρνει κατά τόπους: Λασηθιώτικος, Στειακός, Γεραπετρίτικος, Κρητικός, κ.λ.π.) κι όχι σε Πηδηχτό Πεντοζάλη, ο οποίος μέχρι πριν μερικά χρόνια ήταν αυτόνομος χορός. Και η δεύτερη παρατήρηση αφορά την ίδια την συζήτηση που νομίζω ότι πρέπει να γίνει σε άλλη βάση. Η δημιουργία παραδοσιακών χορών δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα αποφάσεων κάποιων ατόμων ή ομάδων, από τη στιγμή που ένας χορός έχει κοινωνικό χαρακτήρα. Οφείλουμε να βρούμε τον τρόπο ανάλυσης και τα ανάλογα εργαλεία έρευνας που θα μας οδηγήσουν σε κάποιο αποτέλεσμα, πέρα από την ιστορική έρευνα που αφορά συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Δεν θα πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι οι παραδοσιακοί χοροί, όπως και η παραδοσιακή μουσική, είναι στοιχεία αλληλένδετα και συνεχώς εξελισσόμενα στις παραδοσιακές κοινωνίες. Έτσι και ο Χανιώτικος Πεντοζάλης εξελίχθηκε όπως όλοι οι χοροί στο πέρασμα του χρόνου. Δεν μπορούμε λοιπόν να λέμε για οποιοδήποτε χορό ότι πρέπει να παίζεται με τόσα γυρίσματα μόνο. Οι ανάγκες κοινωνικής (χορευτικής) έκφρασης καθορίζουν την εξέλιξη των χορών. Στη σημερινή όμως μεταπαραδοσιακή κοινωνία που διαμορφώνεται, οι όποιες εξελίξεις παίρνουν πια τη μορφή της μετάλλαξης και θέλει προσοχή. Μα αυτό είναι άλλη συζήτηση. Το ζητούμενο είναι να τον παίζουν σωστά οι νέοι λαϊκοί μουσικοί με τις όποιες τοπικές ιδιαιτερότητες και να επικοινωνούν και να εμπνέονται από τους χορευτές. Ευχαριστώ για την φιλοξενία .

[ΜάρκοςΔασκαλάκης]

Μπράβο, Θόδωρε. Πολύ σωστές παρατηρήσεις.

[dimmarin]

Δεν εχω διαβασει το βιβλιο του αειμνηστου Ναυτη, για να δω αν παραθετει στις αναφορες του ονοματα και ιστορικα κειμενα και αποδειξεις...
Θα επιδωξω να το βρω ωστε να εχω την καλυτερη δυνατη εικονα περι του θεματος...
Ομως δεν μπορω να παραγνωρισω οτι ανθρωπος εδω παραθετει αναφορες και ιστορικα κειμενα που μπορει ο καθενας να ελεγξει και δειχνει οτι εξεταζει το θεμα με την μεθοδολογια του ιστορικου που ανατρεχει σε γνωστες και ελεγξιμες πηγες, αποδεικνυοντας τα οσα λεει...
Η θεση του λοιπον ειναι ισχυρη εναντι καποιας αλλης θεσης που πιθανως στηριζεται σε θρυλους και μυθους, που μπορει να ειναι ελκυστικοι και αρα δυσκολα ανατρεπονται μεσα μας αν εχουμε μεγαλωσει μ' αυτους...
Οπως μας ελεγε καποτε ενας καθηγητης που μας εκανε ιστορια, ο μυθος περιεχει ψηγματα αληθειας αλλα δεν ειναι η αληθεια. αυτη καθεαυτη..!!!
Περαν αυτου σαν ανθρωπος, Κρητικος και μουσικος λυπαμαι αν υπαρχουν ακομα ανθρωποι που βαζουν τον τοπικισμο, το "εγω" και τα οποια ιδιοτελη μικροσυμφεροντα πανω απο την ιστορικη αληθεια σε τετοιους δυσκολους καιρους...
Η Κρητη ειναι μια, ενιαια και αδιαιρετη...!!!
Υπηρξε, υπαρχει και θα υπαρχει και τα παιδια της, απο ακρη σ' ακρη, θα μεγαλουργουν οπως εκαναν απο την εποχη των μινωιτων μεχρι και σημερα, ανεξαρτητα απο ποιο χωριο και ποιο σο'ι' ειναι...!!!
Καλες γιορτες σ' ολους...

[ΑντώνηςΠηρός-δε]

Είναι επιστημονικός κανόνας απαραβίαστος ότι η ιστορία δεν μπορεί να γραφτεί μετά από 250 χρόνια περίπου.Δεν είναι δυνατόν μετά από δύο αιώνες να παρουσιάζεται κάποιος και να λέει ιστορίες βασισμένος στο «άκουσα και μου είπανε οι παλιοί.» Η αφήγηση αυτή ξεκίνησε περίπου το 1970 από τον Ναύτη μαζί με κάποιες άλλες.(Ταμπαχανιώτικα κ.λ.π.}. Η ιστορία του πεντοζάλη δεν υπήρχε ούτε στην προφορική παράδοση των Σφακίων και φυσικά πουθενά καταγεγραμμένη. Και βέβαια δεν θα βρεθεί ποτέ η επιστολή του Δασκαλογιάννη . Αλλά δεν μας έχουν απαντήσει και σε κάποιες απορίες που γεννιούνται όταν ακούει κανείς αυτή την εκδοχή.α) Τις χορογραφίες ποιος τις έκανε; β)Που συναντιότανε και πόσο καιρό πήρε για να συντονισθούν (13) σολίστες χορευτές με τα όργανα;γ) Αλήθεια είχε παράδοση η περιοχή σε πηδηχτούς, γρήγορους χορούς για να πούμε ότι υπάρχει μία λογική συνέχεια λόγω επιρροής. δ) Αλήθεια πιστεύετε ότι ο χορός αυτός είναι έμπνευση Σφακιανών οι οποίοι δεν είχαν χορευτική παράδοση (το πει πολλές φορές ο Κ. Ι., ο εκατόχρονος λαογράφος των Σφακιών) μέχρι και το 1995 περίπου που η Σφακιανή νεολαία εξελίχτηκε χορευτικά με τον Σ.Π. ως δάσκαλο.Αν μιλάμε για αξιοπιστία, ο Ναύτης δήλωνε σε τοπικό κανάλι το 1992 περίπου ότι η γνήσια κρητική ενδυμασία είναι η γκιλότα(Ήμαρτον). Η ιστορία είναι έργο επιστημόνων και αποδείξεων όλα τ΄ άλλα ....

[nektariosklostrakis]

Πηγές που επιβεβαιώνουν τα γραφόμενα περί πεντοζαλιού θέλω . Έγκυρες πηγές (βιβλιογραφία πχ). Όχι την προφορική μετάδοση που την χρησημοποιούμε όπου μας συμφέρει . Πολύ επιεικής ο Θοδωρής έπρεπε να θέσει ερωτήματα που δεκαετίες τώρα δεν τα απαντάει κανείς...όπως : 1ον, ο τριζάλης πότε στην τρίτη επανάσταση ;;; ( μην παίξουμε με το "ι" και το "η" τριζάλης -τριζάλι, πεντοζάλης-πεντοζάλι). 2ον, που είναι οι άλλες 4.. επαναστάσεις γραμμένες, σε ποιό βιβλίο ...;;;;( εγώ δεν ξέρω κανένα )
3ον γιατί κανένα ιστορικό βιβλίο δεν γράφει για την σύναξη αυτή στην Ανώπολη και γιατί κανένα βιβλίο δεν αναφέρει τον Κιώρο ως προς την συμμετοχή του στην σύναξη αυτή.
4ον, τα γυρίσματα του πεντοζαλιού είναι...13 και αν το πολυψάξει κάποιος σοβαρός μουσικός ή μουσικολόγος βγαίνουν 14...!!! Τι έγινε εδώ, διπλοχόρεψε κάποιος οπλαρχηγός...;;;
5ον, τα ίδια ακριβώς γυρίσματα του πεντοζαλιού στην δυτική Κρήτη τα συναντάμε σαν κοντυλιές στην Ανατολική..., εγώ ποιόν να πιστέψω για δημιουργό και συνθέτη αυτών των μελωδιών ....;;; Την δυτική Κρήτη που άλλο τέτοιο μουσικό μοτίβο ..ΔΕΝ υπάρχει πουθενά σε αυτήν Ή την ανατολική Κρήτη που τέτοια μοτίβα υπάρχουν ...χιλιάδες εδώ και αιώνες..;;;;
Παρακαλώ όποιος μου απαντήσει θέλω τεκμηριωμένες απαντήσεις να με πείσει ότι σκέφτομαι και κατ' επέκταση μιλάω λάθος . Όχι ...αλαλαγμούς και Δεν αμφισβητώ την μουσική αξία του Δάσκαλου Ναύτη, ο κορυφαίος ΟΛΩΝ. Αλλά άλλο καλός μουσικός και συνθέτης ( κορυφαίος....το ξαναγράφω) και άλλο καλός ...συγγραφέας.. Εκεί λυπάμαι αλλά δεν τα κατάφερε

[nikoszantiotis]

Ο Κύριος στο βίντεο είναι ο κύριος Θοδωρής? Έχει κάποιο προφίλ στο facebook?

[nikoszantiotis]

Πολύ σημαντικές σημειώσεις!!! Όπως φαίνεται είμαστε σε λάθος δρόμο...

[ΝΙΚΟΣΠΟΛΥΧΡΟΝΑΚΗΣ-υψ]

Υπάρχει κάποια απόδειξη για αυτά που δεν μπορείς να έχεις καν άποψη για τον ναύτη..και συγκεκριμένα για τον κιόρο η μήπως ήταν εκεί όταν γινόντουσαν όλα αυτά παραδεχτείτε ότι αυτά που λέτε δεν υσχιουν

[roussoshourdakis]

Ποιός είναι ο κ. Θοδωρής και απο πού είναι;