Στην Ικαρία: Ένα ορειβατικό τριήμερο στους ικαριώτικους ρυθμούς

Η Ικαρία είναι ένα από τα μεγαλύτερα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, με 255 τετραγωνικά χιλιόμετρα σε έκταση και με 160 χιλιόμετρα ακτογραμμή. Ο πληθυσμός της ανέρχεται σε 8.423 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2011.
Η τοπογραφία της παρουσιάζει αντιθέσεις, καθώς εμφανίζει καταπράσινες πλαγιές και γυμνούς απότομους βράχους. Το νησί είναι ορεινό στο μεγαλύτερο μέρος του. Διασχίζεται από την οροσειρά του Αθέρα (Πράμνος), του οποίου η υψηλότερη κορυφή είναι 1.041 μέτρα. Η πλειονότητα των χωριών χαρακτηρίζονται ορεινά, κάτι που οφείλεται στην ανάγκη προστασίας των κατοίκων από τις πειρατικές επιδρομές στο Μεσαίωνα.
Η Ικαρία έχει παράδοση στην παραγωγή ενός δυνατού κόκκινου κρασιού, γνωστού από τον Όμηρο ως "Πράμνειος Οίνος". Το νησί είναι σε μεγάλο κομμάτι του καλυμμένο από βλάστηση, κουμαριές, πρίνους και πευκοδάση. Υπάρχουν επίσης αφθονία νερών. Στα δυτικά υπάρχει το δάσος του Ράντη, ένα από τα σπανιότερα χαρακτηριστικά μεσογειακά προϊστορικά δάση. Μέρος του νότιου τμήματος του νησιού έχει καταστραφεί από πυρκαγιά το 1993. Υπάρχουν σπάνια και μοναδικά είδη ζώων στο νησί, όπως η σαύρα "κορκόφυλας", αλλά και ιδιαίτερη χλωρίδα. Εκτός από συνηθισμένα ζώα, χαρακτηριστικά είναι τα ημιάγρια κατσίκια ελευθέρας βοσκής (τα λεγόμενα "ρασκά" = ορεσκά, ορεσίβια), τα οποία συναντώνται παντού, διαταράσσοντας την χλωρίδα του νησιού με την υπερβόσκηση. Το κλίμα της Ικαρίας βρίσκεται στον κλιματικό τύπο του παράκτιου μεσογειακού, δηλαδή ξηρό και σχετικά θερμό καλοκαίρι και υγροί και ήπιοι χειμώνες.
Υπάρχουν διάφορες θεωρίες για την προέλευση της ονομασίας του νησιού. Η πρώτη αναφέρεται ότι η λέξη Ικαρία προέρχεται από την ινδο-ευρωπαϊκή ρίζα -καρ, όπως επίσης και η γειτονική Καρία της Μικράς Ασίας. Η ρίζα συνδέεται με βραχώδη, απόκρημνα μέρη. Άλλη αρχαία ονομασία που συναντάται για το νησί είναι "Δολύχη" που σημαίνει μακριά, λόγω του μακρόστενου σχήματός της. Στο διάβα του χρόνου, το νησί αναφέρεται και με άλλες ονομασίες όπως Οινόη, Ιχθυόεσσα, Ανεμόεσσα και στο Βυζάντιο ως Μάκρη.
Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, το νησί ονομάζεται Ικαρία από το μύθο του θρυλικού Ικάρου, που με τον θάνατό του έδωσε, το όνομά του στο Ικάριο πέλαγος. Το εθνικό όνομα των κατοίκων του νησιού ονομάζεται Ικαριώτης και Ικαριώτισσα (ή απλά Καριώτης - Καριώτισσα ή Καριωτίνα), ενώ στον πληθυντικό Ικαριώτες και Ικαριώτισσες.
Το Δάσος Ράντη (ή 'Γαία') βρίσκεται στην κεντρική Ικαρία, στη δυτική πλευρά της οροσειράς του Αθέρα. Περιλαμβάνει μια έκταση περίπου 16km², σε μεγάλο υψόμετρο έως 900m και απόκρημνη γεωμορφολογία και αποτελεί το 23% της συνολικής δασικής έκτασης της Ικαρίας. Πρόκειται για ένα ώριμο δάσος, του οποίου η ηλικία υπολογίζεται πάνω από 200 χρόνια και πολλά από τα γηραιότερα δέντρα έχουν ηλικία μεγαλύτερη από 300 έτη. Είναι από τα λίγα εναπομείναντα δάση στην Ανατολική Μεσόγειο αυτού του μεγέθους και ηλικίας.
Ένας οικότοπος απαράμιλλης φυσικής ομορφιάς, ιστορικής και βοτανικής αξίας που πρέπει να διατηρηθεί για τις επόμενες γενιές. Λόγω της σπανιότητας του δάσους παρουσιάζει μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον.
Η πολύ μεγάλη αξία του έγκειται στο γεγονός ότι αντιπροσωπεύει έναν τύπο οικοσυστήματος που είναι σπανιότατος στην λεκάνη της Αν. Μεσογείου και ιδιαίτερα στον νησιωτικό χώρο του Αιγαίου.
Η Μονή Ευαγγελισμού του Μουντέ είναι ένα πραγματικό στολίδι στην Ικαρία! Βρίσκεται κοντά στο χωριό Καστανιές στις Ράχες, σε μια καταπράσινη τοποθεσία, που περιλαμβάνει έναν τεχνητό υγρότοπο με ένα μικρό φράγμα του ποταμού Μύρσωνα, στη θέση 'Βαθές'. Το Μοναστήρι είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και καλείται Μουντέ ή Μοντέ. Σύμφωνα με την παράδοση, μια οικογένεια από τη Χίο, με το επίθετο Μουντέ, έδωσε οικονομική ενίσχυση για την αναστήλωση της μονής και έτσι πήρε το όνομα αυτό. Άλλη παράδοση, θέλει την ονομασία Μοντέ να προέρχεται από την ιταλική λέξη ''il Monte'', δηλαδή βουνό, όπως το χαρακτήρισαν Ιταλοί κατακτητές, κατά τη διάρκεια του Ιταλο-Ελληνικού πολέμου, επειδή βρισκόταν σε ορεινή τοποθεσία.
Από τους κατοίκους χρησιμοποιείται η έκφραση «το Ικαριώτικο ραχάτι» (ραχατιλίκι) που σηματοδοτεί τους αργούς ρυθμούς με τους οποίους κυλά η ζωή.
Οι Ικαριώτες έχουν βαριά προφορά που θυμίζει αρκετά την κυπριακή. Η διάλεκτος έχει πολλά αρχαϊκά στοιχεία στην γραμματική και το λεξιλόγιο, και συνηθίζουν να κόβουν τα σύμφωνα (έ μ_πάαω = δεν πάω).
Ιδιαίτερο για τους κατοίκους είναι ο μέσος όρος ηλικίας τους, ο οποίος φτάνει τα 88,1 έτη και είναι το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής για τα ελληνικά δεδομένα. Έχει προστεθεί στον παγκόσμιο χάρτη των ''μπλε ζωνών'', όπου μπαίνουν περιοχές με τα υψηλότερα προσδόκιμα ζωής ανά τον κόσμο.
Λίγα χιλιόμετρα μακριά από τον Αρμενιστή, βρίσκεται ο οικισμός του Να, με περίπου 50 μόνιμους κατοίκους. Πολλά στοιχεία επιτρέπουν στους μελετητές να πιστεύουν ότι ο Νας αποτελούσε και βασικό οικισμό του νησιού. Μάλιστα, θεωρείται ότι πήρε το όνομά του είτε από τη λέξη Ναός είτε από τη λέξη Μα, που λεγόταν η θεά Άρτεμις στη Μ. Ασία και η λατρεία της ήρθε στην Ικαρία κατά τους μεταμινωϊκούς χρόνους.