Το κανάλι Μετανοείτε 'Λόγοι περί Μετανοίας' ΕΥΧΈΛΑΙΟ 3/1/2024

τάξη του Ευχελαίου στη χειρόγραφη παράδοση και στις γραπτές μαρτυρίες του Αγ. Συμεών, Αρχιεπισκόπου Θεσ/νικης.

        Με αυτά τα κληροδοτήματα
Στην οριστική μορφή της «επταδικής» αυτής ακολουθίας καταλυτικό ρόλο έπαιξε η αποφασιστική παρέμβαση του πατριάρχου Κων/λεως Αρσενίου του Αντωρειανού[16] (1255-1260). Καθιέρωσε αρχικά να τελείται το Ευχέλαιο από επτά ιερείς, συνθέτοντας παράλληλα ειδικές ευχές για τον καθένα. Τούτο ασφαλώς έρχεται σε αντίθεση με την εθιμική-προαιρετική έως τότε τέλεση του μυστηρίου από επτά ιερείς που επαναλάμβαναν επί το πλείστον τα ίδια κείμενα[17]. Στη μορφή αυτή το ευχέλαιο εμφανίζει ένα προπαρασκευαστικό μέρος κοντά στα πρότυπα της μορφής του Όρθρου, πλησιάζοντας τον λειτουργικό όρο που ο αγ. Συμεών Θες/νικης (+1429) ονομάζει «παννυχίδα». Σε αυτό τον συσχετισμό πιθανώς προβαίνει ο άγιος εξαιτίας της μορφής που λαμβάνει (μοιάζει με τον μοναχικό Όρθρο) ή η προσθήκη του κανόνος[18] του Ευχελαίου απηχεί την τάξη που ακολουθείται στην Θεσ/νικη. Στον αριθμό των ιερέων που ο πατριάρχης Αρσένιος «επιβάλλει» κατά την τέλεση του μυστηρίου εκφράζονται αντιρρήσεις με εφαλτήριο πρακτικούς και προφανείς λόγους. Ο προαναφερθείς Αγ. Συμεών Θες/νικης, ξέχωρα από την ευλάβειά του στον ιερό αριθμό επτά[19], υποστηρίζει ότι όπου υπάρχει ανάγκη ή έλλειψη ιερέων ας είναι «το ἔλαττον τρεῖς»[20].
     Ρηξικέλευθα ο Αγ. Νικόδημος ο Αγιορείτης θα παρατηρήσει πως «καλύτερον γάρ εἶναι να γίνεται το μυστήριον καί ἀπό ἕναν ἱερέα, πάρεξ να το ὑστεροῦνται παντάπασιν οἱ ἐκεῖσε χριστιανοί καί μάλιστα ἀσθενεῖς ἐνταυτῷ να ὑστεροῦνται την ἄφεσιν τῶν ἁμαρτιῶν ὄπου χαρίζει εἰς αὐτούς… ἔπειτα ἄν ἕνας ἱερεύς μόνος ἐκτελῇ ὅλα τά ἄλλα μυστήρια… διατί καί μόνος δεν δύναται νά ἐκτελέσῃ τό θεῖον Εὐχέλαιον;»[21]. Από τον 13ο αι. και μετά η ακολουθία του Ευχελαίου σταδιακά αποσυνδέεται από το μυστήριο της Ευχαριστίας. Καθ’ όλη την βυζαντινή περίοδο ο λειτουργικός του τύπος θα παραμείνει ρευστός, ενώ πλέον τον 15ο αι. (όπως είδαμε και από τον άγ. Συμεών) θα αποδεσμευτεί οριστικά και θα  αποτελέσει ξεχωριστεί λειτουργική ενότητα στη λατρευτική ζωή της Εκκλησίας. Πάντοτε όμως θα διακρίνονται τα λειτουργικά ίχνη[22] που θα επιβεβαιώνουν την παραδοσιακή θέση του μυστηρίου.  
Η ακολουθία του Ευχελαίου κατά την