filmov
tv
Emin Hacıyevin “Mikro, kiçik, orta sahibkarlığın inkişafı haqqında” Qanunun müzakirəsi zamanı çıxışı
Показать описание
Əziz dostlar, 11 oktyabr 2022-ci il tarixdə Milli Məclisin plenar iclasında “Mikro, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununun layihəsinin birinci oxunuşu zamanı fikirlərimi söylədim.
Həmin çıxışı sizə təqdim edirəm.
Hörmətli xanım sədr, hörmətli deputatlar,
mən də hesab edirəm ki, “Mikro, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı haqqında” Qanun layihəsinin qəbuluna ciddi zərurət var. Bildiyiniz kimi, ölkədə ümumi sahibkarlıq subyektlərinin 89 faizdən çoxu mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri əhatə edir. Əlbəttə ki, KOB subyektlərinin ölkə iqtisadiyyatında rolunun və rəqabət qabiliyyətinin artırılması, bu sahədə idarəçilik sisteminin müasir tələblərə uyğunlaşdırılması üçün xüsusi çərçivə qanununun qəbulu vacidbir. Qeyd edim ki, hazırda qüvvədə olan “Kiçik sahibkarlığa dövlət köməyi haqqında” qanunun tənzimləmə sferası məhduddur, KOB subeyktlərini tam əhatə etmir, inkişaf tələblərinə əsasən köhnəlib. Bu baxımdan, müzakirəyə çıxarılan qanun layihəsinin qəbulu biznes mühitinin inkişafını daha da gücləndirməklə investisiya cəlbediciliyinin və ən əsası gələcəkdə məşğulluğun daha da artmasına dəstək verəcək. Layihə dövlət orqanları arasında KOB subyektlərinin inkişafı siyasətinin əlaqələndirilməsi, dövlət siyasətinin hazırlanması və həyata keçirilməsində KOB subyektlərinini iştirakı baxımından önəmlidir. Qanuna əsasən, dövlət qurumlarının iştirak etdiyi vahid koordinasiya qrupunun olması nəticəsində KOB subyektlərinin problemlərinin dövlət orqanları tərəfindən operativ həllinə nail olunacaq.
Bunlarla yanaşı, birinci oxunuşun tələbləri nəzərə alınmaqla qanun layihəsi ilə bağlı bəzi qeydlərimi də bildirmək istərdim. Qanun layihəsi sahibkarlığın inkişafı baxımından aydın məqsəd və prinsipləri nəzərdə tutsa da, bəzi hallarda konkret tənzimləyici normaların azlığı diqqəti cəlb edir. Əlbəttə, bu anlaşılandır ki, konkret dəstək mexanizmləri daha çox digər qanunların, yəni vergi, gömrük, investisiya fəaliyyəti, lisenziyalar və icazələr, antiinhisar və digər qanunların predmetidir. Amma istərdim ki, burada elə bir çərçivə müəyyən olunsun ki, onlar başqa qanunlar üçün mütləq olsun.
Qanunun 3.2.1-ci maddəsini çox önəmli hesab edirəm. Həmin maddəyə görə sahibkarlıq fəaliyyətinin tənzimlənməsinə dair normativ hüquqi aktların layihələrinin mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin sahibkarlıq fəaliyyətinə mümkün təsirinin qiymətləndirilməsi bir prinsip olaraq hədəflənir. Amma biz burada mexanizm nəzərdə tutmasaq, bu maddənin işləməsində problem olacaq. Təklif edirəm ki, biz bu qanuna əlavə edək ki, bu cür normativ hüquqi aktların layihələrinin mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin fəaliyyətinə mümkün təsirinin qiymətləndirilməsi səlahiyyətli qurum tərəfindən həyata keçirilsin. Belə olduqda gələcəkdə bu qanunun müddəalarının normativ hüquqi aktlarda təsbiti daha çevik və dəqiq olar və onun müddəalarının məhdudlaşdırılmasına yol verilməz.
Digər bir konseptual məsələ ondan ibarətdir ki, bu qanun layihəsində mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinə sanki eyni hüquqi rejim tətbiq olunur. Qanunun elə maddəsi yoxdur ki, o maddə ayrıca olaraq ya mikro sahibkarlığa, ya kiçik sahibkarlığa, yaxud da orta sahibkarlığa aid olsun. Yəni, hər üç sahibkarlıq subyekti eyni formada sadalanır. Fikrimcə, bunlar arasında da fərq qoyulmalıdır. Çünki sahibkarlıq ilk öncə kiçik və mikrodan başlaya, zamanla inkişaf edib orta sahibkarlığa keçə bilər. Bu baxımdan biz Vergi Məcəlləsinə diqqət etsək görərik ki, bir sıra güzəştlər yalnız mikro sahibkarlıq subyektləri, bəzi güzəştlər mikro və kiçik, digərləri isə bütünlüklə mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinə şamil edilir. Bu baxımdan da qanun layihəsində zərurət olduğu hallarda bu subyektlərin fərqləndirilməsinə (diferensiallaşmasına) ehtiyac var.
Bütün bunlarla yanaşı, qeyd edim ki, qanun layihəsində nəzərdə tutulan bir çox mexanizmlərin işə düşməsi - mikro, kiçik və orta sahibkarlıq sahəsində reyestrin, bu sahədə koordinasıya qrupunun, regionlarda informasiya və məsləhət mərkəzləri şəbəkəsinin yaradılması qısa zamanda sahibkarlığın inkişafına dəstək verəcək.
Onu da vurğulayım ki, Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyi yarandığı qısa müddətdə Agentlik ölkədə kiçik və orta biznesin inkişafının dəstəklənməsi, bu sahədə dövlət orqanlarının fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi baxımından çox işlər görüb. Xüsusilə, KOB evlərinin yaradılmasını qeyd etmək istərdim. KOB evlərində sahibkarlıq subyektlərinə dövlət və özəl qurumlar tərəfindən vahid məkanda və əlaqələndirilmiş formada xidmətlərin göstərilməsi olduqca təqdirəlayiqdir. Bu sanki sahibkarlıq subyektləri üçün ASAN xidmətin bir modelidir. Hesab edirəm ki, müzakirədə olan qanun layihəsinin qəbulu bu sahədə KOBİA-nın fəaliyyətinin səmərəliliyini daha da artıracaq və onun səlahiyyətlərinin və öhdəliklərinin dairəsini təkmilləşdirəcək.
Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.
Həmin çıxışı sizə təqdim edirəm.
Hörmətli xanım sədr, hörmətli deputatlar,
mən də hesab edirəm ki, “Mikro, kiçik və orta sahibkarlığın inkişafı haqqında” Qanun layihəsinin qəbuluna ciddi zərurət var. Bildiyiniz kimi, ölkədə ümumi sahibkarlıq subyektlərinin 89 faizdən çoxu mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektləri əhatə edir. Əlbəttə ki, KOB subyektlərinin ölkə iqtisadiyyatında rolunun və rəqabət qabiliyyətinin artırılması, bu sahədə idarəçilik sisteminin müasir tələblərə uyğunlaşdırılması üçün xüsusi çərçivə qanununun qəbulu vacidbir. Qeyd edim ki, hazırda qüvvədə olan “Kiçik sahibkarlığa dövlət köməyi haqqında” qanunun tənzimləmə sferası məhduddur, KOB subeyktlərini tam əhatə etmir, inkişaf tələblərinə əsasən köhnəlib. Bu baxımdan, müzakirəyə çıxarılan qanun layihəsinin qəbulu biznes mühitinin inkişafını daha da gücləndirməklə investisiya cəlbediciliyinin və ən əsası gələcəkdə məşğulluğun daha da artmasına dəstək verəcək. Layihə dövlət orqanları arasında KOB subyektlərinin inkişafı siyasətinin əlaqələndirilməsi, dövlət siyasətinin hazırlanması və həyata keçirilməsində KOB subyektlərinini iştirakı baxımından önəmlidir. Qanuna əsasən, dövlət qurumlarının iştirak etdiyi vahid koordinasiya qrupunun olması nəticəsində KOB subyektlərinin problemlərinin dövlət orqanları tərəfindən operativ həllinə nail olunacaq.
Bunlarla yanaşı, birinci oxunuşun tələbləri nəzərə alınmaqla qanun layihəsi ilə bağlı bəzi qeydlərimi də bildirmək istərdim. Qanun layihəsi sahibkarlığın inkişafı baxımından aydın məqsəd və prinsipləri nəzərdə tutsa da, bəzi hallarda konkret tənzimləyici normaların azlığı diqqəti cəlb edir. Əlbəttə, bu anlaşılandır ki, konkret dəstək mexanizmləri daha çox digər qanunların, yəni vergi, gömrük, investisiya fəaliyyəti, lisenziyalar və icazələr, antiinhisar və digər qanunların predmetidir. Amma istərdim ki, burada elə bir çərçivə müəyyən olunsun ki, onlar başqa qanunlar üçün mütləq olsun.
Qanunun 3.2.1-ci maddəsini çox önəmli hesab edirəm. Həmin maddəyə görə sahibkarlıq fəaliyyətinin tənzimlənməsinə dair normativ hüquqi aktların layihələrinin mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin sahibkarlıq fəaliyyətinə mümkün təsirinin qiymətləndirilməsi bir prinsip olaraq hədəflənir. Amma biz burada mexanizm nəzərdə tutmasaq, bu maddənin işləməsində problem olacaq. Təklif edirəm ki, biz bu qanuna əlavə edək ki, bu cür normativ hüquqi aktların layihələrinin mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinin fəaliyyətinə mümkün təsirinin qiymətləndirilməsi səlahiyyətli qurum tərəfindən həyata keçirilsin. Belə olduqda gələcəkdə bu qanunun müddəalarının normativ hüquqi aktlarda təsbiti daha çevik və dəqiq olar və onun müddəalarının məhdudlaşdırılmasına yol verilməz.
Digər bir konseptual məsələ ondan ibarətdir ki, bu qanun layihəsində mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinə sanki eyni hüquqi rejim tətbiq olunur. Qanunun elə maddəsi yoxdur ki, o maddə ayrıca olaraq ya mikro sahibkarlığa, ya kiçik sahibkarlığa, yaxud da orta sahibkarlığa aid olsun. Yəni, hər üç sahibkarlıq subyekti eyni formada sadalanır. Fikrimcə, bunlar arasında da fərq qoyulmalıdır. Çünki sahibkarlıq ilk öncə kiçik və mikrodan başlaya, zamanla inkişaf edib orta sahibkarlığa keçə bilər. Bu baxımdan biz Vergi Məcəlləsinə diqqət etsək görərik ki, bir sıra güzəştlər yalnız mikro sahibkarlıq subyektləri, bəzi güzəştlər mikro və kiçik, digərləri isə bütünlüklə mikro, kiçik və orta sahibkarlıq subyektlərinə şamil edilir. Bu baxımdan da qanun layihəsində zərurət olduğu hallarda bu subyektlərin fərqləndirilməsinə (diferensiallaşmasına) ehtiyac var.
Bütün bunlarla yanaşı, qeyd edim ki, qanun layihəsində nəzərdə tutulan bir çox mexanizmlərin işə düşməsi - mikro, kiçik və orta sahibkarlıq sahəsində reyestrin, bu sahədə koordinasıya qrupunun, regionlarda informasiya və məsləhət mərkəzləri şəbəkəsinin yaradılması qısa zamanda sahibkarlığın inkişafına dəstək verəcək.
Onu da vurğulayım ki, Kiçik və Orta Biznesin İnkişafı Agentliyi yarandığı qısa müddətdə Agentlik ölkədə kiçik və orta biznesin inkişafının dəstəklənməsi, bu sahədə dövlət orqanlarının fəaliyyətinin əlaqələndirilməsi baxımından çox işlər görüb. Xüsusilə, KOB evlərinin yaradılmasını qeyd etmək istərdim. KOB evlərində sahibkarlıq subyektlərinə dövlət və özəl qurumlar tərəfindən vahid məkanda və əlaqələndirilmiş formada xidmətlərin göstərilməsi olduqca təqdirəlayiqdir. Bu sanki sahibkarlıq subyektləri üçün ASAN xidmətin bir modelidir. Hesab edirəm ki, müzakirədə olan qanun layihəsinin qəbulu bu sahədə KOBİA-nın fəaliyyətinin səmərəliliyini daha da artıracaq və onun səlahiyyətlərinin və öhdəliklərinin dairəsini təkmilləşdirəcək.
Diqqətinizə görə təşəkkür edirəm.