'Szmaciak gałęzisty', 'Szeludź sosnowy' -Grzyb podobny do kalafiora

preview_player
Показать описание
Grzybobranie 2021
Przedstawiam Państwu niezwykłego gruba, który kilka lat temu był pod ochroną.Chrońmy go dalej i nie zbierajmy go. NIech rośnie w spokoju.

Polskie lasy porastają najróżniejsze gatunki grzybów. Do jednych z ciekawszych należy szmaciak gałęzisty, który w wielu częściach Polski ma różne nazwy regionalne, są to np.: siedzuń sosnowy, kozia broda, leśny kalafior, baranie rogi, kwoka, strzępulec czy orysz! Nie ma wątpliwości, że wszystkie te nazwy powstały z obserwacji tego nietypowego okazu.

Wysokość zazwyczaj 5–20 cm, szerokość 6-30 cm, ale bywa i większy, niekiedy osiąga nawet 6 kg (w 1711 roku w Turoszowie zostały znalezione przez leśnika dwa egzemplarze, z których większy ważył 20 kg i mierzył 2,55 metra[4]). Kształt nieregularnie kulisty, od grubej mięsistej bazy dzieli się na płatkowate, różnie pozrastane gałązki, mające po obu stronach hymenium. Płatki są mocno pofałdowane, z ząbkami na brzegach, dzięki czemu swoim wyglądem przypomina kalafior[5]. U młodych okazów owocnik jest białawy, później żółtawy, kremowy, ochrowy lub żółtobrązowy. Gałązki owocnika wyrastają z grubej, czarniawej podstawy trzonu, która często głęboko wrasta w podłoże[6].

Miąższ
Woskowaty, elastyczny, biały. Zapach przyjemny, smakiem przypomina orzechy[5].

Wysyp zarodników
Ochrowy. Zarodniki o średnicy 6–7 x 4–7 µm, krótkoelipsoidalne, gładkie, jasnożółte[5].

Występowanie i siedlisko
W Polsce uznawany był za gatunek rzadki.. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Estonii, Litwie, Norwegii, Łotwie. Wbrew ustaleniom czerwonej listy w Polsce jest jednak dość częsty..

Występuje w lasach iglastych i mieszanych. Rośnie na korzeniach drzew iglastych, zarówno martwych, jak i żywych. Najczęściej rośnie na korzeniach sosny, na świerku rzadko. Może atakować również daglezje (Pseudotsuga). Owocniki wyrastają u podstawy pnia. W ciągu roku wyrasta jeden owocnik. Na zaatakowanym drzewie owocniki pojawiają się również w następnych latach, nie w każdym roku, ale od czasu do czasu.

Znaczenie
Grzyb jadalny, wykorzystywany np. do zup, ale też do smażenia i suszenia. Źle znosi transport, gdyż łatwo się łamie[5]. Jest saprotrofem lub pasożytem. W zaatakowanych przez niego drzewach pień gnije aż do wysokości 3 m i drzewo wydziela charakterystyczny zapach terpentyny[6].

W Polsce był od 1990 gatunkiem ściśle chronionym, od 9 października 2014 został wykreślony z listy gatunków grzybów chronionych.

źródło: Wikipedia
zdjęcia własne
projekt filmu: Imovie