Denizaltı Nasıl Çalışır

Ahşap bir kayıktan yapılan ve suyu dışarıda tutmak için yağlı deri ile kaplanan araç, 1620 yılında Thames Nehri’nin altında birçok seyahat yaptı. 4-5 metre kadar dalabilen denizaltıda görevli 12 kürekli mürettebat için gerekli oksijen ise potasyum nitratın ısıtılması ile sağlandı.
Askeri amaçlarla kullanılan ilk denizaltı ise ABD’li David Bushnell tarafından inşa edilen Turtle yani Kaplumbağa isimli denizaltı oldu. 1776 yılında su altına dalan 2 metre yüksekliğindeki Turtle meşe odunundan yapıldı. Hindistan cevizine benzeyen şekliyle dikkat çeken bu tek kişilik denizaltı el ile döndürülen pervaneler ile çalışıyordu. Turtle üst kapağındaki uzun vida mekanizması sayesinde zamanlı bir bombayı düşman gemisine yerleştirebilecek donanıma sahipti ancak herhangi bir gemiyi batırmayı başaramadı.
1800’lü yılların başında, buharlı geminin öncülerinden biri olan ABD’li Robert Fulton yüzeydeyken kanat ya da yelken benzeri yapılarla, suyun altında ise elle çevrilen pervaneyle yüzdürülebilecek bir tasarım geliştirdi. Nautilus adını verdiği denizaltı ilgi görmediği ve kullanışlı bulunmadığı için hiçbir zaman suya dalamadı
Denizaltıların ilgi görmesi için elle çevrilen pervane dışında bir enerji kaynağına ve gemilere karşı kullanmak için etkili bir silaha ihtiyacı vardı. Bu unsurları bir araya getiren kişi ise İrlanda asıllı ABD’li mühendis John Holland oldu. Holland 1881 yılında suyun üzerindeyken benzinli motorla, suya daldığında ise elektrikli motorla çalışan Fenian Ram adında modern bir denizaltı icat etti. Çalışmalarına devam eden Holland emeğinin karşılığını aldı ve ABD Donanması’na 15 metre uzunluğunda, üç adet torpido (gemileri batırmaya yarayan denizaltı silahları) taşıyan USS Holland adında bir denizaltı sattı. Ardından birçok ülke için denizaltı inşa etmeye devam etti.
1950’lerden sonra denizaltılar nükleer enerjiyi kullanmaya başladı. Günümüzde her dalışta birkaç ay suyun altında kalabilen nükleer denizaltılar içme suyu ve buz yapmak için gerekli donanıma sahip olduklarından yalnızca yiyecek stoklarını yenilemek için yüzeye çıkıyor.

Peki öyleyse denizaltılar nasıl bazen suyun üzerinde yüzebilirken bazen de suyun içinde hareket edebiliyor? İşte cevap: Denizaltılarda yoğunluk ayarını sağlayan özel tanklar bulunur. Bu tanklara “safra tankı” adı verilir. Safra tankları sayesinde denizaltılar kolaylıkla suyun içine dalabilir ya da suyun yüzeyine çıkabilir.
Denizaltılara dalma ve çıkma kabiliyetini sağlayan safra tankı, denizaltının çalışma prensibinin ana kaynağıdır. Denizaltının temel çalışma prensibi bu tanklara su ve kompresörde sıkıştırılmış yüksek basınçlı hava basma olayına dayanır. Safra tankları denizaltının suyun yüzeyinde kalma ya da dalma durumuna göre hava veya su ile doldurulur. Örneğin bir denizaltı suyun yüzeyindeyken safra tankları hava ile doludur ve denizaltının yoğunluğu çevresindeki suyun yoğunluğundan daha az olduğu için suyun altına inmez. Denizaltı suya dalmak istediğinde safra tanklarının üst ve alt kapakları açılır. Tankların alt kapaklarından içeri su girerken üst kapaklarından dışarı hava çıkar. Gittikçe su ile dolan tanklar denizaltının ağırlığını artırır ve suyun derinlerine dalmasını sağlar. Denizaltı tekrar yüzeye çıkmak istediğindeyse içinde basınçlı hava bulunan tanklardan safra tanklarına hava aktarılır. Basınçlı hava suyun dışarı çıkmasını ve denizaltının suyun yüzeyine doğru yükselmesini sağlar.
Modern bir denizaltı 2000’den fazla mühendislik çizimi ile tasarlanır ve 7 milyondan fazla parça kullanılarak inşa edilir.
Denizaltılarda pencere bulunmaz. Bu nedenle suyun içindeki cisimlere çarpmamak ve yakınlardaki gemileri algılamak için sesten yararlanır. Bu amaçla kullanılan SONAR sistemleri ses dalgası yayar ve geri yansıyan ses dalgalarının algılanmasını sağlar.
Denizaltılarda mürettebat uzun süreler boyunca dar bir ortamda çok sayıda araç gereç arasında dar bir alanda görev yapar.
Birçok denizaltıda yatak sayısı mürettebat sayısından daha azdır. Bu nedenle mürettebatın yarısı uyurken diğer yarısı çalışmaya devam eder.

[emreaksoy]

Suyun kaldırma kuvvetini arşıment bulduysa nuh aleyhisselam geminin yüzeceğini nerden biliyordu da sel baskınından önce gemiyi yapıp bazı insan ve canlıların kurtuluşuna vesile oldu.