Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου: Από τη Μυθολογία στη Θεολογία #religion #facts #atheist

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου: Από τη Μυθολογία στη Θεολογία

Εάν διαβάσουμε την Καινή Διαθήκη με ανοιχτό μυαλό, χωρίς να έχουμε ήδη αποφασίσει εκ των προτέρων ότι πρόκειται για θεόπνευστο κείμενο, ένα μοτίβο αρχίζει να ξετυλίγεται μπροστά μας: η ιστορία του Ιησού δεν γεννήθηκε μονομιάς. Σχηματίστηκε σταδιακά. Έγινε πιο εντυπωσιακή καθώς περνούσαν τα χρόνια. Και όπως συμβαίνει με κάθε αφήγηση που γράφεται με σκοπό να πείσει και όχι να καταγράψει αντικειμενικά γεγονότα, η ιστορία εμπλουτίστηκε.

Στο αρχαιότερο Ευαγγέλιο, αυτό του Μάρκου (περίπου 70 μ.Χ.), η γέννηση του Ιησού δεν αναφέρεται καν. Το αφήγημα ξεκινάει κατευθείαν από τη βάπτισή του στον Ιορδάνη. Τοτε συμβαίνει κάτι κοσμοϊστορικό: ο Θεός τον "Υιοθετεί", τον αναγνωρίζει ως Υιό του. Όχι από την αρχή. Όχι από τη γέννηση. Εκεί, στη στιγμή της βάπτισης.

Και εδώ πρέπει να κάνουμε μια σημαντική ερώτηση: εάν η παρθενογένεση ήταν τόσο θεμελιώδης στην ταυτότητα του Ιησού, γιατί το πρώτο Ευαγγέλιο τη θεωρεί τόσο ασήμαντη ώστε να μην τη συμπεριλάβει καθόλου;

Γιατί πολύ απλά, δεν υπήρχε ακόμη.

Όταν προχωράμε στα μεταγενέστερα Ευαγγέλια, ο Ιησούς δεν γίνεται Υιός του Θεού κατά τη βάπτιση. Είναι ήδη. Από τη σύλληψή του. Και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξει και η ίδια η αφήγηση της γέννησής του. Πρέπει να γίνει θαυματουργή.

Εδώ εμφανίζονται οι γνωστές ιστορίες των Ευαγγελιστών Ματθαίου και Λουκά (80-90 μ.Χ.).

Ο Ματθαίος μας λέει ότι ο άγγελος πήγε κατευθείαν στη Μαρία. Ο Λουκάς, από την άλλη, επιμένει πως πρώτα εμφανίστηκε στην Ελισάβετ, τη μητέρα του Ιωάννη του Βαπτιστή.

Και εδώ αξίζει να θυμηθούμε μια βασική αρχή της ιστορικής έρευνας: όταν δύο πηγές δίνουν διαφορετικές εκδοχές του ίδιου γεγονότος, η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι καμία από τις δύο δεν είναι ακριβής.

Τι συμβαίνει λοιπόν εδώ; Η αφήγηση δεν υπήρχε από την αρχή, γι’ αυτό και οι μεταγενέστεροι συγγραφείς προσπαθούν να τη διαμορφώσουν με βάση τις δικές τους θεολογικές ανάγκες. Και ο καθένας το κάνει με τον δικό του τρόπο.

Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμα...
Όποιος έχει μελετήσει την αρχαία μυθολογία ξέρει πως η παρθενογένεση δεν ήταν χριστιανική επινόηση. Οι Έλληνες είχαν τον Περσέα, που γεννήθηκε όταν ο Δίας μεταμορφώθηκε σε χρυσή βροχή και γονιμοποίησε τη Δανάη. Οι Ρωμαίοι είχαν τον Ρωμύλο, τον ημίθεο ιδρυτή της Ρώμης. Οι Αιγύπτιοι είχαν τον Ώρο...

Όταν μια ιστορία ταιριάζει τόσο απόλυτα σε ένα ήδη υπάρχον μυθολογικό μοτίβο, πρέπει να αναρωτηθούμε: είναι αυτή η εξαίρεση που αποδεικνύει τον κανόνα, ή απλώς ένα ακόμα παράδειγμα του ίδιου κανόνα;

Αλλά υπάρχει και μια ακόμη πτυχή που οι πιστοί σπάνια θέλουν να σκεφτούν σοβαρά.
Η ηθική διάσταση της ιστορίας

Η Μαρία, πιθανότατα ήταν περίπου 12-14 ετών. Σήμερα, μια τέτοια ιστορία θα μας σόκαρε. Θα μιλούσαμε για εκμετάλλευση, για ανήλικη εγκυμοσύνη.

Οι χριστιανοί δεν διστάζουν να κατακρίνουν το Ισλάμ για τον γάμο του Μωάμεθ με την Αΐσα, που σύμφωνα με τις ισλαμικές πηγές ήταν μόλις 9 ετών. Και δικαίως. Αλλά όταν κάτι αντίστοιχο περιγράφεται στα δικά τους ιερά κείμενα, ξαφνικά γίνεται αποδεκτό, ακόμα και ιερό.

Και αυτό είναι το πρόβλημα με τη θρησκευτική σκέψη: δεν βασίζεται σε συνεπή ηθική, αλλά σε επιλεκτική εξήγηση των ίδιων γεγονότων με διαφορετικούς κανόνες, ανάλογα με το ποιος τα διηγείται.

Αν αφήσουμε τις φανταχτερές αφηγήσεις στην άκρη και εξετάσουμε τα δεδομένα ψυχρά, βλέπουμε μια ξεκάθαρη εικόνα:

Η ιστορία της παρθενογένεσης δεν υπάρχει στον Μάρκο.

Προστίθεται μεταγενέστερα, προφανώς για θεολογικούς σκοπούς.

Εμφανίζεται σε διαφορετικές εκδοχές στα Ευαγγέλια, κάτι που δείχνει ότι δεν είναι ιστορικό γεγονός, αλλά διαμορφούμενος μύθος.

Ακολουθεί μοτίβα παλαιότερων μυθολογιών, κάτι που υποδηλώνει ότι δεν είναι θεϊκή αποκάλυψη, αλλά πολιτισμική κληρονομιά.

Περιλαμβάνει ηθικά προβληματικά στοιχεία, που σήμερα θα καταδικάζαμε αν προέρχονταν από άλλη θρησκεία.

Και έτσι, καταλήγουμε στην πιο απλή και προφανή αλήθεια:

Αν κάτι φαίνεται, ακούγεται και μυρίζει σαν μύθος, τότε πιθανότατα είναι μύθος.

Και αν ο Θεός ήθελε να μεταφέρει στον κόσμο την πιο σημαντική αλήθεια της ιστορίας, γιατί να το κάνει με έναν τρόπο που μοιάζει με όλους τους προγενέστερους παγανιστικούς μύθους;Η απάντηση είναι απλή: επειδή αυτή η ιστορία δεν δημιουργήθηκε από έναν Θεό, αλλά από ανθρώπους. Και όπως όλοι οι άνθρωποι, πήραν τις ιδέες που ήξεραν, και τις αναδιαμόρφωσαν όπως τους βόλευε.

Αυτός είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Όχι ως θαύμα, αλλά ως αφήγηση που εξελίχθηκε, όπως όλες οι αφηγήσεις. Και όπως όλοι οι μύθοι, επιβίωσε όχι επειδή ήταν αλήθεια, αλλά επειδή ήταν αναγκαίος για εκείνους που τον πίστεψαν και χρήσιμος για εκείνους που τον δίδαξαν.

Υ.Γ. Και για να γίνει το πράγμα ακόμα πιο ενδιαφέρον: στον Ιωάννη, το τελευταίο και πιο θεολογικά εξελιγμένο Ευαγγέλιο, ο Ιησούς δεν γίνεται Θεός ούτε στη βάπτιση, ούτε στη σύλληψη—ήταν πάντα Θεός, "ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος." Ένα ξεκάθαρο σημάδι ότι οι χριστιανικές ιδέες δεν ήταν σταθερές, αλλά εξελίχθηκαν με τον χρόνο, όπως κάθε καλός μύθος που προσαρμόζεται στις ανάγκες του ακροατηρίου του.

[TheUnbelieverGr]

Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου: Από τη Μυθολογία στη Θεολογία

Εάν διαβάσουμε την Καινή Διαθήκη με ανοιχτό μυαλό, χωρίς να έχουμε ήδη αποφασίσει εκ των προτέρων ότι πρόκειται για θεόπνευστο κείμενο, ένα μοτίβο αρχίζει να ξετυλίγεται μπροστά μας: η ιστορία του Ιησού δεν γεννήθηκε μονομιάς. Σχηματίστηκε σταδιακά. Έγινε πιο εντυπωσιακή καθώς περνούσαν τα χρόνια. Και όπως συμβαίνει με κάθε αφήγηση που γράφεται με σκοπό να πείσει και όχι να καταγράψει αντικειμενικά γεγονότα, η ιστορία εμπλουτίστηκε.

Στο αρχαιότερο Ευαγγέλιο, αυτό του Μάρκου (περίπου 70 μ.Χ.), η γέννηση του Ιησού δεν αναφέρεται καν. Το αφήγημα ξεκινάει κατευθείαν από τη βάπτισή του στον Ιορδάνη. Τοτε συμβαίνει κάτι κοσμοϊστορικό: ο Θεός τον "Υιοθετεί", τον αναγνωρίζει ως Υιό του. Όχι από την αρχή. Όχι από τη γέννηση. Εκεί, στη στιγμή της βάπτισης.

Και εδώ πρέπει να κάνουμε μια σημαντική ερώτηση: εάν η παρθενογένεση ήταν τόσο θεμελιώδης στην ταυτότητα του Ιησού, γιατί το πρώτο Ευαγγέλιο τη θεωρεί τόσο ασήμαντη ώστε να μην τη συμπεριλάβει καθόλου;

Γιατί πολύ απλά, δεν υπήρχε ακόμη.

Όταν προχωράμε στα μεταγενέστερα Ευαγγέλια, ο Ιησούς δεν γίνεται Υιός του Θεού κατά τη βάπτιση. Είναι ήδη. Από τη σύλληψή του. Και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξει και η ίδια η αφήγηση της γέννησής του. Πρέπει να γίνει θαυματουργή.

Εδώ εμφανίζονται οι γνωστές ιστορίες των Ευαγγελιστών Ματθαίου και Λουκά (80-90 μ.Χ.).

Ο Ματθαίος μας λέει ότι ο άγγελος πήγε κατευθείαν στη Μαρία. Ο Λουκάς, από την άλλη, επιμένει πως πρώτα εμφανίστηκε στην Ελισάβετ, τη μητέρα του Ιωάννη του Βαπτιστή.

Και εδώ αξίζει να θυμηθούμε μια βασική αρχή της ιστορικής έρευνας: όταν δύο πηγές δίνουν διαφορετικές εκδοχές του ίδιου γεγονότος, η πιθανότερη εξήγηση είναι ότι καμία από τις δύο δεν είναι ακριβής.

Τι συμβαίνει λοιπόν εδώ; Η αφήγηση δεν υπήρχε από την αρχή, γι’ αυτό και οι μεταγενέστεροι συγγραφείς προσπαθούν να τη διαμορφώσουν με βάση τις δικές τους θεολογικές ανάγκες. Και ο καθένας το κάνει με τον δικό του τρόπο.

Αλλά υπάρχει και κάτι ακόμα...
Όποιος έχει μελετήσει την αρχαία μυθολογία ξέρει πως η παρθενογένεση δεν ήταν χριστιανική επινόηση. Οι Έλληνες είχαν τον Περσέα, που γεννήθηκε όταν ο Δίας μεταμορφώθηκε σε χρυσή βροχή και γονιμοποίησε τη Δανάη. Οι Ρωμαίοι είχαν τον Ρωμύλο, τον ημίθεο ιδρυτή της Ρώμης. Οι Αιγύπτιοι είχαν τον Ώρο, γιο της Ίσιδας, που γεννήθηκε θαυματουργά μετά τον θάνατο του Όσιρι.

Όταν μια ιστορία ταιριάζει τόσο απόλυτα σε ένα ήδη υπάρχον μυθολογικό μοτίβο, πρέπει να αναρωτηθούμε: είναι αυτή η εξαίρεση που αποδεικνύει τον κανόνα, ή απλώς ένα ακόμα παράδειγμα του ίδιου κανόνα;

Αλλά υπάρχει και μια ακόμη πτυχή που οι πιστοί σπάνια θέλουν να σκεφτούν σοβαρά.
Η ηθική διάσταση της ιστορίας

Η Μαρία, πιθανότατα ήταν περίπου 12-14 ετών. Σήμερα, μια τέτοια ιστορία θα μας σόκαρε. Θα μιλούσαμε για εκμετάλλευση, για ανήλικη εγκυμοσύνη.

Οι χριστιανοί δεν διστάζουν να κατακρίνουν το Ισλάμ για τον γάμο του Μωάμεθ με την Αΐσα, που σύμφωνα με τις ισλαμικές πηγές ήταν μόλις 9 ετών. Και δικαίως. Αλλά όταν κάτι αντίστοιχο περιγράφεται στα δικά τους ιερά κείμενα, ξαφνικά γίνεται αποδεκτό, ακόμα και ιερό.

Και αυτό είναι το πρόβλημα με τη θρησκευτική σκέψη: δεν βασίζεται σε συνεπή ηθική, αλλά σε επιλεκτική εξήγηση των ίδιων γεγονότων με διαφορετικούς κανόνες, ανάλογα με το ποιος τα διηγείται.

Αν αφήσουμε τις φανταχτερές αφηγήσεις στην άκρη και εξετάσουμε τα δεδομένα ψυχρά, βλέπουμε μια ξεκάθαρη εικόνα:

Η ιστορία της παρθενογένεσης δεν υπάρχει στον Μάρκο.

Προστίθεται μεταγενέστερα, προφανώς για θεολογικούς σκοπούς.

Εμφανίζεται σε διαφορετικές εκδοχές στα Ευαγγέλια, κάτι που δείχνει ότι δεν είναι ιστορικό γεγονός, αλλά διαμορφούμενος μύθος.

Ακολουθεί μοτίβα παλαιότερων μυθολογιών, κάτι που υποδηλώνει ότι δεν είναι θεϊκή αποκάλυψη, αλλά πολιτισμική κληρονομιά.

Περιλαμβάνει ηθικά προβληματικά στοιχεία, που σήμερα θα καταδικάζαμε αν προέρχονταν από άλλη θρησκεία.

Και έτσι, καταλήγουμε στην πιο απλή και προφανή αλήθεια:

Αν κάτι φαίνεται, ακούγεται και μυρίζει σαν μύθος, τότε πιθανότατα είναι μύθος.

Και αν ο Θεός ήθελε να μεταφέρει στον κόσμο την πιο σημαντική αλήθεια της ιστορίας, γιατί να το κάνει με έναν τρόπο που μοιάζει με όλους τους προγενέστερους παγανιστικούς μύθους;

Η απάντηση είναι απλή: επειδή αυτή η ιστορία δεν δημιουργήθηκε από έναν Θεό, αλλά από ανθρώπους. Και όπως όλοι οι άνθρωποι, πήραν τις ιδέες που ήξεραν, και τις αναδιαμόρφωσαν όπως τους βόλευε.

Αυτός είναι ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. Όχι ως θαύμα, αλλά ως αφήγηση που εξελίχθηκε, όπως όλες οι αφηγήσεις. Και όπως όλοι οι μύθοι, επιβίωσε όχι επειδή ήταν αλήθεια, αλλά επειδή ήταν αναγκαίος για εκείνους που τον πίστεψαν και χρήσιμος για εκείνους που τον δίδαξαν...

@TheUnbelieverGr

Υ.Γ. Και για να γίνει το πράγμα ακόμα πιο ενδιαφέρον: στον Ιωάννη, το τελευταίο και πιο θεολογικά εξελιγμένο Ευαγγέλιο, ο Ιησούς δεν γίνεται Θεός ούτε στη βάπτιση, ούτε στη σύλληψη—ήταν πάντα Θεός, "ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος." Ένα ξεκάθαρο σημάδι ότι οι χριστιανικές ιδέες δεν ήταν σταθερές, αλλά εξελίχθηκαν με τον χρόνο, όπως κάθε καλός μύθος που προσαρμόζεται στις ανάγκες του ακροατηρίου του.