Yaşayan en ilginç matematikçiye ne oldu?

“Bugüne kadar yaşamış en büyük matematikçi kimdir?” gibi tartışmaya açık bir soruyu araştırdığınızda karşınıza bazı listeler çıkar. Pisagor vardır mesela o listelerde… Çünkü dünyanın şeklinin düz olmadığını ilk söyleyen kişilerden biridir. Hypatia vardır, hatta onun hikayesini anlatan “Agora” adlı filmden sonra biraz daha ünü artmıştır. Gauss’u okul yıllarından hatırlarız hayal meyal. Ama yine de matematikçiler, fizikçiler kadar ünlü değildir nedense. Nobel ödüllerinde bile en parlak kategori fizikken, matematik diye bir kategori bile yoktur. O yüzden matematiğin Nobel’i olarak görülen bir Fields Madalyası verilme ihtiyacı görülmüştür ama sorarım size kaçınız duydu bu Fields madalyasını? Biz Isaac Newton’ı çok duyarız, Einstein’ı sokaktaki vatandaş bile tanır ama matematikçi George Cantor desem kim bilir? 

Ben bunu matematiğin anlaşılması çok zor bir dil olmasına bağlıyorum. Matematik bu evrendeki her şeyden farklı geliyor bana. Bu evreni anlamak için fizikçilerin kullandığı deney ekipmanlarına, astrofizikçilerin koca koca teleskoplarına, teorik fizikçilerin yerin altında kilometrelerce uzanan parçacık çarpıştırıcısı tünellerine, milyon dolarlık laboratuvarlara filan hiç ihtiyaç duymuyor matematikçiler. Sadece bir kağıt ve kalemle, önlerindeki problemleri olabilecek en saf, en net, en pür şekilde çözüyorlar. Biz de öylece bakıyoruz. Bırakın çözümünü, daha soruyu bile anlayamıyoruz. 

Matematik öyle bir dil ki, dünyada çok az kişi o dili konuşabiliyor. 

İşte Gauss’ların, Pisagorların olduğu bu dünyanın gelmiş geçmiş en iyi 10 matematikçisi listesindeki isimleri de o yüzden tanımıyoruz. Oysa o kadar ilginç hikayeleri var ki. Bakın bu listedeki 10 kişiden sadece iki kişi hayatta. O iki kişiden biri objektif değerlendirmelere göre yaşayan en dahi matematikçi olarak kabul ediliyor. Gerçekten de öyle ve onun hikayesini de başka bir videoda anlatmak istiyorum. Ama bana göre, yani sübjektif olarak diğeri çok daha ilginç bir matematikçi. 

Her ikisi de matematiğin Nobel’i olarak görülen Fields Madalyası’na layık görüldü. Ama o bunu almayı reddetti. Binyıl ya da milenyum problemleri olarak adlandırılan çözülmesi en zor 7 matematik probleminden bugüne kadar sadece biri çözülebildi ve tahmin edebileceğiniz gibi o çözdü. Ama ödül törenine katılan yüzlerce matematikçi arasında bir tek ona ayrılan koltuk boştu. Törene katılmadı ve 1 milyon dolarlık ödülü almayı yine reddetti. Onunla ilgili çekilmiş bir film yok. Rusça hazırlanmış kısa bir yapım dışında herhangi bir belgesel yok. Doğru dürüst bir fotoğrafı bile yok. Hakkında yazılmış tek kitap bu ve onu yazan kişi bile kendisini görememiş. Şu anda yaşayan en büyük iki matematikçiden biri dedim ama yaşayıp yaşamadığından bile emin değiliz. 

Peki kim bu matematikçi? En zor problemi nasıl çözdü? Ve sonra neden tüm dünyayla ilişkisini kesti? Yaşayan bu en ilginç matematikçiye ne oldu?

Bunlar Milenyum problemleri… 1000 yılın en zor 7 matematik problemi olarak gösteriliyor. Clay Matematik Enstitüsü tarafından her birinin başına 1 milyon dolar ödül kondu. Milenyum için Milyon! Hangisini çözerseniz çözün, bir milyon dolar garanti. 

Birch ve Swinnerton-Dyer Sanısı
Hodge Sanısı
Navier-Stokes Denklemi
P vs NP
Riemann Hipotezi
Yang-Mills Teorisi ve Kütle Problemi
Poincaré Sanısı

Bırakın çözümlerini bulmayı, bu soruları dahi hayatımız boyunca anlayamayabiliriz. Her bir problem ayrı bir kariyer gerektiriyor. Bazıları için 20-30 yıl çalışanlar var. Yine de çözümü bulmaya ömürleri yetmiyor. 

Fermat'ın Son Teoremi olarak bilinen matematik problemini, 1637 yılında ortaya atılmasından 357 yıl sonra çözen Sir Andrew Wiles’ın da dediği gibi: “Bu problemlerin ne zaman çözülebileceğini ya da çözülüp çözülemeyeceğini bilemiyoruz.” Bunun için 5 yıl da bekleyebiliriz 100 yıl da…

İşte matematik dünyası 2000’lı yıllara yani yeni milenyuma böyle bir meydan okumayla girdi. Ve sadece bir kişi, bu 7 problemden sadece birinin çözümünü, sadece 2 yıl sonra buldu. 

Evet bu kişi Rus matematikçi Grigori Perelman. Ben aklımda daha kolay tutabilmek için ona “Gizemli Grigori” lakabını taktım 🙂

Onun neden gizemli olduğuna geçmeden önce bu videoda çözdüğü problemin neden önemli olduğunu anlamaya çalışalım. 
---
Araştıran ve Yazan: Ögetay Kayalı
Kurgulayan: Alperen Çatak
Düzenleyen ve Sunan: Barış Özcan
---
Videonun tüm metni ve kullanılan kaynaklar:

[mehmetcagatayince]

Birkaç ay önce kendisi hakkında okuduğum haberi görünce inanamamıştım. Hakkında hızlı erişilebilecek kaynaklar çok azdı. Sayenizde artık konuya ilişkin çok güzel bir Türkçe video var. Teşekkürler Barış Özcan!

[yusufabi]

Bir matematik öğrencisi olarak içtenlikle belirtiyorum ki toplumun matematik algısının gelişmesine katkıda bulunduğunuz için teşekkürler.

[yusufcali]

Matematiğe getirdiğin bakış açısı, yıllardır içimde yorum getirip dillendiremediğim cümlelerle ifade edişin için çok teşekkürler. "KUSURSUZ AHLAK" ne güzel bir ifade...

[mehmanmemmedov]

Sade dille, her kesin anlaya bileceği şekilde bir dahini bizlere tanıtdığınız için teşekkürler, Barış bey. En önemlisi de, videolarınız hangi konuya hitabediyorsa etsin, sonunu duygulara bağlamanız, sizde olan çok sevdiğim bir özellik. Konu bulmak zor, anlıyorum. Ama uzun zamandır böyle kaliteli video yapmadınız. Bütün Azerbaycan adına size minnetdarım

[yaserkeskec]

Çok iyi bir motivasyon oluşturuyor. Bu tarz videolar izlemeyi özlemişim..
Seriyi bozmama kuralına sayenizde başladım. Video çalışması için teşekkürler...

[zekigunes]

"Matematik, daha gözümüzle görmeden; zihnimizle görebilmemizi mümkün kılar" /Barış Özcan

[miyasebuse]

Matematik bölümü öğrencisi olarak ilgimi çeken bir konuydu. Sanılara ve 'Gizemli Grigori' ye başka bir açıdan bakabilmemi sağladınız. Ele aldığınız için teşekkürler.

[bahaerden]

Maalesef eğitim sistemimizin yetersizliğinden dolayı lisede matematiği hep dersi geçebilecek kadar anladım. Daha sonraları yazılım be robotik ile tanışınca matematiğim nasıl ayağa kalkabileceğini gördüm. Bu resmen benim için bir aydınlanma oldu. Daha sonra matematiğe ve paralel olarak fiziğe olan ilgim bir hayli arttı. Çünkü kağıt üzerinde yaptığınız bir hesaplamanın bir robot ile nasıl fiile döküldüğü beni resmen mest etmişti. Daha sonra bu benim işim haline geldi. Şimdi ise kendi isteğimle teorik matematiği öğreniyorum. Ve şunu gerçekten söylemeliyim ki çevremizdeki neredeyse her şeyde matematik mevcut. Sayenizde matematiğe olan sevgi daha da arttı. Askerlik biter bitmez matematiğe tam gaz devam edeceğim sayenizde. Bize kattıkların için teşekkürler Barış Abi.

[BESTEIKI]

Evrenden ahlaka derin düşüncelere sürükleyen bu video için teşekkürler.🌌

[PianoSheetMusic_LearnPiano]

Dostum sen müthiş bir hikaye anlatıcısısın. Hiç ilgi duymadığım bir konuyu bile senin anlatımın ve merak uyandırma yeteneğinle büyük bir zevkle dinledim. Bu teatral yeteneğini kullanarak tarihte olmuş bazı olayları anlatsan ortaya çok güzel videolar çıkacağını düşünüyorum.

[fatihonur]

Belki adam problemi çözdükten sonra çıkardığı sonuç ve varsayımlar ile hayata daha da küsmüş olabilir, şahsen ben evren, tarih, bilim ve teknoloji hakkında videolar izlerken heyecan ve merakla doluyorum. Gregori'nin de bu tip problemleri çözerek daha derin sırlara vakıf olduğunu düşündüğümde işin içinden çıkamıyorum. Dünyanın böyle insanlara her daim ihtiyacı olacaktır. Kendisine ve böyle güzel videolar paylaşan sayın Barış Özcan'a teşekkür ederim.

[Cyber_Khan_]

Okullarda öğrencilerin matematiğe daha fazla ilgi duyabilmesi konusunda, kendi okul deneyimlerimden yola çıkarak, bazı düşüncelerim var: 1) Yabancı bir dilden dilimize girmiş matematik terimlerinin etimolojisinden, o kavrama neden o ismin verildiğinden kısaca bahsedilse, 2) Matematik tarihinden, öğretilen konunun tarihte hangi dönemde, hangi ihtiyaçlar veya araştırmalar sonucu ortaya çıktığından biraz bahsedilse, 3) Öğretilen konunun günümüz koşullarında hangi alanlarda işe kısaca bahsedilse, 4) Matematikçilerin hayatlarındaki ilginç veya heyecan verici olaylardan veya onların kişiliklerindeki ilginç yönlerden bahsedilse, 5) Matematik felsefesinden bahsedilse, öğrenciler için matematik dersi daha merak uyandırıcı, heyecan verici ve zevkli hale gelebilir. Oysa öğretmenlerin çoğu, öğrettiklerinin, üniversite sınavında daha yüksek puan alabilmek dışında bir faydasından hiç bahsetmeden ders veriyor. Bazıları kıza kıza anlatıyor, öğrencinin matematikten nefret etmesine sebep oluyor. Ben okullar bittikten sonra, popüler bilim kitapları okumak sayesinde matematiği sevebildim.

[yucelcancan]

Harika bir konu. Lise matematik öğretmeniyim. Matematik aklın sınırlarını adımlamak gibi. Basitçe anlaşılacak parabol konusunu anlatırken bile simetri ekseninin parabolü iki eşit parçaya bölmesi ve simetri eksenine eşit uzaklıktaki noktaların görüntüsünün birbirine eşit olması ... Çok örnek verilebilir. Ellerinize sağlık 🙏🙏😊🙂

[duman]

Mükemmel bir konu ve anlatım için teşekkürler Barış Özcan.
Çoğu bilim adamı matematiğe mesafeli duruyor. Çünkü matematik gözlemlenemeyeni açıklayabilecek güce sahip.

[caglanurdedeoglu]

Kürşat Koç hocamızın tavsiyesi üzerine izlemeye geldim. Çok güzel bir anlatım olmuş. Matematik bölümü bitirmiş birisi olarak matematiğin önemini, kainata katkılarını anlatıp bilgilendirdiğiniz için teşekkür ederiz Barış Özcan.

[ingilizce_sayfasi]

Popüler kültürü, kendi değerleri için reddeden dahi adam ❤💛💙

[gorusgucu]

"Kesin kuralların hüküm sürdüğü bir dünyada yalnızlık, karmaşıklık ve derinlik, tıpkı evrenin kendisi gibi.."

[lowkeysmith]

İnsanların bakış açısını genişletmek için yaptığınız her şey için teşekkür ederim.

[cinextime]

14:32 "İstifa ediyorum" cümlesini Kiril alfabesi ile Türkçe yazan Barış abi sen de büyüksün :)

[ahmetyasinkaraosmanoglu]

Matematik öğrencisiyim ve bu videonuz artık youtube üzerindeki favori videom.