Uygarlıkların Merkezi Aksaray - Aksaray Belgeseli 2. Bölüm

Aksaray sırasıyla Hitit, Pers, Helen, Roma ve Bizans egemenliklerinde kalmış, her bir uygarlık Anadolu’nun mozaiğine ince birer nakış gibi işlenmiştir. Anadolu’da M.S. 1. yüzyılda yayılmaya başlayan Hıristiyanlık, çok tanrılı Roma’nın baskısına neden olmuş; hoşgörünün şehri Aksaray, yeraltı şehirleri ve kaya oyma kiliseler inşa eden ilk Hıristiyanlara ibadetlerini yapmaları için adeta kucağını açmıştır. 1142'de Selçuklu hâkimiyetine giren Aksaray'dan geçen tarihi İpek Yolu, çok sayıda Türk İslam eserinin yapılmasında etkili olmuştur. Selçukluların ardından İlhanlı, Danişmentli ve Karamanoğulları hâkimiyetinde kalan Aksaray 1470 yılında Osmanlıya bağlanmıştır. Sadrazam İshak Paşa, Fatih Sultan Mehmet'in emriyle şehir halkının büyük bir kısmını İstanbul’un iskânında değerlendirmiş, bunun sonucunda İstanbul’daki Aksaray semti, ismini buradan almıştır. Cumhuriyet dönemine kadar Konya’ya bağlı bir sancak olan Aksaray’ın kaderi de bu dönemde değişiyor. Halkın kurtuluş mücadelesine başladığı o zorlu günlerde Mustafa Kemal Atatürk’ün yanında yer alan Aksaray halkının talepleri sonuç veriyor, 13 Ekim 1920’de yeni meclis Aksaray'ın vilayetlik nişanını takıyordu. Aksaray 1920 yılında önce mutasarrıflık, 1923-1933 yılları arasında il, 1933 yılından 1989 yılına kadar da Niğde'ye bağlı bir ilçe olarak devam etmiş ve 15 Haziran 1989 yılında yeniden vilayet olmuştur.