Το 'Μοιρολόι της Παναγιάς'

Σαμοθράκη 2019 Νεανική και Παιδική Χορωδία Σαμοθράκης του Συλλόγου Φίλων Μουσικής Σαμοθράκης "Αρμονίας Γένεσις"
ιερός ναός Αγίου Μόδεστου Αλώνια Σαμοθράκης
Το Μοιρολόι ή Καταλόι της Παναγιάς ανήκει στην κατηγορία των παραθρησκευτικών τραγουδιών. Είναι ευρύτατα διαδεδομένο σε όλο τον ελληνικό χώρο, ενώ το συναντάμε σε πολλές παραλλαγές της μελωδίας ή και της δομής του κειμένου. Η περίοδος της Μεγάλης Σαρακοστής,
αρχίζει αμέσως μετά τις Απόκριες, όπου στη χριστιανική εκκλησία ξεκινάει η ιερή ακολουθία των Χαιρετισμών, με αποκορύφωμα τους ύμνους της Μεγάλης Βδομάδας. Το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης οι γυναίκες στη Σαμοθράκη ξενυχτούν τον σταυρωμένο Χριστό, του πλέκουν στεφάνια με λουλούδια και, καθισμένες μπροστά στον σταυρό, τραγουδάνε το Μοιρολόι της Παναγιάς, είτε ατομικά είτε σε μικρές ομάδες. Μέσα από το κείμενο του μοιρολογιού, αφηγούνται το Θείο Πάθος και συμπαραστέκονται συμβολικά στον πόνο της Παναγίας. Στο «Μοιρολόι της Παναγιάς» που καταγράψαμε στη Σαμοθράκη βρήκαμε τρεις διαφορετικές μελωδικές παραλλαγές, ελεύθερου ρυθμού, σε τρία χωριά του νησιού, μία στη Χώρα, μία στ’ Αλώνια και μια τρίτη στο Λάκκωμα. Οι δύο πρώτες παραλλαγές έχουν αρκετά κοινά ρυθμομελωδικά χαρακτηριστικά και κινούνται στον διατονικό τρόπο του ντο. Η τρίτη παραλλαγή του «Μοιρολογιού» γνώστη ως λημνιά καταγεγραμμένη στο Λάκκωμα, από τις πληροφορήτριες Γιαννούλα Βούζη και Ανδρονίκη Βάβουρα, προέρχεται από τη γειτονική Λήμνο κινείται στον τρόπο του μι, με έντονη την εμφάνιση του ημιτονίου. Μέσα από το μακροσκελές ομοιοκατάληκτο κείμενο του μοιρολογιού, και μέσα από τη διαρκή επανάληψη της ίδιας μελωδικής φράσης με μικρές παραλλαγές, η λαϊκή μούσα συμπαραστέκεται συμβολικά στον θρήνο της Παναγίας, για τη μαρτυρική πορεία του Χριστού προς τον σταυρικό θάνατό Του. Μ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργείται τελικά το αίσθημα της λυτρωτικής μέθεξης
στον παρακάτω σύνδεσμο μπορείτε να βρείτε όλο το κείμενο του μοιρολογιού.