filmov
tv
00053 Δένεια Επαρχία Λευκωσίας Χωριό Δένεια Deneia Cypriot Villages Cyprus
Показать описание
Δένεια Επαρχία Λευκωσίας
Ιερός Ναός Αγίου Χαραλάμπους (1860)
Παρεκκλήσι Αρχαγγέλου Μιχαήλ
Χριστιανικός Ναός Αγίας Ειρήνης (ερείπια)
Εξωκλήσι Αγίου Περνιακού (ερείπια) σπηλαίο και τάφος του Αγίου 4ος - 7ος αιώνας
Μουσουλμανικό Τέμενος Δένειας
Αρχαιολογικός Χώρος Δένειας (Νεκρόπολη από την Εποχής του Χαλκού 2500 Π.Χ)
Η Δένεια είναι ένα χωριό στην επαρχία Λευκωσίας, δυτικά του χωριού Μαμαμάρι. Είναι ένα από τα τέσσερα χωριά που βρίσκονται στην νεκρά ζώνη των Ηνωμένων Εθνών, ενώ τα υπόλοιπα τρία είναι η Πύλα, η Αθηένου και η Τρουλλόι. Σε μικρή απόσταση από το νοτιοανατολικό άκρο του χωριού βρίσκεται o προϊστορικός οικισμός της Δένειας της πρώιμης εποχής του χαλκού.
Δένεια- Deneia. Χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, διαμερίσματος Μόρφου, στην πεδιάδα της δυτικής Μεσαορίας, 22 χμ. δυτικά της Λευκωσίας, μεταξύ των χωριών Μάμμαρι (ανατολικά), Αυλώνα (δυτικά), Ακάκι (νότια) και Κοκκκινοτριμιθιά (νοτιοανατολικά). Σε «επίσημους» χάρτες της Κύπρου που εξεδόθησαν στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού, η Δένεια παρουσιάζεται να ευρίσκεται εκτός του «εδάφους της Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου», δηλαδή εκτός των κατεχομένων από τους Τούρκους εισβολείς εδαφών, με τη λεγόμενη «νεκρή ζώνη» στα βόρεια και βορειοδυτικά του χωριού. Εξάλλου οι Τούρκοι δεν έδωσαν τουρκική ονομασία στη Δένεια. Το τοπίο του χωριού είναι καμπίσιο, το δε υψόμετρο κυμαίνεται μεταξύ 120 και 230 μέτρων. Ωστόσο στην τοποθεσία Τρουλλίν του Χατζηβασίλη, στα βορειοδυτικά του οικισμού, υπάρχουν μερικοί μεμονωμένοι λόφοι που το ύψος τους κυμαίνεται μεταξύ 200 και 230 μέτρων. Το ανάγλυφο είναι διαμελισμένο από τον ποταμό Οβγό που ρέει στα βόρεια του χωριού.
Μετά την τουρκική εισβολή του καλοκαιριού του 1974, οι Τούρκοι κατέλαβαν το βόρειο άκρο της Δένειας και σήμερα η διαχωριστική γραμμή Αττίλα μοιράζει το χωριό στα δυο.
Κτισμένη σε υψόμετρο 180 μ. η Δένεια και με μια μέση ετήσια βροχόπτωση που κυμαίνεται περί τα 290 χιλιοστόμετρα, παράγει κυρίως δημητριακά, κηπευτικά και εσπεριδοειδή. Εκτός από τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά και τα εσπεριδοειδή, στο ελεύθερο τμήμα της Δένειας καλλιεργούνται επίσης λίγες ελιές. Η κτηνοτροφία είναι σχετικά ανεπτυγμένη.
Το όνομα του χωριού είναι αρχαίας ελληνικής προέλευσης, σύμφωνα προς την υπάρχουσα εκδοχή, και αποτελεί νεότερο τύπο του αρχαίου ονόματος Διωνία. Με το όνομα Διωνία αναφέρεται σε αρχαίες φιλολογικές πηγές μια κυπριακή πόλη που είναι άγνωστη η τοποθεσία στην οποία βρισκόταν. Εξάλλου, με το επίθετο Διωναία (ως κόρη της Διώνης), αναφέρεται η Αφροδίτη σε κείμενα Λατίνων συγγραφέων αλλά και σε προγενέστερα Ελλήνων συγγραφέων. Είναι πιθανό η Διωναία Αφροδίτη να διέθετε ιερό στην περιοχή της σημερινής Δένειας, όπου υπάρχει και αρχαιολογικός χώρος.
Η Δένεια δεν αναφέρεται κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, ούτε ως φέουδο ούτε ως κτήμα, αλλά βρίσκεται σημειωμένη στον χάρτη του ντε Μας Λατρί (1862), ως μικρός οικισμός με λιγότερους από 200 κατοίκους. Σε παλαιότερους (μεσαιωνικούς) χάρτες, βρίσκουμε οικισμό σημειωμένο ως Degri και Degra, δεν είναι όμως απόλυτα βέβαιο πως πρόκειται για τον σημερινό οικισμό της Δένειας.
Κοντά στο χωριό περνούσε ο κυπριακός σιδηρόδρομος που ένωνε την Αμμόχωστο με τη Λευκωσία, τη Μόρφου και το μεταλλείο της Σκουριώτισσας. Ο σταθμός του σιδηροδρόμου βρισκόταν στα νότια του χωριού, περί τα 2 χμ. Περί το μισό χιλιόμετρο ΒΑ. της Δένειας, υφίστατο ομώνυμο τσιφλίκι.
Σε ελάχιστη απόσταση από τα νοτιοανατολικά σύνορα του χωριού Δένεια βρίσκεται μικρό υψίπεδο, που καταλαμβάνει μια έκταση 3 περίπου τετραγωνικών χιλιομέτρων και που αποτελεί το εκτενές νεκροταφείο του άγνωστου μέχρι σήμερα προϊστορικού συνοικισμού της Δένειας, το οποίο εντάσσεται χρονολογικά στην πρώτη φάση της Πρώιμης εποχής του Χαλκού (2500-2075 π.Χ.). Από τη συστηματική επιφανειακή έρευνα και την ενδελεχή αρχαιολογική επισκόπηση ολοκλήρου του νεκροταφείου, που έγινε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων το 1946, αποδείχτηκε ότι τούτο συλήθηκε ολότελα πριν από πολλά χρόνια. Από τους τάφους της Δένειας προέρχονται και αρκετά δείγματα χάλκινων αντικειμένων, ανάμεσα στα οποία αξιόλογα θεωρούνται μερικά εγχειρίδια, ενώτια και άλλα κοσμήματα, που φανερώνουν ότι η επεξεργασία και αξιοποίηση του κυπριακού χαλκού βρισκόταν ήδη σε προχωρημένο στάδιο.
Ερείπια προσκυνήματος αγίου, το οποίο βρίσκεται μέσα στη νεκρή ζώνη της κοινότητας Δένεια, στην επαρχία Λευκωσίας. Στους κατοίκους της περιοχής ο Άγιος είναι γνωστός με το όνομα Περνιακός, το οποίο όμως δεν βρίσκεται στο αγιολόγιο της Εκκλησίας. Σύμφωνα με τον αρχαιολόγιο Στέλιο Περδίκη, στη Δένεια υπάρχουν πολλοί αρχαίοι ρωμαϊκοί τάφοι. Σε έναν από αυτούς εικάζεται ότι είχε ενταφιαστεί ένας χριστιανός ασκητής. Η πρόσβαση στο μνημείο από το 1974 δεν ήταν εφικτή, λόγω της γειτνίασης με φυλάκιο των κατοχικών δυνάμεων. Μετά από προσπάθειες του κοινοτάρχη Δένειας επιτράπηκε η μετάβαση στο χώρο του προσκυνήματος για πρώτη φορά μετά το 1974, την 1η Μαϊου 2014.
Σήμερα στη Δένεια οι κάτοικοι συνολικά φτάνουν τους 513 (απογραφή 2021).
Πηγή: Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Cyprus Traveler
Ιερός Ναός Αγίου Χαραλάμπους (1860)
Παρεκκλήσι Αρχαγγέλου Μιχαήλ
Χριστιανικός Ναός Αγίας Ειρήνης (ερείπια)
Εξωκλήσι Αγίου Περνιακού (ερείπια) σπηλαίο και τάφος του Αγίου 4ος - 7ος αιώνας
Μουσουλμανικό Τέμενος Δένειας
Αρχαιολογικός Χώρος Δένειας (Νεκρόπολη από την Εποχής του Χαλκού 2500 Π.Χ)
Η Δένεια είναι ένα χωριό στην επαρχία Λευκωσίας, δυτικά του χωριού Μαμαμάρι. Είναι ένα από τα τέσσερα χωριά που βρίσκονται στην νεκρά ζώνη των Ηνωμένων Εθνών, ενώ τα υπόλοιπα τρία είναι η Πύλα, η Αθηένου και η Τρουλλόι. Σε μικρή απόσταση από το νοτιοανατολικό άκρο του χωριού βρίσκεται o προϊστορικός οικισμός της Δένειας της πρώιμης εποχής του χαλκού.
Δένεια- Deneia. Χωριό της επαρχίας Λευκωσίας, διαμερίσματος Μόρφου, στην πεδιάδα της δυτικής Μεσαορίας, 22 χμ. δυτικά της Λευκωσίας, μεταξύ των χωριών Μάμμαρι (ανατολικά), Αυλώνα (δυτικά), Ακάκι (νότια) και Κοκκκινοτριμιθιά (νοτιοανατολικά). Σε «επίσημους» χάρτες της Κύπρου που εξεδόθησαν στο κατεχόμενο τμήμα του νησιού, η Δένεια παρουσιάζεται να ευρίσκεται εκτός του «εδάφους της Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου», δηλαδή εκτός των κατεχομένων από τους Τούρκους εισβολείς εδαφών, με τη λεγόμενη «νεκρή ζώνη» στα βόρεια και βορειοδυτικά του χωριού. Εξάλλου οι Τούρκοι δεν έδωσαν τουρκική ονομασία στη Δένεια. Το τοπίο του χωριού είναι καμπίσιο, το δε υψόμετρο κυμαίνεται μεταξύ 120 και 230 μέτρων. Ωστόσο στην τοποθεσία Τρουλλίν του Χατζηβασίλη, στα βορειοδυτικά του οικισμού, υπάρχουν μερικοί μεμονωμένοι λόφοι που το ύψος τους κυμαίνεται μεταξύ 200 και 230 μέτρων. Το ανάγλυφο είναι διαμελισμένο από τον ποταμό Οβγό που ρέει στα βόρεια του χωριού.
Μετά την τουρκική εισβολή του καλοκαιριού του 1974, οι Τούρκοι κατέλαβαν το βόρειο άκρο της Δένειας και σήμερα η διαχωριστική γραμμή Αττίλα μοιράζει το χωριό στα δυο.
Κτισμένη σε υψόμετρο 180 μ. η Δένεια και με μια μέση ετήσια βροχόπτωση που κυμαίνεται περί τα 290 χιλιοστόμετρα, παράγει κυρίως δημητριακά, κηπευτικά και εσπεριδοειδή. Εκτός από τα σιτηρά, τα νομευτικά φυτά και τα εσπεριδοειδή, στο ελεύθερο τμήμα της Δένειας καλλιεργούνται επίσης λίγες ελιές. Η κτηνοτροφία είναι σχετικά ανεπτυγμένη.
Το όνομα του χωριού είναι αρχαίας ελληνικής προέλευσης, σύμφωνα προς την υπάρχουσα εκδοχή, και αποτελεί νεότερο τύπο του αρχαίου ονόματος Διωνία. Με το όνομα Διωνία αναφέρεται σε αρχαίες φιλολογικές πηγές μια κυπριακή πόλη που είναι άγνωστη η τοποθεσία στην οποία βρισκόταν. Εξάλλου, με το επίθετο Διωναία (ως κόρη της Διώνης), αναφέρεται η Αφροδίτη σε κείμενα Λατίνων συγγραφέων αλλά και σε προγενέστερα Ελλήνων συγγραφέων. Είναι πιθανό η Διωναία Αφροδίτη να διέθετε ιερό στην περιοχή της σημερινής Δένειας, όπου υπάρχει και αρχαιολογικός χώρος.
Η Δένεια δεν αναφέρεται κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, ούτε ως φέουδο ούτε ως κτήμα, αλλά βρίσκεται σημειωμένη στον χάρτη του ντε Μας Λατρί (1862), ως μικρός οικισμός με λιγότερους από 200 κατοίκους. Σε παλαιότερους (μεσαιωνικούς) χάρτες, βρίσκουμε οικισμό σημειωμένο ως Degri και Degra, δεν είναι όμως απόλυτα βέβαιο πως πρόκειται για τον σημερινό οικισμό της Δένειας.
Κοντά στο χωριό περνούσε ο κυπριακός σιδηρόδρομος που ένωνε την Αμμόχωστο με τη Λευκωσία, τη Μόρφου και το μεταλλείο της Σκουριώτισσας. Ο σταθμός του σιδηροδρόμου βρισκόταν στα νότια του χωριού, περί τα 2 χμ. Περί το μισό χιλιόμετρο ΒΑ. της Δένειας, υφίστατο ομώνυμο τσιφλίκι.
Σε ελάχιστη απόσταση από τα νοτιοανατολικά σύνορα του χωριού Δένεια βρίσκεται μικρό υψίπεδο, που καταλαμβάνει μια έκταση 3 περίπου τετραγωνικών χιλιομέτρων και που αποτελεί το εκτενές νεκροταφείο του άγνωστου μέχρι σήμερα προϊστορικού συνοικισμού της Δένειας, το οποίο εντάσσεται χρονολογικά στην πρώτη φάση της Πρώιμης εποχής του Χαλκού (2500-2075 π.Χ.). Από τη συστηματική επιφανειακή έρευνα και την ενδελεχή αρχαιολογική επισκόπηση ολοκλήρου του νεκροταφείου, που έγινε από το Τμήμα Αρχαιοτήτων το 1946, αποδείχτηκε ότι τούτο συλήθηκε ολότελα πριν από πολλά χρόνια. Από τους τάφους της Δένειας προέρχονται και αρκετά δείγματα χάλκινων αντικειμένων, ανάμεσα στα οποία αξιόλογα θεωρούνται μερικά εγχειρίδια, ενώτια και άλλα κοσμήματα, που φανερώνουν ότι η επεξεργασία και αξιοποίηση του κυπριακού χαλκού βρισκόταν ήδη σε προχωρημένο στάδιο.
Ερείπια προσκυνήματος αγίου, το οποίο βρίσκεται μέσα στη νεκρή ζώνη της κοινότητας Δένεια, στην επαρχία Λευκωσίας. Στους κατοίκους της περιοχής ο Άγιος είναι γνωστός με το όνομα Περνιακός, το οποίο όμως δεν βρίσκεται στο αγιολόγιο της Εκκλησίας. Σύμφωνα με τον αρχαιολόγιο Στέλιο Περδίκη, στη Δένεια υπάρχουν πολλοί αρχαίοι ρωμαϊκοί τάφοι. Σε έναν από αυτούς εικάζεται ότι είχε ενταφιαστεί ένας χριστιανός ασκητής. Η πρόσβαση στο μνημείο από το 1974 δεν ήταν εφικτή, λόγω της γειτνίασης με φυλάκιο των κατοχικών δυνάμεων. Μετά από προσπάθειες του κοινοτάρχη Δένειας επιτράπηκε η μετάβαση στο χώρο του προσκυνήματος για πρώτη φορά μετά το 1974, την 1η Μαϊου 2014.
Σήμερα στη Δένεια οι κάτοικοι συνολικά φτάνουν τους 513 (απογραφή 2021).
Πηγή: Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια
Cyprus Traveler