İrade Nasıl Terbiye Edilir?

GİRİŞE NOT: Kurgulanmış videoyu izlerken giriş bölümünde bir ifade eksikliği olduğunu düşündüm. Sokrates, Platon ve akabinde Hıristiyanlıkta, "günah - kötülük - bilgi" arasında sıkı bir ilişki vardır; bedenin arzularına karşı insanın akli varlığı öne çıkartılarak irademizi kullanmamız salık verilir. Nitekim dünyevi yaşantının temel amacı bu irade sınavından geçmektir.

Benzer bir şekilde Spinoza da Ethica'da insanın aklını ve rasyonalitesini öne çıkarır. Duygusal tepkilerimiz ve tutkularımız bizi etkilese de bu tepkilerin farkında olarak akıl ve mantıkla hareket ederek duygularımızı kontrol altına alabiliriz. Bu şekilde duygusal tepkilerimizin esiri olmaktan kurtulabileceğimizi söyler. Özetle onun felsefesinde de arzuların köleliğinden kurtulmak ve özgürleşmek akıl ve farkındalık aracılığıyla mümkündür.

Fakat aklın sahip olduğu bu bilgi, bedenli varlığımızı aşan tinsel bir "iyi idesi" değildir; özünde birbirinden ayrı şeyler olmayan beden ile aklın, dünyasal yaşantısında sağladığı bir "dengedir".

O yüzden bana kalırsa buradaki temel fark, iradeyi terbiyesinin dünyasal "eylemde" aranmasıdır; tinsel/kavramsal bir alanda değil. Spinoza'da farkındalığın zemini; yine bedenin dünya ile kurduğu doğal ilişkide aranır. Etik davranışın zemini olarak yaratıcı/aşkın bir tanrıya başvurulmaması en büyük farkı oluşturur. Buna bilmek - yapmak - olmak farkı da diyebiliriz.

Öneri Kaynaklar:
Jules Payot, İrade Terbiyesi 1-2
Baruch Spinoza, Ethica

💡 Yeni Başlayanlar için "Felsefe Tarihi Serisi" (45 Bölüm)

❓BEN KİMİM?

📣 Felsefi Podcast Programım "Dünyaya Fırlatıldık!" ı Dinlediniz mi?

SOSYAL MEDYA

🔻Desteklemek için "KATIL" özelliğini kullanarak topluluğun bir parçası olun:

▪️Video Editörü: Baha Can Erenoğlu

[pelindilaracolak]

GİRİŞE NOT: Kurgulanmış videoyu izlerken giriş bölümünde bir ifade eksikliği olduğunu düşündüm. Sokrates, Platon ve akabinde Hıristiyanlıkta, "günah - kötülük - bilgi" arasında sıkı bir ilişki vardır; bedenin arzularına karşı insanın akli varlığı öne çıkartılarak irademizi kullanmamız salık verilir. Nitekim dünyevi yaşantının temel amacı bu irade sınavından geçmektir.

Benzer bir şekilde Spinoza da Ethica'da insanın aklını ve rasyonalitesini öne çıkarır. Duygusal tepkilerimiz ve tutkularımız bizi etkilese de bu tepkilerin farkında olarak akıl ve mantıkla hareket ederek duygularımızı kontrol altına alabiliriz. Bu şekilde duygusal tepkilerimizin esiri olmaktan kurtulabileceğimizi söyler. Özetle onun felsefesinde de arzuların köleliğinden kurtulmak ve özgürleşmek akıl ve farkındalık aracılığıyla mümkündür.

Fakat aklın sahip olduğu bu bilgi, bedenli varlığımızı aşan tinsel bir "iyi idesi" değildir; özünde birbirinden ayrı şeyler olmayan beden ile aklın, dünyasal yaşantısında sağladığı bir "dengedir".

O yüzden buradaki bana kalırsa buradaki temel fark, iradeyi terbiyesinin dünyasal "eylemde" aranmasıdır; tinsel/kavramsal bir alanda değil. Spinoza'da farkındalığın zemini; yine bedenin dünya ile kurduğu doğal ilişkide aranır. Kutsal metinlerde kötü olduğu için kötü değildir; insanın doğasına uygun olmadığı için kötü, kötüdür. Etik davranışın zemini olarak yaratıcı/aşkın bir tanrıya başvurulmaması en büyük farkı oluşturur.

[Greenwood]

Payot'un " haketmedikçe kimse özgür olamaz sözüne" bayıldım, bence gerçeği çok iyi yansıtıyor. Video için çok teşekkürler.

[muhammedbalyemez]

Hayali şeyler tükettiğimiz için gerçek artık bizim için bir tehdit haline geldi. Bu yüzden korkularımızla yüzleşmemiz, geriye sadece kendimizi bırakacak şekilde ızdırabın eleğinden geçmemiz gerekir. Sonuçta korku aklın katilidir ve korkuyu ancak irade ile yenebiliriz.

[volkankirmizikaya]

Merhaba Pelin. İrade konusu bilhassa ilgi alanım olduğu için bu ve benzer birkaç videonu büyük keyif ve merakla izledim, emeğin ve özverin için teşekkürler öncelikle. Bu konuda bedenin bilgeliğinin oldukça önemli olduğunu düşünüyorum. Minimum efor ile maksimum faydayı almak konusunda bunu bu güne kadar türlü badireleri aşarak test etmiş ve işe yarar tüm doneleri büyük bir ustalıkla kaydetmiş bir mekanizmayı konu alıyoruz. Bu yüzdendir ki kendimizi bedenin yönelimi/yönlendirmesine bırakmak efor gerektirmez. Tıpkı rüzgarı arkaya alıp en ufak bir kürek çekmeye ihtiyaç duymaksızın istenilen yere ulaşmak gibi. Bu açıdan, irade daha çok “durmak/bedenin bu avantajlı ve eforsuz yolculuğuna karşı mukavemet göstermek” anlamına gelir. Bu sebeptendir ki iradi kuvvet müthiş bir enerji sarfiyatı ve bedenin rotasını durdurmak/farklı istikamete çevirmek cüretine kalkışmanın sonucu olarak hissettirdiği kötü ve yer yer dayanılmaz hisleri beraberinde getirir. Tüm bu sebeplerden ötürü irade terbiyesi yoluna çıkmadan önce, kişinin önce beden için daha az önemli ve daha tolere edebileceği şeylere karşı büyük ve uzun süreli efor gerektirmeyen iradi tavırlarla başlamak ve bunu iradi kapasite/kondisyon geliştikçe amaç/isteğe oranla arttırmak gerekir düşüncesindeyim. Kısaca akşam tatlısını direkt keserek bedeni kızdırıp bunun bedelini ödemektense, tolere edebileceği birkaç ısırığı durdurup el sıkışmak her zaman daha makul bir işbirliği ve başlangıçtır. 🙂

[ms.selenophile]

Öğrendiğin minik bir seyi paylasmak istiyorum. İlgi yasası. Hayatınızdaki her şeyi birer minik ağacı gibi düşünün. Ilginiz ise bu ağacını büyümesi için gerekli olan her şey. Hayatınızdaki hangi ağacı sulayacağınıza karar veren sizlersiniz. Kuru bir ağacı sulamak bir gün meyve vermesini sağlamayacak. İlgimizi yönlendirelim. Teşekkürler, iyi ve mutlu bir ömür dilerim.

[alenciftci]

Videoyu izledikten sonra içeriğin üzerine düşündüğümde zihnimde öyle güzel kapılar açtı ki, her saniyesinin benim gözümde aşırı kıymetli bölüm olduğunu söyleyebilirim. ❤️😘 Bir kez daha izleyeceğim. Eminim ki aydınlanacağım çok başka ayrıntılar olacaktır.

[alipolat]

Videonuzu izledim, benimde kendi çapımda yapmak istediğim belirli hedefler var ve umarım sizin verdiğiniz bu tavsiyelerle başarıcım.

[ssspy]

Kaliteli nadir bulunan programlardan. Teşekkürler.

[megacigim]

açıkçası ben kitabı okurken; "iyi de, nasıl?" sorusunun cevabını pek alamamıştım, eğitimden çok örnek olması ve günümüze uyarlamakta zorlandığım noktalar olmuştu. spinoza'yla birleştirip anlatmanız çok faydalı geldi bana, emeğinize sağlık
bi de artık dualarıma isteklerime irade konusunu mutlaka ekliyorum, tavsiyemdir herkese :)

[denizay]

Teşekkür ederim her ki gibi doyurucu 👏🦋🍀🌹

[zersenis]

İrade terbiyesini daha 2 gün önce okudum ve şimdi videosunu yaptınız, 2 hafta önce Justine & Juliette okudum ve peşinden videosunu yayınladınız artık korkmaya başladım.

[omeroguzhanyamak]

Şu girişteki ve kapanışta ki intro garip bir hissiyat yaratıyor bende. Bu arada emeğinize sağlık 🙏🏻

[burakdivrik]

bu sefer ki videonun çekimini ekstradan beğendiğimi söylemeden edemeyeceğim. Kamera açısı ve kontrastta bir dokunuş var gibi geldi. Çok derin ve hoş yapmış videoyu.

[irem]

Pelin abla içeriklerini görünce öyle mutlu oluyorum ki. Güvenli alanimsin❤❤

[rzmnb]

Sanırım şahsım için en faydalı içeriğiniz❤

[mustafacetinozman]

Seni dinlemek huzur veriyor huzur 🙏🧿⚘❤🌷🧿🙏🦅

[nesemyenipazar]

Ilk 6 dk yı izledim ve anlıyorum çok mutluyum tesekkurler pelin❤

[bdemirel]

Teşekkürler, emeğinize sağlık. İyi geliyor sizi dinlemek

[erdincb]

her zamanki gibi çok faydalı bir video olmuş. Emeğiniz için teşekkürler.

[gozelmurat]

konu zor olmasına rağmen çok iyi derlemiş ve aktarmışsınız, hiç dikkatimi kaybetmeden dinledim, ayrıca bu kanalın çook eski içeriklerini izlemiş birisi olarak da şu an üretilen içeriğin kalitesi çok ama çok daha iyi bi hale gelmiş 💙