Luciano Berio - Sequenza III (07/2021). Voce: Ioanna Vrakatseli

Luciano Berio (1925-2003)
Sequenza III per voce femminile (1965)
Voce: Ioanna Vrakatseli
Registrazione video nel contesto del 5° Festival, Musa Elliniki, a Chios, luglio 2021
Nota dell' autore:
“La voce porta sempre con sé un eccesso di connotazioni. Dal rumore più
insolente al canto più squisito, la voce significa sempre qualcosa, rimanda
sempre ad altro da sé e crea una gamma molto vasta di associazioni.
In Sequenza III ho cercato di assimilare musicalmente molti aspetti della
vocalità quotidiana, anche quelli triviali, senza però per questo rinunciare ad alcuni aspetti intermedi ed al canto vero e proprio. Per controllare un insieme così vasto di comportamenti vocali era necessario frantumare il testo e in apparenza devastarlo, per poterne recuperare i frammenti su diversi piani espressivi e ricomporli in unità non più discorsive ma musicali. Era cioè necessario rendere il testo omogeneo e disponibile al progetto che consiste, nelle sue linee essenziali, nell’esorcizzare l’eccesso di connotazioni componendole in un’unità musicale.

Ecco il breve testo «modulare» di Markus Kutter per Sequenza III:
Give me a few words for a woman
to sing a truth allowing us
to build a house without worrying before night comes
In Sequenza III l’enfasi è posta sul simbolismo sonoro di gesti vocali e talvolta visivi, sulle «ombre di significato» che li accompagnano, sulle associazioni e sui conflitti che essi suggeriscono. Per questa ragione Sequenza III può anche essere considerata come un saggio di drammaturgia musicale la cui storia, in un certo senso, è il rapporto fra l’interprete e la sua stessa voce.
Sequenza III è stata scritta nel 1965 per Cathy Berberian”

Luciano Berio (1925-2003)
Sequenza III για γυναικεία φωνή (1965)
Φωνή: Ιωάννα Βρακατσέλη
Βιντεοσκόπηση στο πλαίσιο του 5ου Φεστιβάλ, Μουσά Ελληνική, στη Χίο, Ιούλιος 2021
Σημείωμα του συνθέτη:
“Η φωνή φέρει πάντα πάμπολλες υποδηλώσεις. Από τον πιο αυθάδη ήχο
μέχρι το πιο υπέροχο τραγούδι, η φωνή σημαίνει πάντα κάτι, αναφέρεται πάντα σε κάτι διαφορετικό από τον εαυτό της και δημιουργεί ένα εξαιρετικά ευρύ φάσμα συνειρμών. Στην Sequenza ΙΙΙ προσπάθησα να αφομοιώσω μουσικά πολλές πτυχές της καθημερινής φωνητικότητας, ακόμη και τις ασήμαντες, χωρίς ωστόσο να απαρνηθώ κάποιες ενδιάμεσες πτυχές και το αληθινό τραγούδι. Για να ελέγξουμε ένα τόσο μεγάλο σύνολο φωνητικών συμπεριφορών ήταν απαραίτητο να αποδομήσουμε το κείμενο και να το καταστρέψουμε προφανώς, για να μπορέσουμε να ανακτήσουμε τα κομμάτια του σε διαφορετικά εκφραστικά επίπεδα και να τα ανασυνθέσουμε σε μονάδες που δεν είναι πλέον παρεκβατικές αλλά μουσικές. Δηλαδή, ήταν απαραίτητο να γίνει το κείμενο ομοιογενές και διαθέσιμο, στις ουσιαστικές γραμμές του, ξορκίζοντας την περίσσεια των συνειρμών συνθέτοντάς τα
θραύσματα σε μια μουσική ενότητα.
Εδώ είναι το σύντομο αρθρωτό κείμενο του Markus Kutter για τη Sequenza III:
Give me a few words for a woman
to sing a truth allowing us
to build a house without worrying before night comes
Στην Sequenza ΙΙΙ η έμφαση δίνεται στον ηχηρό συμβολισμό των φωνητικών και μερικές φορές οπτικών χειρονομιών, στις "σκιές του νοήματος που τις συνοδεύουν, στις συσχετίσεις και τις συγκρούσεις που προτείνουν. Για το λόγο αυτό, η Sequenza III μπορεί επίσης να θεωρηθεί ως ένα δοκίμιο στη μουσική δραματουργία, η ιστορία της οποίας, υπό μια συγκεκριμένη έννοια, είναι η σχέση μεταξύ του ερμηνευτή και της δικής του φωνής.
Το Sequenza III γράφτηκε το 1965 για την Cathy Berberian”