Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη | 7/24. Οι Ισραηλίτες στην Αίγυπτο. Μωυσής | Πανεπιστήμιο Γέιλ

Εισαγωγή στην Παλαιά Διαθήκη | 7/24. Οι Ισραηλίτες στην Αίγυπτο. Μωυσής. Γένεσις 37 - Έξοδος 4 | Πανεπιστήμιο Γέιλ
Στη μικρογραφία : Joseph, Overseer of Pharaoh’s Granaries, 1874
by Sir Lawrence Alma-Tadema (Dutch/British, 1836–1912)

Για να δείτε το βίντεο με ελληνικούς υπότιτλους επιλέξτε : Ρυθμίσεις - Υπότιτλοι - Ελληνικά

00:00 - Κεφάλαιο 1. "Αυτός που Παλεύει": Η Σημασία της Αλλαγής Ονόματος του Ιακώβ
03:04 - Κεφάλαιο 2. Οι 12 Γιοι του Ιακώβ: Ο Ιωσήφ και τα Αδέλφια του
10:06 - Κεφάλαιο 3. Έξοδος: Συνέχεια της Γένεσης και Μύθος Προέλευσης για ένα Έθνος
21:14 - Κεφάλαιο 4. Η θρυλική ιστορία της γέννησης του Μωυσή και τα πρώτα του χρόνια
26:43 - Κεφάλαιο 5. Περιγραφές του Θεού στη Βίβλο
38:39 - Κεφάλαιο 6. Το Μοντέλο Σύγκλισης και Απόκλισης του Smith

Κυριότερα Θέματα της Διάλεξης
1. Η πάλη του Ιακώβ και η γέννηση του Ισραήλ
Η αλλαγή του ονόματος του Ιακώβ σε Ισραήλ σηματοδοτεί την απαρχή ενός νέου τύπου σχέσης μεταξύ Θεού και ανθρώπου — όχι πια μέσω τυφλής υπακοής, αλλά μέσω πάλης, αμφισβήτησης και ειλικρινούς μεταμόρφωσης.
2. Η ιστορία του Ιωσήφ ως ψυχολογικό δράμα
Η αφήγηση εστιάζει στις ανθρώπινες συγκρούσεις, στις οικογενειακές δυναμικές και στη μεταστροφή των χαρακτήρων. Ο Ιωσήφ συγχωρεί τους αδελφούς του και έτσι ολοκληρώνεται ένας κύκλος συμφιλίωσης και ωριμότητας.
3. Η έννοια της θείας πρόνοιας
Παρά τις προδοσίες και τις κρίσεις, όλα εντάσσονται σε ένα θεϊκό σχέδιο σωτηρίας. Ο Θεός, χωρίς να καταργεί την ανθρώπινη ελευθερία, δρα μέσα από τα ανθρώπινα λάθη.
4. Η ιστορική βάση της Εξόδου
Παρουσιάζονται αρχαιολογικά και φιλολογικά στοιχεία που συνδέουν την αφήγηση της Εξόδου με πιθανές ιστορικές πραγματικότητες, αλλά και οι δυσκολίες επαλήθευσής τους.
5. Η γέννηση του Μωυσή και η λογοτεχνική παράδοση
Η βρεφική ιστορία του Μωυσή τοποθετείται εντός ενός λογοτεχνικού είδους «μυθικών γεννήσεων», με παραλληλισμούς σε άλλες παραδόσεις (π.χ. Σαργών, Οιδίπους).
6. Η αποκάλυψη του ονόματος του Θεού
Η φράση "Ἐγώ εἰμι ὁ ὢν" (Ehyeh asher ehyeh) εκφράζει τη δυναμική και μυστηριώδη φύση του Θεού — μια υπόσχεση παρουσίας, όχι ένας σαφής ορισμός.
7. Η σταδιακή μετάβαση από πολυθεϊσμό σε μονοθεϊσμό
Μέσα από αρχαιολογικά και κειμενικά ευρήματα αναδεικνύεται η συγγένεια του Θεού του Ισραήλ με τους θεούς της Χαναάν. Προτείνεται ένα μοντέλο «σύγκλισης και διαφοροποίησης» (convergence and differentiation), που εξηγεί τόσο την ομοιότητα όσο και την αντιπαλότητα μεταξύ της θρησκείας του Ισραήλ και των γειτονικών παραδόσεων.

-Συμπέρασμα-
Η διάλεξη σκιαγραφεί το πέρασμα από έναν πολυφωνικό, ανθρώπινο και συχνά ατελή κόσμο προς τη συγκρότηση μιας νέας θρησκευτικής ταυτότητας. Μέσα από την πάλη, την κρίση και τη μεταμόρφωση, η Βίβλος δεν αφηγείται μόνο ιστορίες πίστης, αλλά καταγράφει την αγωνιώδη προσπάθεια ενός λαού να κατανοήσει τον εαυτό του, τον Θεό του και τον ρόλο του στην Ιστορία. Η θεϊκή παρουσία δεν εμφανίζεται ως απόλυτη κυριαρχία, αλλά ως συνοδοιπορία μέσα από το σκοτάδι — μια σχέση διαρκούς αναζήτησης και αμοιβαίας μεταμόρφωσης.