Şehrin RuhuTepenin Ruhu -KOOP Mimarlık

«Bozkır kendine bir serap çeşnisi vermekten hoşlanır. Konya’ya hangi yoldan girerseniz girin sizi bu serap vehmi karşılar.» Tanpınar

Bir mekânın ‘yer’ olması belirli süreçlerden geçmesi; katmanların artarak, silikleşerek, çoğalarak, yok edilerek, elenerek birikmesi ile zenginleşiyor. Katmanlardan oluşan bu hafıza her ne kadar tamamen görünür/bilinir olmasa da ‘yerin ruhu’nda zamandan ve mekândan azade yaşamaya devam ediyor. Hafızanın görünürlüğü yeniden canlanabilir, evrimleşebilir, onarılabilir veya tamamen yok olabilir.
Yer olma sürecini çok yoğun katmanlardan geçerek yaşamış, kimliğinin uzamı çoğalarak gelmiş olan Alaeddin Tepesi, son yüz yılda hafızasının çoğunu görsel olarak yitirdi, kimlik değiştirdi, farklı bir hafıza üretti, üretmeye devam ediyor.
Yerin ruhunu, kimliğini oluşturan hafıza çeşitli katmanlardan oluşuyor. Milyarlarca yıllık doğa tarihi, binlerce yıllık insanlık tarihi, somut ve soyut kültürel miras, bunların mekân ve sosyal yaşamla ilişki biçimleri bu katmanları oluşturuyor. Bugün var olan ve bizim yapmakta olduğumuz her şey büyük oranda bu katmanların devamı.
Alaeddin Tepesi’nin geleceği aslında bugünde ve geçmişinde, hafızasında kayıtlı. Yaptığımız müdahaleyle büyük oranda bu hafızayı eşelemek, onarmak istiyoruz. Onarımı salt var olanı dondurmak, ‘eksik’lerini tamamlamak değil, kimliğini anlamak, katmanlarını görünür kılmak ve geleceği bu bilgiyle kurmak olarak anlıyoruz.
Bu yolla, yeri iyi anlayabilirsek, bu ‘kayıp’ hafıza tasarımı yönlendiriyor, zenginleştiriyor. Bir diğer katmanlı ve karmaşık görünen ama zenginleştirici unsur da yerdeki tezatlar ve eşikler. Tarihi ve yeni şehrin ortasındaki konumu, çeşitli sosyal grupların karşılaşma noktası oluşu, şehrin orta çağdaki en kaotik ortamında en huzurlu ritüelleri geliştirmiş olması, tarihte Orta Asya’dan Akdeniz’e uzanan etkileşim sahasının imkân verdiği karşılaşmalar, dümdüz şehirde aniden yükselen topoğrafya ve nice tezat/eşik barındırması burada çalışmayı zorlaştırsa da, bunları iyi anlayabilirsek geleceği de iyi yönlendirebiliriz.
Bugün büyük yeşil bir park içinde tekil birkaç nitelikli yapı ve arkeolojik alanlardan oluşan Alaeddin Tepesi’nin kültürel katmanlarının arkeolojik özelliği yerin ruhunun görülebilir bir parçası olma potansiyeline sahip. Bununla birlikte fiziksel olarak yok olmuş, belge, fotoğraf ve kişilerin hafızalarında kayıtlı çok katmanlı bir miras var. Bunları ortaya çıkarmak üzere yapıların özgün kotlarına inerek kentsel arkeolojik peyzaj alanları yaratmak, yok olan izleri de işlevselleştirerek canlandırmak ya da başka araçlarla hatırlatmak tasarım yaklaşımımızın ana ilkelerinden oldu. Arkeolojiye mesafe alan, yabancılaştıran, sadece bilimsel veya turistik bir imge haline getiren, dokunulmaz kılan bir şehir değil, arkeolojisiyle yaşayan bir Konya hayal ettik.
Yer’in ruhunun olumlu yönde evrilmesi için önemli bir diğer husus da insanlar. Katılımcı, insanların ‘yer’e ait hissettiği, yerin bilgisiyle ürettiği, geleceği birlikte tasarladığı bir gelecek inşası da projenin sosyal kurgusunu oluşturacak.

Proje Adı* Şehrin Ruhu, Tepenin Ruhu (Alaeddin Tepesi)
Proje Yeri* Konya
Proje Ofisi* KOOP Mimarlık
Tasarım Ekibi* (Sadece tasarımda görev alanlar)
Mimari Proje Ekibi Y. Burak Dolu (Y. Mimar, Rest. Uzm.)
Koray Bayraktutan (Mimar)
Saleh Malek (Mimar)
Merve Torlak (Mimar)
Gamze Yeşildağ (Mimar-Şehir Plancısı)
Celil Emre Kınalı (Mimarlık Öğrencisi)
İzel Yücel (Mimar)
Selin Ağıç (Mimar)
Yakup Bekdaş (Mimari Restorasyon Öğrencisi)
İrem Ural (Mimarlık Öğrencisi)

Yardımcı Simay Efe (İç Mimar)
Özlem Kaya (Mimarlık Öğrencisi)
Eda Kesim (Mimar)
Fatma Balti (Mimarlık Öğrencisi)
Başak Özdamar (İç Mimarlık Öğrencisi)

Danışmanlar Fırat Şeker (Şehir Plancısı)
Rabia Şengün (Y. İnşaat Müh. Rest. Uzm.)
Erdal Aslan (Y. İnşaat Müh, Deprem Müh.)
Selçuk Seçkin (Sanat Tarihçisi, Doç. Dr.)
Beste Erel (Y. Peyzaj Mimarı)
Nazım Soylu (Arkeolog)
İşveren* Konya Büyükşehir Belediyesi

Proje Başlangıç Yılı* 2022
Proje Bitiş Yılı* 2023
Arsa Alanı (m2)* 127.000 m2
Toplam İnşaat Alanı (m2)* 11.500 m2