ΤΟΛΣΤΟΙ

Ένας, από τους κορυφαίους της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ένας, από τους σημαντικότερους στοχαστές όλων των εποχών.

Ο Τολστόι «μεγάλωσε» τον Γκόρκι, τον Τσέχοφ, τον Προυστ, τον Τόμας Μαν, τον Φόκνερ, τον Τζόις, αλλά και ενέπνευσε τον Γκάντι, τον Νέλσον Μαντέλα, τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.

Στη θεωρία του Γκάντι περί μη βίαιης αντίστασης, την αποκαλούμενη satyagraha, βασίστηκε η εξέγερση των Ινδών εναντίον της βρετανικής αποικιοκρατίας. Η satyagraha ενέπνευσε την περίφημη ομώνυμη όπερα του Φίλιπ Γκλας αλλά και τον Νέλσον Μαντέλα κατά του απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική και τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και το κίνημά του εναντίον των φυλετικών διακρίσεων στις ΗΠΑ. Οι ρίζες όμως της satyagraha βρίσκονται στον τολστοϊκό ειρηνικό πνεύμα των ύστερων χρόνων της ζωής του μεγάλου συγγραφέα.

Ο Γκάντι το συνοψίζει σε μία φράση:

«Ο Τολστόι είναι ο μεγαλύτερος απόστολος της μη βίαιης αντίστασης στην εποχή μας».

Αυτός ο αριστοκράτης, που έζησε στα νιάτα του ως μποέμ και εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο- αφού σύμφωνα με τους καθηγητές του ήταν «ανεπίδεκτος μαθήσεως»-, σε ώριμη ηλικία πήρε την πρωτοβουλία να ιδρύσει στη Γιασνάγια Παλιάνα σχολεία αντιαυταρχικής, δηλαδή δημοκρατικής εκπαίδευσης. Το παράδειγμά του ακολούθησε πολλά χρόνια αργότερα ο Α.Σ. Νιλ ιδρύοντας το 1921 στο Σάμερχιλ της Αγγλίας το δικό του σχολείο που καταργούσε τα αυταρχικά συστήματα διδασκαλίας.

Ο θάνατος του αποτέλεσε σημαντικό γεγονός για τη δημόσια ζωή, καθώς ο μεγάλος συγγραφέας είχε οπαδούς σε ολόκληρο τον κόσμο. Περισσότεροι από τρεις χιλιάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους για να δουν το φέρετρό του να μεταφέρεται πίσω στο Yasnaya Polyana. Επρόκειτο για την πρώτη πολιτική κηδεία στη Ρωσία, καθώς η Εκκλησία τον είχε αφορίσει μετά από μία καυστική κριτική του, στο μυθιστόρημά του “Η Ανάσταση”.