ΜΕΛΕΤΛΙΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ - ΜΑΡΤΥΡΙΑ (2)

Ο Προτεσταντισμός στον Πόντο

Οι ιεραποστολικές ομάδες που έδρασαν στον Πόντο κατά το τελευταίο τέταρτο του 19 ου αιώνα. Είχαν έδρα την Αμερική και η επιτροπή των αποστολών ιδρύθηκε το 1810 στη Μασαχουσέτη και κατόπιν στη Βοστώνη. Ήρθαν αρχικά στη Σμύρνη και Κωνσταντινούπολη και στη συνέχεια ήρθαν στον Πόντο.
Μεταξύ των ετών 1866-1890 οργανώθηκαν 21 ευαγγελικές κοινότητες, η πιο παλιά στην Οινόη από το 1868, οι περισσότερες οργανώθηκαν μετά το 1880. Συνολικά υπολογίζονται σε 500 οικογένειες (2500 με 3000 άτομα).
Οι προτεστάντες προσπάθησαν να διεισδύσουν στους ορθόδοξους Πόντιους μέσα από τους εξής πυλώνες: την παιδεία, την περίθαλψη, τα κοινωνικά προβλήματα και τη φιλανθρωπία. Η προσπάθειά τους ήταν πολύ συστηματική και μελετημένη. Ίδρυσαν σχολεία και εκτύπωσαν προπαγανδιστικά φυλλάδια, βιβλία και την Αγία Γραφή. Το εκδοτικό τους έργο ενίσχυε τον προσηλυτισμό και εκπαιδευτικό έργο. Το τυπογραφείο λειτούργησε αρχικά στη Μάλτα (1822-1833) και στη συνέχεια στη Σμύρνη και τελευταία στην Πόλη.
Προσπάθησαν να προσεταιριστούν τους αναξιοπαθούντες Πόντιους και Αρμενίους μέσα από τη φιλανθρωπία. Ίδρυσαν ιατρεία, φαρμακεία, ορφανοτροφεία και γηροκομεία.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση στα χρόνια 1873-75, όταν έγινε έλλειψη σιτηρών, πολλοί Πόντιοι ορθόδοξοι παγιδεύτηκαν από την παροχή τροφής από τους Προτεστάντες και αλλαξοπίστησαν. Όμως ο μητροπολίτης Καισαρείας το 1878 τους εξανάγκασε να επιστρέψουν στην Ορθοδοξία και έμεινε μόνον η γνωστή φράση: «τελείωσε το αλεύρι, τελείωσε η Προτεσταντία».
Το κολέγιο «Ανατόλια» της Θεσσαλονίκης είναι το κολέγιο αυτών των ιεραποστολών στην Μερζιφούντα του Πόντου. Έδωσαν έμφαση στη γυναικεία εκπαίδευση και τύπωσαν πολλά βιβλία.
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο αντέδρασε και προσπάθησε να βάλει φρένο στις προσπάθειες προσηλυτισμού.
Σήμερα το μεγαλύτερο μέρος αυτών των Ελλήνων ευαγγελικών ζει στην Κατερίνη, στο «συνοικισμό των Ευαγγελικών», ενώ αρκετοί απ’ αυτούς ζουν στην Βοστώνη της Αμερικής.
Πληροφορητής: Μελετλίδης Δημήτριος, Ορντού.